Afet yönetiminde afet lojistiği sorunları: Van Depremi örneği

Abstract

Ġnsan hayatının önemi nedeniyle yaĢanabilecek afetlerde, en az can kaybının ve hattahiç can kaybının yaĢanmaması arzu edilir. Ancak ister insan kaynaklı gerçekleĢen isterdoğal nedenlerle yaĢanan afetler önemli can kayıplarına neden olmaktadır. Ġnsanoğlu buafetler karĢısında yaĢanacak olan can kayıplarını en aza indirmek için sürekli bir gayretiçerisindedir. Bu gayretlerden en önemlisi afet yönetimidir.Afet yönetimi, ülkemizde 20. yüzyılda Marmara Bölgesinde meydana gelen Ģiddetlidepremler sonucunda çok önem kazanmıĢ bir kavramdır. Türkiye‟deki afet yönetimsistemi, 1999 Marmara Depremi‟nden sonra sürekli geliĢtirilmiĢtir. Deprem sonrasıkanunlar, yönetmelikler ve planlamalar hazırlanmıĢtır. Afet yönetimi faaliyetlerinin çokbüyük bir bölümünü oluĢturan afet lojistiği, ulusal ve uluslararası birçok kurumunafetzedelere hızlı, kullanıma uygun ve zamanında yardım malzemelerinindağıtılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Afet yönetim sistemi ve afet lojistiğigünümüzde baĢarılı afet yönetimi için vazgeçilmez bir unsur olmuĢtur.Bu kapsamda Türkiye‟de sıkça yaĢanan afetlerde sürekli yaĢanan ve çoğunluklalojistik faaliyetlerden kaynaklanan sorunları tespit etmek ve çözüm önerileri getirmekamacıyla bu çalıĢma yapılmıĢtır. Bu sayede daha etkili bir afet yönetimiuygulanabileceği değerlendirilmektedir. ÇalıĢmada afet yönetimi faaliyetlerinin çokbüyük bir bölümünü oluĢturan, afet lojistiğinde yaĢanan güncel sorunlar ve 2011 yılındaVan‟da gerçekleĢen deprem ele alınmıĢtır. Türkiye genelinde Van depreminde görevalan çalıĢanlarla lojistik sorunları ölçme amacıyla anket çalıĢması yapılmıĢtır. Anketleraracılığı ile toplanan verilerin Statistical Package for Social Sciences (SPSS) programıvasıtasıyla analizi yapılmıĢtır. AraĢtırma sonucunda; kurumların yardım operasyonlarına yönelik bir eğitimprogramı uyguladıkları, yardım operasyonlarında büyük oranda gönüllülerin de yeraldığı, afet bölgesine yapılacak yardım operasyonları için tedarikçilerle önceden yapılananlaĢmaların yeterli olmadığı, yardım kurumlarının afet bölgesinde öncedenyerleĢtirilmiĢ malzemelerinin bulunduğu, yaĢanabilecek afetlerde uygulamak üzereönceden bir yardım planının olduğu görülmüĢtür. Van Deprem‟i özelinde, yardımoperasyonuna katılan kurumların yeterli finansal kaynak buldukları, yapılan bağıĢlariçerisinde gereksiz malzemelerin oldukça fazla olduğu, afet bölgelerinde yardımmalzemeleri ve hizmetler hakkında bilgi akıĢının isabetli ve zamanında olduğusonucuna ulaĢılmıĢtır.Anahtar Kelimeler: Lojistik, Afet Yönetimi, Afet Lojistiği, Van Depremi.

It is desired that minimum loss of lives and even no loss of lives happen in disastersby reason of importance of human life. Yet, disasters that happen because of eitherman-induced or natural origin cause considerable amount of loss of lives. Humankind isin continuous endeavors so as to minimalize loss of lives in these potential disasters.The most important one of these endeavors is disaster management.Disaster management is a concept that gained importance as a result of greatearthquakes in Marmara Region on 20. century in Turkey. Disaster management systemin Turkey was constantly improved after the 1999 Marmara Earthquake. Postearthquakelaws, regulations and planning were prepared. Disaster logistics that form avery large proportion of disaster management play a significant role in distribution ofaid material to disaster victims fast, suitably for use and punctually by many nationaland international organizations. Today, disaster management system and disasterlogistics have become an indispensable element for successful disaster management.In this sense, this study has been carried out with the aim of identifying problemsbeing experienced in perpetual disasters in Turkey and those resulted mostly fromlogistics activities and offering solutions. Thus, it is expected that far more effectivedisaster management implementation can be done. In the study, the earthquakehappened in Van in 2011 and present problems in disaster logistics that form very largeproportion of disaster management activities are discussed. A survey study withworkers across Turkey who were assigned to Van earthquake in order to measure logistics problems. Data gathered by surveys were analyzed by Statistical Package forSocial Sciences (SPSS) program.In consequence of the research, it was seen that organizations were implementing atraining program towards aid operation, considerable amount of volunteers took part inaid operation, agreements with suppliers with regard to aid operation to disaster areawere not sufficient, aid organizations had materials that had been put in disaster areaand they had a plan to implement during potential disasters. Specific to Van Earthquake,it was precipitated that organizations taken part in aid operation were able to findsufficient financial sources, there were many unimportant materials in donations andinformation flow between aid materials and services in disaster areas were punctual andwell-directed.Key Words: Logistics, Disaster Management, Disaster Logistics, Van Earthquake.