Roma Hukukunda soy bağı kurulmamış çocuğun hukuki durumu

Abstract

Roma'nın Eski Dönemi'nde; devletin sınırları, ekonomik faaliyet ve nüfus'un diğer dönemlere kıyasla sınırlı olmasının bir sonucu olarak ortaya çıkan, kuvvetli bağlar içeren aile yapısı, ileri dönemlerde bu şartlardaki değişikliklere paralel olarak çözülmeye başlamıştır. Buna ek olarak, vatandaşların evlilik birliğine bakışları, İmparator Augustus Kanunları ile evlilik engellerinin arttırılması ve yine bu kanunlarla stuprum suçunun kapsamının daraltılması, Roma'da fiilî birlikteliklerin artması ve görünür hale gelmesi üzerinde oldukça etkili olmuştur. Bu birlikteliklerden doğan çocukların da hukuk tarafından görmezden gelinmesi zorlaşmıştır. Roma'da hiçbir zaman tamamen yasal bir zeminde değerlendirilmemişlerse de, İmparatorluk Dönemi'nden itibaren karşımıza çıkan emirnameler, senato kararları ve kanunların; soy bağı kurulmamış çocukların varlıklarını dolaylı olarak kabul ettikleri ve hatta tanıdıkları görülmüştür. Evlilik dışı birlikteliklerden doğan çocukların çeşitli hukuki sonuçlar doğuracak şekilde isimlendirilmeleri, hukuken tanınmaya en iyi örnektir. Öte yandan halkı, evliliğe ve çocuk sahibi özendirmek ve yönlendirmek için çıkarılan kanunlar bu çocukların soy bağlarının kurulmasına imkan verecek uygulamalar içermiştir. Praetor hukuku ve Klasik Dönem hukukçularının görüşleriyle soy bağı kurulmamış çocukların mirasçılık, soy bağı, nafaka gibi konularda hak sahibi olmaya başladıkları ve Iustinianus Dönemi'ne gelindiğinde bu hakların oldukça elverişli bir hal aldığı anlaşılmaktadır. Bu çocukların hukuki durumları Roma'nın hiçbir döneminde meşru çocuklarla eşit değerlendirilmemiş olsa da, Roma gibi katı bir ahlak anlayışına sahip olan ve bu anlayışı kuruluşundan yıkılışına dek terk etmeyen bir devletin evlilik birliği dışında doğan çocuklar bakımından kat ettiği mesafenin azımsanmasına olanak bulunmamaktadır.

In the Old Roman Period; the family structure of strong bonds, which emerged as a consequence of the state borders, economic activity and population being limited compared to other periods, has begun to be dissolved in parallel with the changes in these conditions in the future. In addition, the citizens' view of the marriage union, the increase of the marital barriers with the Emperor Augustus Law, and the narrowing of the scope of the stuprum crime with these laws have been very influential on the increase and visualization of actual unions in Rome. It is also difficult for the children born from these unions to be ignored by the law. Although they have never been judged in Rome at all on a legal basis, the rescript, senate decisions and laws which have been confronted since the Empire Period; they are indirectly acknowledged, and even recognized, in the means their assets. The best example of legal recognition is the naming of children born out of marriage that will result in various legal consequences. On the other hand, laws enacted to encourage and guide the public towards marriage and having children have included practices that would allow the establishment of the descendants of these children. It is understood that these rights have become quite favorable when the children of the praetor law and the Classical Period lawyers have become entitled to inheritance, family ties, alimony, and the Iustinianus period. Although the legal status of these children is not equated with legitimate children at any time in Rome, it is not possible to underestimate the distance that a state which has a solid moral understanding like Rome and which does not abandon this understanding until its destruction has fallen in terms of children born outside the marriage union.