60-72 aylık çocuklar için özgül öğrenme bozukluğu tarama ölçeğinin geliştirilmesi

Abstract

Bu araştırma, 60-72 aylık çocuklar için `Özgül Öğrenme Bozukluğu`nu taramaya yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmeyi amaçlamaktadır. Tarama modelinde olan araştırmanın örneklemini, 2016-2017 eğitim öğretim yılında İzmir ilinde okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 500 çocuğun ebeveynleri ve öğretmenleri oluşturmaktadır. Çalışmaya katılan çocukların ebeveynleri ve öğretmenleri araştırmacı tarafından hazırlanan demografik bilgi formu ve 'Özgül Öğrenme Bozukluğu Tarama Ölçeği'ni doldurmuşlardır. Araştırmacı tarafından geliştirilen ölçeğin 5 alt boyutu vardır. Bunlar; İletişim becerileri, motor beceriler, kişilik özelliği, kavramsal beceriler ve okuma yazmaya hazırlık becerileridir. Araştırmanın sonucunda ölçeğin geçerliğine ilişkin olarak: yapı geçerliği (açımlayıcı faktör analizi), kapsam geçerliği (uzman görüşleri) güvenirliğe ilişkin olarak iç tutarlık (Cronbach alfa) ve test-tekrar test kararlılık katsayısı değerleri elde edilmiştir. Güvenirliğe ilişkin olarak yapılan iç tutarlık analizinde Cronbach alfa katsayılarının oldukça yüksek olduğu görülmüştür. Ölçeğin öğretmen Cronbach α değeri .952, ebeveyn Cronbach α değeri ise .940'tır. Alt boyutlara ilişkin ayrı ayrı bakıldığında iletişim becerileri Cronbach α değeri .834, motor beceriler Cronbach α değeri .828, kişilik özellikleri Cronbach α değeri .817, kavramsal beceriler Cronbach α değeri .927 ve okuma yazmaya hazırlık becerileri Cronbach α değerinin .784 olduğu saptanmıştır. Bulgular her alt boyutun maddelerinin birbiriyle tutarlı olduğunu göstermektedir. Ölçeğin zamana bağlı olarak tutarlı ölçümler verip vermediğini belirlemek amacıyla yapılan test-tekrar test analiz sonuçları, ilk uygulama ile ikinci uygulama arasında pozitif yönde çok yüksek düzeyde 0,01 seviyesinde anlamlı bir ilişki olduğunu göstermiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular doğrultusunda, okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 60-72 aylık çocuklar için özgül öğrenme bozukluğu tarama ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir araç olduğu saptanmıştır. Geliştirilen `Özgül Öğrenme Bozukluğu Tarama Ölçeği` çeşitli değişkenlere göre incelendiğinde; çocuğun yaşı, daha önce eğitim almış olması, gelişimi sırasında sorun yaşamış olması yönünden incelendiğinde anlamlı farklar bulunmuştur. `Özgül Öğrenme Bozukluğu Tarama Ölçeği` çocuğun; cinsiyetine, annenin yaşına, annenin eğitim düzeyine, babanın yaşına, çocuğun doğum sırasında sorun yaşamış olmasına, çocuğun 1 yaş içerisinde hastalık geçirmiş olmasına ve öğretmenin mezun olduğu okula göre anlamlı bir farklılık göstermediği saptanmıştır. Ebeveynler ile ilgili değişkenlere bakıldığında; babanın eğitimi, ebeveynin özgül öğrenme bozukluğu ile ilgili bilgi sahibi olma durumu ve ailede özgül öğrenme bozukluğu tanısı olma durumu ile ilgili de anlamlı farklar bulunmuştur. Öğretmenler çeşitli değişkenlerle incelendiğinde ise; yaşı, hizmet yılı, özgül öğrenme bozukluğu ile ilgili bilgi sahibi olması ve daha önce özgül öğrenme bozukluğu tanısı olan bir çocukla çalışmış olma durumu değişkenleri açısından anlamlı farklar olduğu saptanmıştır.Anahtar Kelimeler: Özgül Öğrenme Bozukluğu, Ölçek Geliştirme, Erken Çocukluk Dönemi, Risk Belirleme, Erken Müdahale

This research was aimed to develop a valid and reliable scale for determining of having `Special Learning Disabilities` for 60-72-month-old children.This study which was conducted in the descripted survey model was carried out in the province of İzmir in the academic year of 2016-2017. The sample of the research is composed of 500 pre-school students' parents and teachers. Demographic information survey and Determination of Having Special Learning Disabilities Scale developed by the researcher, and completed by the parents and the teachers of the selected children. The scale developed by the researcher has 5 subdimensions. These subdimensions are communication skills, motor skills, personality characteristics, conceptual skills and readiness of reading and writing skills. The validity and reliability of the scale examined. Regarding the validity, structural validity (exploratory factor analysis) and content validity (expert opinions) values; and regarding the reliability, internal consistency (Cronbach's alpha) and test-re-test stability coefficient values were found. It was found that Cronbach's alpha coefficient of internal consistency analysis was significantly high. Cronbach's α value of teachers was found as .966 and the Cronbach's α value of parents was found as .971. When subdimensions examined separately, Cronbach's α value of communication skills was found as .834, Cronbach's α value of motor skills was found as .828, Cronbach's α value of personality characteristics was found as .817, Cronbach's α value of conceptual skills was found .927 and Cronbach's α value of readiness of reading and writing skills was found .784.Results showed that all the subdimensions were consistent with each other. Test-re-test analysis made in order to determine if the results of the scale were consistent over time, and the results showed that there was a significant positive correlation (0,01) between the test and the re-test. According to the results of this study, Determination of Having Special Learning Disabilities Scale for 60-72-month-old children who are attending a preschool was found valid and reliable. When the results analyzed, it was found that the results showed significant differences regarding the variables such as the age of the child, previously received education by the child, occurrence of problems during the child's development. When developed Determination of Having Special Learning Disabilities Scale examined according to various variables, it was found that results showed no significant differences regarding the sex of the child, the age of the mother, the education level of the mother, the age of the father, the complications occurred during the birth of the child, the illnesses the child had during the first year of life and the school that the teacher graduated from. Significant differences were found at variables regarding the parents, such as the education level of the father, parents' knowledge about the special learning disabilities and having a relative who has been diagnosed as having special learning disability. Some variables related to teachers also showed significant differences; such as age of the teacher, year of service, knowledge about the special learning disabilities and the condition of previously working with a child with special learning disability.Keywords: Special Learning Disability, Scale Development, Early Childhood, Determining Children at Risk, Early Intervention