Anneden algılanan kabul red düzeyi ile genel psikolojik uyum arasındaki ilişki: Babadan algılanan kabul red düzeyinin aracı rolü

Abstract

Bu çalışmada, çocukların annelerinden algıladıkları kabul red düzeyleri ile genel psikolojik uyumları ve genel psikolojik uyumun alt boyutları arasındaki ilişkilerde babalarından algıladıkları kabul red düzeylerinin aracı rolü incelenmiştir. Ayrıca bu ilişkilerde çocuğun cinsiyetine bağlı farklılıklar olup olmadığı irdelenmiştir. Araştırmanın örneklemini 2015-2016 Eğitim Öğretim yılında İstanbul Kağıthane İlçesi ortaokullarında öğrenim görmekte olan 272'si (%49.4) kız, 279'u (% 50.6) erkek olmak üzere 551 katılımcı oluşturmaktadır. Katılımcıların yaş aralığı 11 -15 ve yaş ortalaması 12.78 (SS= 1.28) olarak hesaplanmıştır. Çalışmada veri toplamak amacıyla Kişisel Bilgi Formu, Ebeveyn Kabul Red Ölçeği/Anne ve Baba Formları ile Kişilik Değerlendirme Ölçeği/Çocuk Formu kullanılmıştır. Araştırma kapsamında toplanan verilere Pearson korelasyon analizi, regresyon analizi ve Sobel testi uygulanmış ve elde edilen bulgular araştırma soruları doğrultusunda incelenmiştir. Korelasyon analizi sonucunda, anneden algılanan kabul red düzeyi ile babadan algılanan kabul red düzeyi arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Bunun yanı sıra hem anneden algılanan kabul red düzeyi hem de babadan algılanan kabul red düzeyi ile çocukların genel psikolojik uyumları; psikolojik uyumun alt boyutlarından düşmanlık/saldırganlık, olumsuz öz saygı, olumsuz öz yeterlilik, duygusal duyarsızlık, duygusal tutarsızlık ve olumsuz dünya görüşü arasında pozitif yönde anlamlı ilişkiler bulunurken hem anneden algılanan kabul red düzeyi hem de babadan algılanan kabul red düzeyi ile genel psikolojik uyumun alt boyutlarından biri olan bağımlılık arasında anlamlı ilişki bulunmamıştır. Regresyon analizi sonucunda ise, anneden algılanan kabul red düzeyi ile genel psikolojik uyum, psikolojik uyumun alt boyutlarından düşmanlık/saldırganlık, olumsuz öz yeterlilik, duygusal duyarsızlık, duygusal tutarsızlık ve olumsuz dünya görüşü arasındaki ilişkilerde babadan algılanan kabul red düzeyinin kısmi aracı rol oynadığı sonucu elde edilmiştir. Anneden algılanan kabul red düzeyi ile psikolojik uyumun alt boyutlarından öz saygı arasındaki ilişkide ise babadan algılanan kabul red düzeyinin aracı rol oynamadığı görülmüştür. Ayrıca tüm bu ilişkiler çocukların cinsiyetleri bağlamında incelendiğinde kız ve erkek çocuklar için farklı sonuçlar elde edilebildiği görülmüştür. Araştırmadan elde edilen tüm sonuçlar, Kişiler Arası Kabul Red Kuramı çerçevesinde tartışılmıştır.

In this study is to investigate the mediator role of paternal acceptance rejection on the relationship between maternal acceptance rejection and children's psychological adjustment and the sub dimensions of the psychological adjustment were investigated. The question of whether are there any differences on these relations based on children's gender was also examined. The sample included 272 girls (%49.4) and 279 boys (%50.6) with the total of 551 students who were the students of the secondary schools in Kağıthane, İstanbul in 2015-2016 Academic Year. Participants' age range was 11-15 with the mean of 12.78 (SS=1.28). Participants completed Personal Information Form, Parental Acceptance Rejection Questionnaire-Short versions of Mother and Father Form and Personality Assessment Questionnaire. Pearson Correlation Analysis, Regression Analysis and Sobel Tes were applied to the gathered data and than the results were discussed based on the research questions. Correlational Analysis showed that there is a meaningful relationship between perceived maternal acceptance rejection and paternal acceptance rejection. Also, there are meaningful positive relationships between both maternal and paternal acceptance rejection and children's psychological adjustment, hostility/aggression, negative self-esteem, negative self-adequacy, emotional unresponsiveness, emotional instability and negative worldview whereas there is no meaningful relationship between both maternal and paternal acceptance rejection and dependency. Regression analysis showed that there are partial mediator role of paternal rejection on the relationships between maternal acceptance rejection and psychological adjustment, hostility/aggression, negative self-adequacy, emotional unresponsiveness, emotional instability, negative worldview. However, paternal acceptance rejection does not have any mediator effect on the relationship between maternal acceptance and negative self esteem. Finally, when all these relationships are examined based on the children's gender there are different results. Findings were discussed in the light of Interpersonal Acceptance Rejection literature.