Finansal piyasalar ile ekonomik büyüme etkileşimi ve Türkiye örneği (1986-1999)

Abstract

ÖZET Bu çalışma finansal sistemin genel yapısı, fınansal piyasa türleri ve araçları hakkında teorik bölümleri içermenin yanı sıra Türkiye'de fınansal piyasa serbestisinin gerçekleştirilmesi sonrası gelişmeleri, neo-klasik büyümenin teorik incelemesi ve Türkiye verileriyle ekonometrik bir analizi içermektedir. Genellikle fınansal piyasalar (sistem) zamanın herhangi bir periyodunda tasarrufları etkin bir şekilde, fonları yatırım için kullanacaklara dolaylı yada dolaysız finansman şeklinde, optimal biçimde tahsis eder. Ancak finansal piyasaların rolü, finansal sistemin ekonomik yapı içindeki etkinliği ve yeri ile ilişkilidir. Finansal piyasalar işlemlerinin türüne göre kısa vadeli işlemlerin gerçekleştiği para piyasaları ve uzun vadeli işlemlerin gerçekleştiği sermaye piyasaları olarak ayrılmaktadır. Uygulamada ise her iki piyasanın karşılıklı bir etkileşimde olduğu görülür. Bu yapı içerisinde finansal piyasalar risk dönüştürme, yatırımlar hakkında bilgi edinme ve yöneticileri denetleme fonksiyonlarına sahiptir. Global olarak 1975'li yıllarda gelişmiş ekonomiler fınansal sistemlerini liberalize etmişler, Türkiye ise ancak 1980 sonrasında finansal sisteminde değişiklik gerçekleştirmiştir. Bu değişim sonucunda. Türkiye'deki fınansal sistem yeni kurumlar, araçlar kazanmıştır. Ancak finansal piyasalarda gerçekleştirilen bu deregülasyon ağırlıklı olarak bankacılık sistemini desteklemiş diğer fınansal aracıların ise yeterince gelişimini sağlamamıştır. Neo-klasik ekonomistler fınansal sistemde yer alan aracıların etkin şekilde çalışması sonucu sermaye birikimi ve teknolojik yenilik aracılığı ile büyümenin gerçekleşeceğini savunurlar. Çalışmanın son bölümünde ise, Türkiye için 1986-1999 dönemini kapsayan verilerle fınansal piyasalar ve ekonomik büyüme etkileşimi ekonometrik olarak incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Finansal sistem, fınansal piyasalar, ekonomik büyüme, Türkiye uygulaması

ABSTRACT Do stock markets affect overall economic development? In this study, the effect of financial markets on economic growth is explored by using annual data that includes 1986-1999 period for Turkey. On the theoretical side financial market inculude some functions that, first the financial intermediaries mobilize savings, pooling and spreading risks, second function of financial markets is the allocation of capital to highgest return to projects and finally financial markets facilitates the exchange of services and goods and markets lowers the costs of transactions and informations. The neoclassical economists views that financial markets espacially stock markets give a big boost to long run economic growth and significant relationship between financial markets and economic growth. This study shows that the results of regression analysis suggest that financial markets has not supperted economic growth in Turkey in the same period. Keywords : Financial system, financial markets, economic growth, application for Turkey