Türkiye`de yerel yönetimler reformu ve uygulanabilirliği

Abstract

ÖZET Yönetim sistemimiz, uzun bir süredir önemli sorunlar içerisinde bocalayıp durmaktadır. İdari geleneğimiz, etkin ve verimli kamu hizmeti üretimini sağlamak amacıyla devamlı yenilenme ve kendini geliştirme çabasına da yabancıdır. Kamu yönetim sistemimizi verimli ve nitelikli, etkili ve hızlı, ekonomik ve demokratik ilkelere uygun hizmet verebilecek bir düzene kavuşturma ihtiyacımız göz ardı edilemez. Yerel yönetimler, hizmetlerin ve isteklerin yerinde görülebilmesi için en elverişli kuruluşlar olarak değerlendirilmelidir. Yerel yönetimler, yerel ihtiyaçları ve hizmet önceliklerini belirlemede merkeze göre daha şanslı bir konumdadır. Sakıncalı olduğu kadar yararlı yönleri de bulunan yerel yönetimler, tek başlarına demokrasinin temel şartı sayılamasalar da demokrasi ile yalandan ilgili kuruluşlardır. Çoğu kimse, yerel yönetimleri en demokratik kurumlar olarak gösterir. Bu yaklaşım ancak, bilimsel olmayan önyargılı bir tutumun adı olabilir. Özellikle belediyeler, ülkemizde çok yönlü faktörlerin etkisiyle ve çoğunlukla da belediyecilikten anlamayan ya da özel çıkarları kamu hizmetinden üstün tutan kadrolar nedeniyle son derece kötü yönetilmektedir. Kentlerimiz gerçek bir demokratik yerel yönetimden uzak, geniş toplulukların siyasetten ve yönetimden dışlandığı plansız bina yığınları haline dönüştürülmüştür. Ulusal siyasi sistem, genel politikalar, siyasal partiler, seçim sistemleri demokratik kurallara göre işletilmezse, bunların bir yansıması olan yerel siyaset ve yerel meclisler bağımsız olarak demokratİkleşemezler. Yerel demokrasi-ulusal demokrasi ayırımının anlamlı olmadığı ileri sürülebilir. Siyasal alışkanlıklar ve demokrasi kültürü merkezle merkez dışında farklı değildirII Osmanlı Devleti'nin Islahat ve Tanzimat dönemlerine kadar uzanan etkili ve verimli bir yönetim sistemine kavuşma geleneğimiz vardır. 1980'Ii ve 1990'lı yıllar, -özellikle de son dört yıl- bu geleneğimizin sürdüğü bir dönem olmuştur. Bu çalışmada Türkiye yerel yönetimlerinde etkili ve verimli hizmet üretimini gerçekleştirmeye yönelik bir köklü düzenleme ve yeniden yapılanmaya gerçekten ihtiyaç olup olmadığı incelenecektir. Yerel idari reform dar bir kadronun işleteceği sınırlı bir süreç değildir. Reform, reform çalışmasında ve uygulamasında olan olmayan, herkesin bir şekilde bilinçli ve istekli parçası olmak zorunda olduğu bir bütündür. İnsanlardan her anlamda uzak tutulan düzenlemeler, kaçınılmaz olarak yerel seçkinler ve politikacılar yararına bir takım işler yapıldığı izlenimi vermektedir. Bu yüzden reform çalışmaları ile ilgili olarak yönetilen her kesimin görüşü alınmalı, gerekirse referandumlar yapılmalıdır. Reform gereklidir ancak, atılacak adımlar yerel seçkinlerin ve belli çevrelerin çıkarlarını öne çıkarmamalıdır. İlgisi olmadığı halde her düzenlemeye, sık sık `reform` adı verilmesi, yapılanların içtenliğinden ve iyileştirmenin gerçekleşeceğinden kuşku duyulmasına yol açar. Bugün Türkiye'de yerel yönetimler reformları da kuşkuyla karşılanmakta, kimse değişime ve iyileşmeye inanmamaktadır. Reform ihtiyacı yalnızca yerel yönetimler için değil, bugünkü halleriyle merkezi yönetim, yasama organı ve yargı sistemleri içinde gerekli hale gelmiştir. Özellikle yargının bağımsızlığı tartışma konusu olmaktan mutlaka çıkarılmalı, yerel yönetimler için etkili bir yargı denetimi kesinlikle hayata geçirilmelidir. Yerel kararların alınması ve uygulanmasında, özellikle imar ve çevre konularında, merkezin taraflı olabilen siyasi vesayeti olabildiğince gevşetilmeli, öbür taraftan da yerel yönetimler geniş ölçüde yargı denetimi altına alınmalıdır.

in ABSTRACT Our management system has been dealing with many important matters for a long time. Our traditional management manner does not accustom to renew itself to be productive and effective for producing public services. In order to have effective, productive, qualified, quick and democratic structure, it has needed to be reconsidered for new system, which cannot be ignored. Local (municipals) managements should be considered as the best institutions for serving the needs of public. Municipals managements are in better conditions then central managements to define local needs. Even if it carries both harmful and beneficial side, municipal managements are related with democracy but they are not base institutions. Common believe by many people considers that local managements are the best democratic institutions. However, this approach could be called just based on some bias. Especially, municipals should not govern by people who care their personal benefit more than public benefit. In our country, our cities government attitutes are for from democratic ways, and vast part of the people in the cities are also for from politics and management. Therefore cities just become a pile of buildings. If national politic system, common politics, political parties and voting systems are not proceed by democratic ways, then local management can not be democratic. It can not be claimed that aparting local democracy - national democracy can be meaningful. Political attitutes and democratic culture are not different in either local on central management. Until the time of reform in Ottoman history, we have had our tradition reach productive and effective management. During the 1980-1990 -especially last four years-this tradition marks it şelfin these years.IV In this study, it is investigated whether local managements of Turkey need to be reform in order to have productive and effective services. Local managements reforms is not process applied by small team. Reform, whether some one depends on looking a reform or not, it is a need for everybody to be together. Every new process which is not rooted from peoples needs, it indicates that these regulations help some elite but not public. Because of this, everybody has to be included in this reform work and if it is necessary then referendum should held. Reform is necessary, but no one will be over other. Not every regulation should be called as a reform in order to avoid negative understandings. Today, it is a common believe that local management's reform is not what is should be. The need for reforms is not only just for local managements but also central government, law system etc. Especially, courts positions are not to be discussed and its applications should set free from effects of central government. However, local managements have to be controlled by courts.