Köroğlu`nun sonu kolu üzerine mukayeseli bir araştırma

Abstract

Türklerin, uzun bir geçmişe dayanan destan geleneği içerisinde önemli bir yer tutan Köroğlu destanı ile ilgili bugüne kadar pek çok derleme ve inceleme çalışması yapılmıştır. Fakat destan kollarının değişik Türk boylarına ait anlatmalanyla ilgili karşılaştırma çalışması azdır. Bu türden çalışmaların, destanın teşekkülü ve tarihi süreçteki seyri ile, söylendiği toplulukların kültür özelliklerini göstermesi bakımından daha faydalı olacağına inanıyoruz. Hazırladığımız çalışmada destanın, Köroğlu' nun sonu ile ilgili anlatmalarının karşılaştırılması yapılmıştır. İncelemeye esas kabul ettiğimiz on varyantın söylendiği coğrafya; varyantlarda geçen kahramanlar incelenmiş, benzerlikler ve farklılıklar ortaya konulmaya çalışılmıştır. Destandaki değişik kaynaklardan taşınarak gelen motifler tespit edilerek, kendi içinde ve diğer sözlü anlatmalarla mukayese edilmiştir. Tespit edilen bu motiflerin dünya sözlü anlatmalanndaki yeri de, Stith Thompson'un Index'inden faydalanılarak gösterilmiştir. Son bölümde Köroğlu' nun tarihî ve destanî kimliği ile destanın oluşumunda hangi unsurların etkili olduğuna dair günümüze kadar ileri sürülen görüşler verilmiştir. Hazırladığımız çalışmanın, destanın ilk kez nerede, ne zaman ve hangi şartlarda teşekkül ettiği ve destan kahramanının şahsiyeti ile ilgili bu güne kadar tartışılan pek çok konuya katkıda bulunacağına inanıyoruz.

Many resarch and collection study had been dane about the Köroğlu ballad wich is one of the most important mile-stones in the culture of ballad of Turks. However there is only a few works of comparison about the expression of the varied Turkish tribes belonged ballad branch. We believe that this kind of studies will be more useful inrespect of the formation of ballad and its place in the process of history. Just as it is said that they illuminate the cultural characteristics of the society that they talked about. The comparison of the narrations about the and of Köroğlu had been done in this study we prepared. The geography and its ten variants which forms the base of our research and the heroes who play an important role in these variants similarities and dissimilarities between them are tried to be revealed. The motifs, which are moved from the different sources of ballads are noticed, and they are compared both themselves a with the other narrations. The place of these noticed motifs in the world narratives, is shawn by utilization from Stith Thompson's Index. In the last part, many arguments are claimed about the historical and epical characteristics of Köroğlu and the factors that infivenced the formation of these ballads till now. We believe that, the study we prepared is going to contribute to many arguments like, when, where and in which circumstances the ballad first accured and tot he personality of the here of the ballad.