Avrupa Birliği`ne üye ülkelerin bankacılık sistemi ile Türkiye`de bankacılık sisteminin karşılaştırılması

Abstract

ÖZET Avrupa Birliği üyesi ülkelerin bankacılık sistemiyle Türk bankacılık sistemi arasındaki yasal düzenlemeler uyum açısından genelde yeterli görülmektedir. Tam üyelik halinde rekabet ortamını engelleyici çok fazla yasal farklılık mevcut değildir. Buna rağmen bazı alanlardaki yasal boşlukların, Birliğe katılmadan önce giderilmesi bankaların gelecek dönemlerdeki faaliyetlerini etkin bir şekilde devam ettirebilme şansını arttıracağı için faydalı olacaktır. Türk bankacılık sektörü, net faiz dışı gelirin hem ortalama aktiflere hem de brüt gelire oranında almış olduğu negatif değerler nedeniyle AB ortalamasının altında kalmıştır. Son sekiz yıllık ortalamalar itibariyle AB ülkeleri içinde net faiz dışı geliri negatif olan başka bir ülke yoktur. Bu durum Türk bankacılık sektörünün yüksek maliyetle çalışmasına karşın yeterince verimli olmadığına ve gelir kaynaklarını yeterince çeşitlendirip faiz dışı gelir yaratamadığına işaret etmektedir. Bankacılık sektörü, ekonomide yer alan tüm sektörlerle doğrudan bağlantılı bir mali hizmet sektörü olması nedeniyle Avrupa Birliği içinde en fazla önem verilen ve üzerinde çok sayıda düzenleme yapılan sektörlerden biri durumundadır. T.C.Merkez Bankası'nın bağımsızlığı, milli merkez bankaları statüleri ile Antlaşma ve AMBS ( Avrupa Merkez Bankası Sistemi ) statüsünde öngörülen hükümler arasında gerekli uyumun sağlanması yönünde, üye ülkelerin mevcut durumlarına ilişkin çeşitli yasal düzenlemeler yapılmıştır. Milli Merkez bankaları statüleri dışında, üye ülkelerin çeşitli mevzuatı da ( İş Kanunu, Bütçe Kanunu vb. ) Antlaşma ve AMBS statüsü ile uyum gerektiren hükümler taşıyabilmektedir. Parasal birlik, bankacılık sektörünün tüm bölümlerini etkilemektedir. Bankacılık işlemlerinde ödeme kontratları Euro' ya çevrilmiştir. Euro' nun Türkiye ekonomisini doğrudan etkileyeceği bir gerçektir. AB üyesi ülkeler, Türkiye' de yabancı yatırımlar içinde en büyük paya sahip konumundadır. Türkiye' nin AB ile Gümrük Birliği Antlaşması imzalayan tek ülke olması nedeniyle Euro' nun etkisi artmakta ve bu etki alanı içerisinde Türkiye bu sürecin ayrılmaz bir parçasını oluşturmaktadır. AB' de tek bir para biriminin geçerli olmasının Türkiye' ye etkilerinin uzun, orta ve kısa vadede farklı biçimlerde ortaya çıkacağı ve özellikle kısa vadeli etkilerin de dış ticaret sektörü üzerinde olacağı düşünülmektedir.

11 ABSTRACT In general, regulation governing the banking system in Turkey is sufficiently in conformity with the EU requirements. In the case of full membership, there is no much legal differences between Turkey and EU that prevent the free competition. However, fulfilling certain legal gap in certain areas before joining the EU as full member, will be off useful for the efficiently working banking sector when Turkey joins to the EU as full member. Due to the fact that negative values, which net foreign interest incomes get both in assets average and in the rate of gross income, Turkish banking sector is below the average of EU. In respect of eight years span, there is no other country among EU whose net foreign interest income is negative. This shows that even if Turkish banking sector works in high cost, it isn't efficient at all and it can't create foreign interest income by diversifying its income sources sufficiently. As banking sector is a financial service sector which is bound directly to all sectors in economy, it is considered to be the most important and therefore a number of legal arrangement were made about it. Various legitimate regulations have been made pertaining to existing conditions of EU countries with respect to guarantee the required harmony between decisions are envisioned on AMBS and The Pact Status with National Centre Banks status and to guaranteed the independence of Turkish Republic Centre Bank. Apart from the status of National Centre Bank, various laws of EU countries ( Labour laws, budget laws, etc. ) may bear decisions that requires harmony between The Pact and AMBS Status. Single currency (EURO) has been affecting all divisions of the banking sector. Payment contracts in the banking sector were converted into EURO. There is no doubt that EURO will have a direct impact on Turkish economy. This is partly because the lion portion of direct foreign investments in Turkey came from the EU countries. As Turkey İs the only non-EU member European country that signed costoms union agreement with the EU, the EURO will be affecting Turkish economy by an increasing trend and it is expected that Turkey will be a part of it. The impact of the use of the EURO as single currency in the EU on Turkey is expected to be different in short term, mid term and long term, and short term impact is expected to be foreign trade sector.