Milli mücadelede Yahyalı ve Ermeniler

Abstract

ÖZET MİLLİ MÜCADELEDE YAHYALI VE ERMENİLER Yahyalı, 1954 yılında Kayseri, Adana ve Niğde illerinin topraklarından bir kısım yerler dahil edilerek ilçe haline getirildi. Milli Mücadele yıllarında ilçe merkezi Niğde ili sınırları içerisinde idi. İlçe merkezinde azınlık nüfus bulunmuyordu. Azınlık nüfusun yaşadığı yerler: Develi sınırları içerisinde kalan Süleymanfakılı, Denizovası ve Taşhan köyleri ile Feke sınırları içerisinde kalan Karaköy, Sazak, Dikme, Çamlıca ve Ulupınar köyleri idi. Bölgede Rumlar Çamlıca ve Ulupınar köyünde; Ermeniler ise Taşhan, Süleymanfakılı, Denizovası Sazak, Dikme ve Karaköy köylerinde yaşıyorlardı. I. Dünya Savaşı sırasında Anadolu'nun çeşitli bölgelerinde Ermeniler olay çıkarmasına rağmen bölgede bir Ermeni olayı çıkmamıştı. Ermeni olayları üzerine Osmanlı Devleti `Tehcir Kanunu` ile Ermeniler Suriye ve Irak'a zorunlu göçe tabi tutmuştu. Bölgedeki Ermeniler de zoaınlu göçe tabi tutularak Irak ve Suriye'ye göç ettirildiler. I. Dünya Savaşı sonucunda bölgeyi işgal eden Fransızlar, Ermenileri, kendi çıkarları doğrultusunda kullanmak için bölgeye geri getirdiler. Geri dönen Ermeniler, Fransızların desteği ile taşkınlıklara başlamış ve bölge insanına akıl almaz işkenceler yapmıştır. Fransız işgalinin Anadolu'nun iç kesimlerine yayılma tehlikesi karşısında Atatürk'ün emriyle, Kilikya Komutanlığı kuruldu. Komutanlığa Kozanoğlu Doğan Bey yardımcılığına ise Aydınoğlu Tufan Bey atanmıştır. Komutanlığın merkezi olarak Develi ilçesi seçilmiştir. Develi'de teşkilatlanmaya başlayan Milli Mücadele çalışmalarına Yahyalı halkı da katılmıştı. Develi'deki komutanlığa bağlı olarak yapılan çalışmalar sonucunda ilçeden 1000 kişilik bir kuvvet oluşturuldu. Bu kuvvet Develi'de oluşturulan kuvvetlere dahil edildi. İşgal sahası içerisinde yer alan köylere Develi'den silah getirilerek dağıtılmış ve köyler teşkilatlandırılmıştır. Türklerin teşkilatlanması ve Feke'nin Türkler tarafından kurtarılması nedeniyle bölgedeki Ermenilerin yaptığı taşkınlıklar sona erdi VIIErmenilerin sayıca en fazla olduğu Saimbeyli Türkler tarafından kuşatıldı Yahyalı kuvveti Saimbeyli kuşatılmasında Develi kuvvetleri içerisinde yer almıştı. Sekiz ay süren bu kuşatmada önemli görevler yaptı. Aydınoğlu Tufan Bey kuşatma komutanlığına atanınca kuvvetleri yeniden düzenledi. Yahyalı kuvvetlerinin komutanlığına Emin Develioğlu'nu atadı ve Kuzey Cephesi'nde görevlendirdi. Kuzey Cephesi'ndeki kuvvetlerin ismini `Erciyes` olarak değiştirdi. Yapılan saldırı sonucunda Saimbeyli ele geçirildi ve sekiz ay süren kuşatma başarıya ulaştı. Kuşatmada önemli görevler üstlenen Yahyalı kuvvetleri daha sonra Batı Cephesi'ne kaydırıldı. Güney ve Batı Cephesi'nde yer alan Yahyalı kuvveti Milli Mücadele'ye önemli katkıları olmuştur. VIII

SUMMARY YAHYALI AND THE ARMENIANS DURING THE TURKISH NATIONAL STRUGGLE FOR INDEPENDENCE Yahyalı was constitued as a district in 1954 by taking some places of Kayseri. Adana and Niğde. During the national struggle for independence, the district center was in the borders of Niğde. There wasn't minority population in the center of the district. The places where the minority population lived: Süleymanfokılı, Denizovasi and Taşhan villages where were in the borders of Develi, and Karaköy, Sazak, Dikme and Çamlıca and Ulupınar villages where were in the borders of Feke. Around this region. Ruins were living in Çamlıca and Ulupınar villages, Armenians were living Taşhan, Süleyman fak ılı, Denizovasi, Sazak, Dikme and Karaköy villages. During the first wold war, although Armenians caused trouble at different places of Anotalia, in the region there wasn't any Armenian event. Due to the events of Armenians, The Otoman Empire obligated Armenians to move to Syria and Iraq because of `Tehcir Kanunu` Armenians who were in the region, obligated to move to Iraq and Syria. At the end of the first world war. French who captured the region, took Armenians back to the region, for using there for their profits. Armenians who come back to the region, began to cause trouble with the support of French and tortuned the people in the region in an inconceivable way. Because of the dangeraus spreading of the French accupation, the command headquarters of Kilikyawas established with the order of Atatürk. Mr. Kozanoğlu Doğan was assigned to the commender chief. Mr. Aydınoğlu Tufan was assigned to the assistant of the commender chief Develi was chosen as the center of the command headquarters. The people of Yahyalı joined in the striving of the national struggle which began to be organized in Develi. At the results of the national staiggle which connected to be command headquarters in Develi, formed a force consist of 1.000 persons from the district. This force was induded to the forces that were in Develi. The weapons were brought from Develi to the villages which were in the occupation region and so the villages were organized. The violance of Armenians finished for the organization of Turks and the saving of Feke by Turks.The majority of Turks was in Saimbeyli where besieged by Turks. The force in Yahyalı took place in the forces of Develi at the siege of Saimbeyli. The force of Yahyalı got important functions during that siege. When Mr. Aydınoğlu Tufan was assigned to the command headquarters of the siege, he organized the forces again He assigned Emin Develioğlu to be command headquarters of Yahyalı and assigned to the North front. He changed the names of the North front of the forces as `Erciyes`. At the end of the attack, Saimbeyli was captured so the siege that lasted eight months was successful After the siege, the forces of Yahyalı that had important functions, were sent to be West front. The forces of Yahyalı that took place at the South and West fronts had important duties in the Turkish national for independence. IX