Türk bankacılık sektörü temel sorunları ve çözüme yönelik düzenlemeler

Abstract

Ülke ekonomilerindeki mâli sistemin temel unsurlarından birisi olan bankacılık sektörü, Türkiye'de gerek mâli gerekse kurumsal yapısı itibariyle oldukça önemli gelişmeler göstermektedir. Son yıllarda Türk bankacılık sektörü, temel ekonomik koşulların bir uzantısı olarak, 1980'li yılların başlarına göre çok daha istikrarsız ve dalgalı bir dönem yaşamıştır.Türk bankacılık sektörü yıllar boyunca az sayıda firmanın fakat bu firmalara bağlı çok sayıda şubenin bulunduğu bir gelişim göstermiştir. Sektörde kamu, özel ve yabancı sermayeli bankalar faaliyette bulunurken, son yıllarda kamu banka sayılarının azalmasına rağmen sektördeki ağırlıkları halen devam etmektedir. Özel sektör bankalarının bir çoğu holdinglere bağlıdır. Sektörün kârlılığı reel faiz kazançlarına bağlı olarak yüksek fakat öz kaynakları yetersizdir. Ayrıca az sayıda firmanın piyasaya hakim olduğu bir oligopolist yapı görülmektedir.Makroekonomik dalgalanmalar ve enflasyondan kaynaklanan belirsizlik ortamına bağlı olarak Türk bankacılığı önemli sorunlarla karşı karşıya kalmıştır. Yaşanan ekonomik krizler sonrası sektör özkaynakları, kullandırılan krediler ve toplam mevduat hacmi küçülmüş, sık sık döviz kuru riski yaşanmış ya da banka sahipliğine bağlı olarak kötü yönetilen bankalar ortaya çıkmıştır. Yaşanan bu olumsuz gelişmelerin Türk ekonomisine yansıması ise, çok yüksek maliyetleri beraberinde getirmiştir.Türk bankacılık sektörü sorunlarının çözümüne yönelik olarak 2001 krizinin ardından yeniden yapılandırma programıyla sektöre çeki-düzen verilmeye çalışılmaktadır. Ayrıca son dönemlerde Avrupa Birliği'ne uyum sürecinin de etkisiyle bankacılık sektörünün Basel direktiflerine uyumlandırılması gereği doğmuştur. Bankaların mâli bünyelerinin iyileştirilmesi ve uluslararası kabul görmüş standartlara göre yeniden yapılandırılması ve faaliyetlerinin etkin olarakdenetlenmesi, bilançolarının güçlendirilerek yatırımcılara şeffaf hale getirilmesi, güçlü finansal kuruluşlar için şart olan unsurlar olarak görülmüştür.Çalışmalarımız sonucunda Türk mâli sistemine hakim unsur olan bankacılık sektörünün yapısı, gelişimi ve ekonomide yaşanan sorunların sektöre etkisi de dikkate alınarak sektör yapısını güçlendirme çalışmaları ve bu çalışmaları yürüten kurumların da çabasıyla sektörün diğer sorunlarıyla baş edebileceği ve uluslararası standartları yakalayabileceği düşünülmektedir.

Banking sector, which is one of the corner stones of the financial systems in country economies, shows significant progress in Turkey both in terms of its financial and organizational structure. In recent years due to the basic economic conditions Turkish banking sector experienced a rather unstable and fluctuating term compared to the beginnings of 1980?s.Throughout the years Turkish Banking Sector progressed under a condition where there are small numbers of firms but a large number of branches connected to these firms. In the sector there exist public, private and foreign equity banks; and although the number of public banks decreased, their weight in the sector still continues. Most of the private sector banks are connected to holding companies. The profitability of the sector is high due to real interest income but the equities are low. Additionally an oligopolistic structure where a few number of firms are dominating the market is seen.Turkish banking sector faced with serious problems due to conditions of uncertainty stemming from macroeconomic fluctuations and inflation. After the economic crises; sector equities, the credits and the total volume of deposits decreased, exchange rate risk frequently experienced or poor managed banks on account of bank ownership came into scene. The reflection of these adverse events brought along with high costs on the Turkish economy.In order to solve the problems of Turkish banking sector, after 2001 crises the sector is tried to be reorganized with a restructuring programme. In addition to this recently, with the impact of harmonization process to European Union, there emerged the need of alignment of Turkish banking sector with the Basel directives. Improvement of the financial structure of the banks and restructuring of them in accordance with internationally adopted standards, inspection of their activities, iiimaking their balance sheets transparent to the investors through strengthening them were seen as must conditions for strong financial institutions.As a result of our studies taking into account the banking sector?s structure, its development and the impact of the economic problems to the sector it is considered that sector could cope with all its other problems and catch the international standards through the works for strengthening the sector and the efforts of those institutions conducting these works.KEY WORDS: economic stability, banking sector, restructuring