Özel eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin iş doyumu, tükenmişlik ve ruh sağlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

Bu arastırmanın temel amacı; özel egitim kurumlarında görev yapanögretmenlerin is doyumu, tükenmislik ve ruh saglıgı düzeylerinin belirlenmesidir. Birbaska amaç ise; özel egitim kurumlarında görev yapan ögretmenlerin is doyumu,tükenmislik ve ruh saglık düzeylerinin demografik özelliklere göre nasıl degistiginiortaya çıkarmaktır. Diger bir amaçta; özel egitim kurumlarında görev yapanögretmenlerin is doyumu, tükenmislik ve ruh saglık düzeylerinin birbirlerini nasıletkiledigini bulmaktır. Bu alandaki çalısmalara da katkı saglaması bakımındanönemlidir. Arastırma yöntemi olarak, Betimsel Yöntemlerden ?Okul Survey? yöntemikullanılmıstır. Arastırmanın evrenini; Milli Egitim Bakanlıgına baglı özel egitimkurumlarında görev yapan ögretmenler olusturmustur. Arastırmanın örneklemi Adana,Afyonkarahisar, Aksaray, Amasya, Ankara, Bitlis, Bursa, Erzurum, stanbul, zmir,Kayseri, Kırıkkale, Kırsehir, Nigde, Sakarya, Samsun, Sivas ve Usak illerin görevyapan özel egitim ögretmenlerinden oranlı küme örnekleme yöntemiyle seçilen toplam402 kisiden olusmustur. Arastırmada veriler 4 ölçek yardımıyla toplanmıstır. KisiselBilgi Formu(KBF), s Doyumu Ölçegi (DÖ), Maslach Tükenmislik Ölçegi, SCL-90anketi uygulanmıstır. Bagımlı degiskenler ile bagımsız degiskenler arasındaki iliskiyitespit etmede SPSS for Windows 10.00 paket programı kullanılmıstır. Frekans veyüzde, iki testin arasındaki farkın anlamlı olup olmadıgını belirlemek için ?iki ortalamaarasındaki farkın önemlilik testi (t-testi)?, ?varyans analizi (tek yönlü anova)? vepearson momentler çarpım korelasyon testleri uygulanmıstır. Arastırma sonucundaasagıdaki bulgular elde edilmistir;1. Özel egitim ögretmenlerinin ruh saglık düzeyleri incelendiginde; obsesifkompulsifve genel ruh saglık semptomlarına sahip oldukları bulunmustur.2. Özel egitim ögretmenlerini tükenmislikleri incelendiginde; duygusal tükenmeboyutu ve genel tükenmislik boyutuna sahip oldukları bulunmustur.3. Özel egitim ögretmenlerinin is doyum düzeyleri incelendiginde; orta düzeydebulunmustur.4. Özel egitim ögretmenlerinin ruh saglık puanları ile cinsiyetleri arasındasomatizasyon, obsesif-kompulsif, depresyon, fobik anksiyete ve genel ruh saglıkdüzeylerinde p<.05 düzeyinde anlamlı bir fark bulunmustur. Kadınögretmenlerin ruh saglık düzeylerinin bu dönemlerde erkek ögretmenlerden iyioldugu bulunmustur..5. Özel egitim ögretmenlerinin tükenmislik puanları ile cinsiyetleri arasındaki farkp>.05 düzeyinde önemsiz bulunmustur.6. Özel egitim ögretmenlerinin is doyumu puanları ile cinsiyetleri arasındaki farkp<.05 düzeyinde anlamlı bulunmustur. Kadın ögretmenlerin islerinden aldıklarıdoyum erkek ögretmenlerden iyi oldugu bulunmustur.7. Özel egitim ögretmenlerinin ruh saglık puanları ile yasları arasındaki fark p>.05düzeyinde önemsiz bulunmustur.8. Özel egitim ögretmenlerinin tükenmislik puanları ile yasları arasındaki farkduygusal tükenme ve genel tükenmislik boyutunda p<.05 düzeyinde anlamlıbulunmustur. 26-30 yas grubunda olan özel egitim ögretmenlerinintükenmislikleri 46-50 yas grubunda olan özel egitim ögretmenlerinden dahaolumlu bulunmustur9. Özel egitim ögretmenlerinin is doyumu puanları ile yasları arasındaki fark p>.05düzeyinde önemsiz bulunmustur.10. Özel egitim ögretmenlerinin is doyumu puanları ile sosyo ekonomik düzeyleriarasındaki fark p>.05 düzeyinde önemsiz bulunmustur.11. Özel egitim ögretmenlerinin tükenmislik puanları ile sosyo ekonomik düzeyleriarasındaki fark kisisel basarı boyutunda p<.05 düzeyinde anlamlı bulunmustur.Orta ekonomik düzeye sahip olan ögretmenlerin tükenmislikleri yüksekekonomik düzeye sahip ögretmenlerden daha yüksek bulunmustur.12. Özel egitim ögretmenlerinin ruh saglık puanları ile sosyo ekonomik düzeyleriarasındaki fark fobik anksiyete için p<.05 düzeyinde anlamlı bulunmustur. Ortaekonomik düzeye sahip olan ögretmenlerin ruh saglık düzeyleri, yüksekekonomik düzeye sahip ögretmenlerden daha olumlu bulunmustur.13. Özel egitim ögretmenlerinin ruh saglık puanları ile medeni durumları arasındakifark somatizasyon, anksiyete, fobik anksiyete ve psikotizm için p<.05düzeyinde anlamlı bulunmustur. Psikotizm semptomunda fark tespit edilmistir.Evli ögretmenlerin psikotizm semptomları bekar ögretmenlerden daha olumlubulunmustur.14. Özel egitim ögretmenlerinin tükenmislik puanları ile medeni durumlarıarasındaki fark p>.05 düzeyinde anlamlı bulunmamıstır.15. Özel egitim ögretmenlerinin is doyumu puanları ile medeni durumları arasındakifark p>.05 düzeyinde anlamlı bulunmamıstır.16. Özel egitim ögretmenlerinin is doyumu puanları ile mezun oldukları okullararasındaki fark p<.05 düzeyinde anlamlı bulunmustur. Egitim fakültesimezunlarının islerinden aldıkları doyum diger okullardan mezun olanlardandaha yüksektir.17. Özel egitim ögretmenlerinin tükenmislik puanları ile mezun oldukları okullararasındaki fark p>.05 düzeyinde anlamlı bulunmamıstır.18. Özel egitim ögretmenlerinin ruh saglık puanları ile mezun oldukları okullararasındaki fark fobik anksiyete için p<.05 düzeyinde anlamlı bulunmustur. Fobikanksiyete semptomunda fark tespit edilmistir. Egitim fakültesinden mezun olanögretmenlerin fobik anksiyete semptomları, fen edebiyat fakültesinden mezunolan ögretmenlerden daha olumlu bulunmustur.19. Özel egitim ögretmenlerinin is doyumu puanları ile görev yaptıkları okul türleriarasındaki fark p>.05 düzeyinde anlamlı bulunmamıstır.20. Özel egitim ögretmenlerinin ruh saglık puanları ile görev yaptıkları okul türleriarasındaki fark somatizasyon ve anksiyete için p<.05 düzeyinde anlamlıbulunmustur. sitme engelliler okullarında görev yapan özel egitimögretmenlerin somatizasyon ve anksiyete semptomları, görme engellilerokullarında görev yapan özel egitim ögretmenlerden daha olumlu bulunmustur.21. Özel egitim ögretmenlerinin tükenmislik puanları ile görev yaptıkları okultürleri arasındaki fark genel tükenmislik boyutunda p<.05 düzeyinde anlamlıbulunmustur. Görme engelliler okullarında görev yapan özel egitimögretmenlerin genel tükenmislik boyutları, diger okullarda görev yapan özelegitim ögretmenlerden daha olumlu bulunmustur.22. Özel egitim ögretmenlerinin ruh saglık düzeyleri ile is doyum düzeyi arasındakiiliski incelendiginde;ruh saglık düzeyleri semptomlarından obsesif-kompulsif,depresyon, öfke-düsmanlık ile is doyumları arasında p< .05 düzeyinde anlamlıbir iliski bulunmustur. Diger semptomlar ve genel ruh saglıgı ile is doyumdüzeyi arasında anlamlı bir iliski bulunamamıstır.23. Özel egitim ögretmenlerinin ruh saglık düzeyleri ile tükenmislik düzeyleriarasındaki iliski incelendiginde; ruh saglık düzeylerinin semptomların bütünhepsi ile genel tükenmislik düzeyleri ve duygusal tükenme alt düzeyi arasındap< .01 düzeyinde anlamlı bir iliski bulunmustur. Obsesif-kompulsif, paranoiddüsünce semptomları ile kisisel basarı alt düzeyi arasında p< .01 düzeyindeanlamlı bir iliski bulunmustur. Diger semptomlar ile kisisel alt basarı alt düzeyiarasında anlamlı bir iliski bulunamamıstır.24. Özel egitim ögretmenlerinin tükenmislik düzeyleri ile is doyum düzeyiarasındaki iliski incelendiginde; duygusal tükenme, kisisel basarı alt düzeylerive genel tükenmislik düzeyleri ile is doyum düzeyi arasında p< .01 düzeyindeanlamlı bir iliski bulunmustur.Anahtar Kavramlar: s Doyumu, Tükenmislik, Ruh Saglıgı, Özel Egitim

The main reason of this research is to determine the level of work satisfaction,burnout and mental health of the teachers who work in private educational institutes.Another reason is to disclose how the level of work satisfaction, burnout and mentalhealth of teachers who work in private educational institutes change according to thedemographic features. Also another reason is to the find out how the level of worksatisfaction, burnout and mental health of teachers who work in private educationalinstitutes affect each other. It is important from the point of view of contributing to thestudies in this field. As the research method, Te School Survey Method which is adescriptive method is used. The research comprises of the teachers who work in privateeducational institutes in National Education Ministry. The volunteers of the researchincludes 402 individuals who are the teachers of private educational institutes in Adana,Afyonkarahisar, Aksaray, Amasya, Ankara, Bitlis, Bursa, Erzurum, stanbul, zmir,Kayseri, Kırıkkale, Kırsehir, Nigde, Sakarya, Samsun, Sivas and Usak, who have beenchosen with the method of proportional group examplification. n this research, the datahave been calected with four criterians. Personal nformation Form (PIF), WorkSatisfaction Criterians (WSC), Maslach Burnout Criterians (MBI) and SCL-90 pollhave been applied. SPSS for Windows 10.00 Package Program has been used todetermine the relation between dependent variables and independent variables.Frequency and percent ; Importance Test of difference between two averages ?(t? test)??Variance Analyse ( one ? way ANOVA)? , ? Pearson Moments CorrelationCoefficient? have been applied determine whether the difference between the two testsare significance or not. At the end of the research, the findings below have beenacquired;1. When the level of health of teachers in Private Educational Institutes isexamined, it is found out that they have other symptoms of obsessivecompulsiveand general mental health.2. When the burnout of teachers in Private Educational Institution is examined, it isfound out that they have emotional burnout and general burnout.3. When the level of work satisfaction of teachers in Private Educational Institutesis examined, it is found out that it is in average level.4. A significant difference in p<.05 level is found out in level of somotization,obsessive-compulsive, depression, phobic anxiety and general mental healthbetween the teachers in Private Educational Institutes mental health points andtheir sex. It is found out that the mental health level of female teachers is betterthan that of male teachers.5. It is found out that the difference between burnout points of teachers in PrivateEducational Institutes and their gender is unimportant in p>.05 level.6. The difference between the work satisfaction points and the sex of teachers inPrivate Educational Institutes is found important in p<.05 level. The worksatisfaction of female teachers is higher than that of male teachers.7. The difference between mental health points and ages of teachers in PrivateEducational Institutes is found unimportant in p>.05 level.8. The difference between the burnout points and ages of the teachers in PrivateEducational Institutes is found significant from the point of view of emotionalburnout and general burnout in p<.05 level. The burnout of teachers in 26-30 agegroup is found more positive than that of teachers in 46-50 age group.9. The difference between the work satisfaction points and ages of teachers inPrivate Educational Institutes is found unimportant in p>.05 level.10. The difference between work satisfaction socioeconomic level of teachers inPrivate Educational Institutes is found unimportant in p>.05 level.11. The difference between the burnout points and socio-economical level ofFrom the point of view of personal success. The burnout of teachers in averageeconomic level is found more positive than that of teachers in high economiclevel.12. The difference between mental health points and socioeconomic levels ofteachers in Private Educational Institutes is found significant for phobic anxietyin p<.05 level. The mental health level of teachers in average economic level isfound more positive than that of teachers in high economic level.13. The difference between mental health points and marital statues of teachers inPrivate Educational Institutes is found significant in p<.05 level forsomatization, is anxiety, phobic anxiety and psychotism. A difference inpsychotism symptom is determined. The psychotism symptoms of marriedteachers are found more positive than that of single teachers.14. The difference between the burnout points and marital status of teachers inPrivate Educational Institutes is not found significant in p>.05 level.15. The difference between the work satisfaction points and marital status ofteachers in Private Educational Institutes is not found significant in p>.05 level.16. The difference between the work satisfaction points and the faculties theygraduated from is found significant in p<.05 level. The work satisfaction ofteachers who graduated from the faculty of education is higher than the teacherswho graduated from other faculties.17. The difference between the burnout points and the faculties they graduated fromis not found significant in p>.05 level.18. The difference between mental health points and the faculties they graduatedfrom is found significant in p<.05 level for phobic anxiety. A difference inphobic anxiety symptom is detected. The phobic anxiety symptoms of teacherswho graduated from the faculty of education is more positive than the teacherswho graduated from the faculty of Science and Literature.19. The difference between the work satisfaction points of teachers in PrivateEducational Institutes and school types that they work in is not found significantin p>.05 level.20. The difference between mental health points of teachers in Private EducationalInstitutes and school types that they work in is found significant in p<.05 levelfor somatization and anxiety. The somatization and anxiety symptoms ofteachers who work in school for the deaf are found more positive than theteachers who work in school of blind.21. The difference between the burnout points of teachers in Private EducationalInstitutes and their school types is found significant in p<.05 level. The generalburnout of teachers in school of blind is found more positive than the teacherswho work in other Private Educational Institutes.22. When the relation between mental health level and work satisfaction level ofteachers in Private Educational Institutes is examined, a significant differencerelation in p<.05 level is found between obsessive-compulsive, depression,anger-enmity and work satisfaction which are mental health level symptoms. Asignificant difference between other symptoms, general mental health and worksatisfaction level can not be found.23. When the relation between mental health levels and burnout levels of teachers inPrivate Educational Institutes is examined, A significant difference relationbetween all mental health level symptoms, general burnout levels and emotionalburnout sub level is found in p<.01 level. A significant difference relationbetween obsessive-compulsive, paranoid thought symptoms and personalsuccess sub level is found in p<.01 level. A significant difference between othersymptoms, general mental health and personal success sub level can not befound.24. When the relation between burnout levels and work satisfaction level of teachersin Private Educational Institutes is examined, a significant relation betweenemotional burnout, personal success sub level, general burnout levels and worksatisfaction level is found p<.01 level.KEY WORDS: Work Satisfaction, Burnout, Mental Health, Private Education