XIX. ve XX. yüzyıl Şadiye Ulusoy ve Cüneyt Ayral`a ait koleksiyonlardaki iç giyim örneklerinin incelenmesi

Abstract

Türk giyimi yüzyıllarca kesim özelliği açısından geleneksel anlayış ile devam etmiş, 17. yüzyıldan itibaren batıdan gelen etkilere paralel olarak, işleme teknikleri ve bazı süsleme özellikleri açısından etkilenmeye başlamıştır (Görünür, 2010: 17).Tanzimat ve Meşrutiyet ile Batılaşma dönemine girilmiş bu dönemle birlikte giyim-kuşamda gözlenebilir bir değişim yaşanmıştır. Osmanlı İmparatorlu'nda yabancı mamüllerin kullanılmasının artışı, Avrupalı devletlerle ticari anlaşmaların yapılması, ithal ürünlerin girişi, yabancı sermayeli yatırımların başlaması, demiryollarının açılması ve stabilize karayoluyla bağlantıların sağlanmasına ulaşımda devrimsel gelişmelerin yaşanmasına bağlıdır. Avrupai tarzın yaygınlaşmasındaki en büyük etken bu kıyafetleri dikmek için gereken tüm malzemelerin yurtdışından sağlanıyor olmasıdır. Bununla birlikte Beyoğlunda gayri-müslümlere ait mağaza ve terzi atölyeleri bulunmaktaydı. `Bu mağazalarda Avrupa'dan getirilmiş olan kumaşlar, harçlar, eldiven, şemsiye gibi aksesuarlar, çoraplar, iç çamaşırları satılmaktadır` (Görünür, 2010: 27). Meşrutiyet ve sonrasında Cumhuriyet dönemi ile birlikte kadınlara özel birçok dergi ve gazete yayını basılmıştır. Bu yayınlarda Avrupai kadınların nasıl giyindikleri, iç çamaşırı reklamları gibi yazılar bulunmaktadır. 19. yüzyılın son çeyreğinde tamamen Batılı özellikler taşıyan giysileri modanın merkezi Paris'e ısmarlayan saray kadınları, Paris'ten gelen model sayfaları üzerine, terzilere sipariş vermişlerdir (Özer, 2009: 337). Osmanlı ve Cumhuriyet Türkiye'sinde Avrupa'ya özgü bir hayat üslubu bu şekilde Türk kadınına sunulmuştur.Geleneksel olan iç giyim yerini özellikle İstanbul ve çevresinde Avrupai tarz iç giyime bırakmıştır. Batılaşma ile birlikte kadın iç giyim alışkanlıklarının nasıl etkilediğinin, toplamda 19. ve 20. yüzyıla ait yüzlerce parçadan oluşan Şadiye Ulusoy ve Cüneyt Ayral koleksiyonlarının envanterlerinin çıkartılıp, bu döneme ait özelliklerin belirlenmesi amaçlanmıştır.

Turkish clothing continued to be traditionally understood in terms of cutting characteristics for centuries, and from the 17th century on parallel with the effects from the west, it started to be affected in terms of processing techniques and some decorative features (Görünür, 2010: 17).With this period entered into the period of westernization with the Tanzimat and the Constitutional Monarchy, there has been an observable change in clothing. The increase in the use of foreign goods in the Ottoman Empire depends on the commercialization of trade with European states, the introduction of imported goods, the start of foreign capital investments, the opening of railways and the revolutionary development of access to stabilized road links. The most important factor in the spread of the European style is that all the materials needed to sew these clothes are supplied from abroad. In Beyoğlu there were shops and tailor workshops belonging to non-Muslims. `Fabrics, mortars, gloves, umbrellas, accessories, socks and underwear that are imported from Europe are sold in these stores` (Görünür, 2010: 27). After the constitutional monarchy and the republic period, many magazines and newspaper publications were published for women. In these publications there are writings such as how European women are dressed, underwear ads. In the last quarter of the nineteenth century, palace women who ordered Paris in the center of fashion with completely Western features ordered the terracotta on model pages from Paris (Özer, 2009: 337). A life style unique to Europe in the Ottoman and Republican Turkey was presented to the Turkish woman in this way.Traditional underwear has left European-style underwear especially in and around Istanbul. It was aimed to remove the inventories of Şadiye Ulusoy and Cüneyt Ayral collections which consist of hundreds of pieces belonging to the 19th and 20th centuries in total and to determine the characteristics of these turnovers.