Algılanan liderlik stilinin iş yaşam kalitesi üzerine etkisi: X ve y kuşakları arası karşılaştırma

Abstract

Araştırmamızda Ankara, İstanbul ve İzmir illerinde her türlü kamu kurum ve kuruluşları ileözel sektörde sanayi, eğitim, hizmet vb. birçok farklı faaliyet kolunda görev yapan, 1980 öncesive sonrası doğmuş 447 aktif çalışanla gerçekleştirilmiş anketlerin değerlendirilmesindenoluşmaktadır. Bu 447 kişi, hem Algılanan Liderlik Stili Ölçeği hem de İş Yaşam Kalitesi Ölçeğianketlerini eksiksiz olarak yanıtlamıştır. Söz konusu çalışmayı cevaplandıranların demografikve ekonomik özellikler itibariyle birbirine yakın gelir ve statüye sahip kişiler olması yerine,farklı gelir ve statüye sahip kişiler arasından seçilmesine özen gösterilmiştir.Araştırmada `Çok Faktörlü Liderlik Anketi` (Multifactor Leadership Questionaire) ileMcDonald tarafından geliştirilen `İş Yaşam Kalitesi Ölçeği` kullanılmıştır. Elde edilen verilerSPSS programı ile çözümlenmiştir. Demografik değişkenler ile algılanan liderlik ve iş yaşamkalitesi arasındaki farkın anlamlı olup olmadığı, yine yapılan analizlerle ölçülmeyeçalışılmıştır.Yapılan analizlerin sonucunda; X ve Y kuşağı olmak üzere iki farklı kuşağa mensup çalışanlarındemografik değişkenlere ilişkin karşılaştırmalarına bakılmıştır. Tek yönlü ANOVA sonucundacinsiyet, medeni durum ile dönüşümcü liderlik stili, sürdürümcü liderlik stili, serbestlik tanıyanliderlik stili ve iş yaşam kalitesi arasında anlamlı bir farklılık saptanmamıştır. Fakat eğitimdüzeyine bakıldığında dönüşümcü liderlik stili, sürdürümcü liderlik stili ve iş yaşam kalitesiarasında anlamlı bir farklılık tespit edilmiş; ancak serbestlik tanıyan liderlik stili ile eğitimarasında anlamlı bir farklılık olmadığı görülmüştür. Tüm değişkenlerde anlamlı bir farklılıkvarken, serbestlik tanıyan liderlik stili açısından farklılığın tespit edilmediği durum, mesleğinalgılanan liderlik stili ve iş yaşam kalitesi üzerindeki etkisinde de geçerlidir. Verilere meslekikıdem yönünden bakıldığında ise dönüşümcü liderlik stili, serbestlik tanıyan liderlik stili ve işyaşam kalitesi açısından anlamlı farklılık görülmezken, sürdürümcü liderlik stili arasında birfarklılık saptanmıştır.Kuşakların birbirleri ile ilişkilerinin düzeyini belirlemek için yapılan Pearson KorelasyonAnalizi sonucu X kuşağında dönüşümcü liderlik stili ile iş yaşam kalitesi arasında anlamlı veorta düzeyde, sürdürümcü liderlik stili ile iş yaşam kalitesi arasında anlamlı ve orta düzeyde,serbestlik tanıyan liderlik stili ile iş yaşam kalitesi arasında zayıf fakat anlamlı ilişki vardır. Ykuşağında ise dönüşümcü liderlik stili ile iş yaşam kalitesi arasında anlamlı ve orta düzeyde,sürdürümcü liderlik stili ile iş yaşam kalitesi arasında anlamlı ve orta düzeyde, serbestliktanıyan liderlik stili ile iş yaşam kalitesi arasında zayıf fakat anlamlı ilişki olduğu saptanmıştır.Araştırma sonucunda H1, H2, H3 ve H5 numaralı hipotezler kabul edilirken, H4 ve H6 numaralıhipotezler reddedilmiştir.

Our study is the result of the questionnaires conducted with 447 employees who are born beforeand after 1980 and are actively engaged in employment in a wide range of businessess, includingbanking-finance, education, chemistry, retail, electronic, automotive, tourism, informatics, miningand service sector in Ankara, İstanbul and İzmir.The employees who have been took part in thequestionnaires scales on `The Perceived Leadership` and `The Quality of Work Life`. Whiledoing the questionnaire, a particular attention has been paid to select the employees from diversedemographic and economic backgrounds.In the study, Multifactor Leadership Questionaire and Quality of Work Life Scale, developedby McDonald, have been used. 7 Quality of Work Life variables which were deployed were jobstress, salary and benefits, job satisfaction, encouragement level, the use of skills and autonomy,the relations with collegagues, responsibility and action, communication, decision-making and jobsecurity. The data collected from the questionannaires have been analyzed through the SPSSprogram. In addition, the differences between demographic variables along with perceivedleadership and the work life quality have been particulary controlled in order to avoid any error.As the result, a comparison has been made to analyze the differences between generations X andY based on demographic variables. As the result of one – way ANOVA analysis, a significantdistinction is not detected between sex, martial status and `transformative leadership style`,`sustainable leadership style`, `laissez-faire leadership style`, and the quality of work life.However, when we have taken into account the educational level of the participants, a significantdistinction is detected between education and `transformative leadership style`, `sustainableleadership style` along with the quality of work life even though this sort of distinction has notturned to be the case for `laissez-faire leadership style`. Meaningful there have been meaninguldifferences among all variables, no serious distinction has been identified between `perceivedleadership` and the quality of work life concerning the `laissez-faire leadership style`. Aparticular difference concerning `sustainable leadership style` is distinguished while thisdifference has not been applicable for `transformative leadership style`, `laissez-faire leadershipstyle` and the quality of work life.As the result of Pearson's Correlation Analysis, which is used to determine the level of relationsbetween generations, it has been emphasized that concerning generation X there is a meaningful,medium-level relation between `transformative leadership style` and the sense of the quality ofwork life. While the relation between `sustainable leadership style` and the sense of quality ofwork life is also determined to be a meaningful, medium-level one, the relation between `laissezfaireleadership style` and the sense of the quality of work life is estimated to be a significant one,yet weakened. In case of the generation Y, it is detected that there is a meaningful, medium-levelrelation between `transformative leadership style` and the sense of the quality of work life. Whilethe relation between `sustainable leadership style` and the sense of the quality of work life is alsodetermined to be a meaningful, medium-level one, the relation between `laissez-faire leadershipstyle` and the sense of the quality of work life is estimated to be a significant yet weakened one.As the result of the analysis, the hypothesis numbered H1, H2, H3 and H5 is accepted while thosenumbered H4 and H6 is rejected.