XVI. yüzyıl Osmanlı saray dokumalarının günümüzde kullanımı

Abstract

Anadolu'nun birçok medeniyete beşiklik etmiş bereketli topraklarında, M.Ö. 6000'li yıllara ait dokuma örnekleri ve dokuma yapımında kullanılan araç ve gereçlerin bulunması ile asırlar önce yaşamış uygarlıkların yaşam kültürleri ve bu uygarlıklarda yaşayan insanların, nasıl korundukları, ne tür giysiler kullandıkları ile ilgili bilgiler edinilmiştir. Anadolu'ya yoğun göçler yaparak Batı'ya kadar ilerlemiş olan Türkler, Selçuklu Devleti'ni kurduktan sonra, kendi dokuma kültürlerini de beraberlerinde getirmiş ve bu coğrafyada geliştirmişlerdir.Osmanlı İmparatorluğu'nun kurulmasından sonra dokuma sanatın daha da gelişmiştir. İstanbul'un fethi ile birlikte yepyeni bir çağ başlamıştır. Osmanlı İmparatorluğu padişahlarının sanata ve sanatçıya verdiği değer, tüm sanat alanlarında olduğu gibi dokuma sanatında da kendini göstermiş ve saray nakkaşhanesi kurulmuştur. Benzersiz kumaş ve sonsuz desen içeren dokumaların yoğun beğeni görmesi sonucu, kendi sınırları dışına taşan Osmanlı İmparatorluğu Saray dokumaları, Avrupa başta olmak üzere birçok devlete ihraç edilmiştir. XVI. yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu'nun en parlak ve en verimli yükselme dönemi olduğu için en güzel sanat eserleri bu dönemde ortaya çıkmış ve çeşitlenmiştir.Bu tezde; Osmanlı İmparatorluğu'nun XVI. yüzyıldaki yükselme döneminden başlayıp, Sanayi Devrimi sonrası, XIX. yüzyıldaki çöküşüne kadar olan süre incelenmiş, akademik alanda yer almış olan kumaş isim ve desenleri araştırılarak günümüze kadar nasıl ulaştığı hakkında bilgiler verilmiştir. Türk dokuma sanatının günümüzde de bilinirliğini arttırmak, bu konuda akademik araştırmalara katkı sağlamak ve bu sanatın devamına ışık tutmak amaçlanmıştır.Anahtar Kelimeler: Osmanlı, Saray, Dokuma, Kumaş, İpek

Fertile lands of Anatolia were the cradle of many civilization. By the exploring the fabrics and weaving equipment's dating back to 6000 BC we got information about those civilizations' daily life culture, protection perceptions and types of their wearing. The Seljuk State's founding, brought their own tissue culture with them and developed in this geography. After the establishment of the Ottoman Empire, tissue art developed further.Ottoman Empire. Conquering of Istanbul started a new era. The Sultans of Ottoman Empire gave great importance to art and artists, including art of weaving and as a result, Ottoman Sultans ordered Nakkashane (weaving Atelier) in the Palace. Infinite patterns, motifs and the great quality of the fabrics attracted great attention and Ottoman Palace Weavings become an important export material, mostly to European Kingdoms. In XVI. Century, Ottoman Empire peaked in many fields and the reflection of their success showed itself by diversification and flourishing in art.In this thesis the names of fabrics and their designs from XVI. to XIX. century, the period starting with the peak of Ottoman Empire till Industrial Evolution and the declining of Ottoman Empire, that had placed in academic researches has been examined and informed about how they survive till today. It is aimed to create an awareness about Turkish Art of Weaving, add some more information to academic researches and shed light on the continuity of this art.Keywords: Ottoman, Palace, Woven, Fabric, Silk