Türk sanatında deride kullanılan bezeme motiflerinin ve tekniklerinin günümüz modasındaki deri ürünlerine uygulanması (giysi ve aksesuar)

Abstract

Deri, insanoğlunun ilkçağlardan günümüze günlük yaşantısında ihtiyaç duyduğu önemli malzemelerden biridir. Eskiden dayanıklı yapısından dolayı işlevsel ürünlerde kullanılırken, zamanla estetik değerler kazandırılarak işlevselliğin yanında sanatsal boyut da kazandırılmıştır. Burada etken olan sebeplerin başında insanoğlunun deriye şekil verebilmesi, kullanıma uygun ve daha uzun dayanabilmesi için tabaklamayı öğrenmesi diyebiliriz. Tabaklamayı öğrenmesi ve deriyi daha uzun kullanabilme becerisi geliştikçe derinin kullanıldığı alanlarda çeşitlenmiştir. Deri günümüz moda alanının vazgeçilmez bir ögesi haline gelmiştirKadim Türk toplumunun dünya tarihine çıkışından bugüne kadar geçen sürede, yaşantıları, aşkları, üzüntüleri, savaşları gibi yaşamsal olgularının etkileriyle içlerinde barındırdıkları duyguların dışarıya vurulmasıyla farklı, estetik ve zarif motifler üretmişlerdir. Türklerin konar geçer bir hayat tarzından yerleşik düzene geçmesi ile yavaş yavaş desen ve motif birliğinin oluşması, İstanbul'un fethinden sonra Topkapı Sarayında kurulan Nakkaşhane ile olmuştur. Osmanlı'da sanat padişah himayesinde geliştiği ve beğeni kazandığı için yani tek merkezcil bir yönetime sahip olduğundan tüm sanat kollarında benzer desen ve kompozisyon özellikleri görülmektedir. Geleneksel deri giyim ve aksesuarlarında, bezeme motifleri zamanla ortaya çıkan üsluplarla Türklerin kendine özgü bir sanat temsilcisi ve simgesi halini almıştır. Ayrıca Türk sanatkârları doğadaki güzellikleri en iyi şekilde kullanarak doğayı bazen aynen bazen de stilize etmiştir. İnsanlık tarihi boyunca görülen birbirinden etkilenme ve değişimler, Türk sanatını da içine almıştır. Değişik coğrafya ve farklı kültürde yetişen sanatçılar birbirlerini etkileyerek özgün motif ve desenler üretmişlerdir. Bu tezde elde edilen bilgiler ışığında, modanın zaman zaman farklı kültürlerden unsurları nasıl modern yaşama adapte ettiği örneklerle açıklanarak anlam yüklü geleneksel motiflerin özgün deri giysi ve aksesuarlarda nasıl hayata geçirilebileceği anlatılmaya çalışılmıştır.

Leather has been one of the most significant materials that the humankind needs in his daily routine since the primeval era till the modern-day. In the beginning, while the leather was mainly preferred to be used in functional products due to its solid structure, artistic dimension has been added to it in time thanks to its aesthetic value.Human's ability to learn how to give a shape and tan the leather, which enableslonger use and processing, has been one of the most leading factor of its gaining an aesthetic aspect. The areas of leather and leather products' use and forms, which are considered among the irreplaceable materials of fashion today, have been expanded with the advancement of innovative technology. Turkish society has produced distinct, aesthetic and elegant motifs by means of expressing their emotions within the frame of their vital phenomena such as their experiences, loves, sorrows and wars. Gradual formation and unity of the patterns and motifs along with the Turks' transition from the nomadism to sedentary life started with the establishment of Nakkaşhane in Topkapı Palace after the conquest of Istanbul. Since Ottoman art have been developed under the control of the palace, similar patterns are seen in all branches of art, especially in the classical period.Decorative motifs in traditional leather clothes and accessories, havebecome the symbol and representative of the nation that they have flourished. Furthermore, as a real artist, the Turkish nation has stylized the nature by being inspired by the beauty of it in the best manner, rather than imitating it. The motifs, which have been produced in thousands by various artists from different cultures who have been influenced by each other in the course of the history, have become the essential elements of decorative arts. In the light of datathat have been gathered for this thesis, how the traditional motives bearing meaning can be applied to unique leather clothes and accessorieswill be explained in this thesis by providing sufficient examples regarding how fashion occasionally adapts various elements from different cultures to the modern life.