Algılanan örgütsel etik iklim ile üretkenlik karşıtı iş davranışları arasındaki ilişkiler

Abstract

Bu çalışmayla, algılanan örgütsel etik iklim ile üretkenlik karşıtı iş davranışları arasındaki ilişkilerin ortaya konulması amaçlanmıştır. İlişkisel araştırma yönteminin kullanıldığı bu çalışmada, değişkenler arasındaki söz konusu ilişkiler, Türkiye?deki büyük bir kamu kurumunun ülke genelindeki 659 çalışanından elde edilen verilere uygulanan korelasyon, çok değişkenli varyans ve çoklu doğrusal regresyon analizleri ile incelenmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular; algılanma düzeyine göre sırasıyla, profesyonellik, önemseme, sosyal sorumluluk, örgütsel çıkar, bireysel çıkar ve bağımsızlık olmak üzere, altı örgütsel etik iklim tipinin varlığını ortaya koymuştur. Etik iklim tiplerinin, yaş, hiyerarşik konum, sendikal konum ve görev yapılan bölgeler açısından farklılıklar gösterdiği tespit edilmiştir. Diğer yandan üretkenlik karşıtı iş davranışlarının, cinsiyet, hiyerarşik konum ve görev yapılan bölgeler açısından farklılıklar gösterdiği belirlenmiştir. Algılanan örgütsel etik iklim düzeyi ile genel olarak üretkenlik karşıtı iş davranışları düzeyi arasında negatif yönlü bir ilişkinin varlığı tespit edilmiştir. Yapılan çoklu regresyon analizi sonuçlarına göre, örgütsel etik iklim tiplerinin, üretkenlik karşıtı iş davranışları üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Bireysel çıkar etik iklim tipinin, üretkenlik karşıtı iş davranışlarını pozitif yönde, diğer etik iklim tiplerinin ise negatif yönde etkilediği tespit edilmiştir. Hangi etik iklim tiplerinde, hangi üretkenlik karşıtı iş davranışıyla daha çok karşılaşıldığının bilinmesinin, Türk kamu yönetimi ve genel olarak insan kaynakları yönetimi açısından büyük bir önem taşıdığı düşünülmektedir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar, özellikle araştırmanın yürütüldüğü kurumdaki yöneticilere, çalışanların üretkenlik karşıtı iş davranışlarına eğilim düzeyleri ile algıladıkları örgütsel etik eklim düzeyi ve tiplerinin belirlenmesi açısından önemli ipuçları sağlayabilecektir. Araştırmada, alanyazına kavramsal olarak katkı sağlayabileceği düşünülen sonuçlar da elde edilmiştir. Bu bağlamda, bulgulara dayalı olarak çeşitli öneriler geliştirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Etik, Örgütsel Etik, Etik İklim, Algılanan Örgütsel Etik İklim, Üretkenlik Karşıtı İş Davranışları

The aim of this study is to determine the relationship between perceived organizational ethical climate and counterproductive work behaviors (CWB). In this study, relational research method was used and the data were collected from 659 employees in a big public institution in Turkey. The relations among the variables were analyzed through correlation, multivariate analysis of variance and multi linear regression. It has been found that, according to perception level, there are six organizational ethical climate types, which are professionalism, caring, social responsibility, organizational profit, self-interest and independence respectively. The findings also show that ethical climate types differ according to age, hierarchical level, union membership and regional units of the organization. On the other hand, the findings indicate that types of CWB differ according to gender, hierarchical level and regional units of the organization. It was found that there is negative correlation between perceived organizational ethical climate and overall CWB. According to multi linear regression analysis, it was found organization ethical climate has a significant effect on CWB. CWB was positive affected by self-interest ethical climate but negatively by other ethical climate types. It is believed that, knowing what types of CWB in what types of organizational ethical climate exist more commonly. It is also believed to be very important not only for Turkish public administration but also for human resource management. The findings of the study may provide information for the managers in the organization, which the study carried out, by determining the level of tendency toward CWB and, the types and the levels perceived organization ethical climate. The findings of the study will also contribute to vithe literature theoretically. In this context, some suggestions were put forward upon the findings of the study.Keywords: Ethics, Organizational Ethics, Ethical Climate, Perceived Organizational Ethical Climate, Counterproductive Work Behaviors