Hatay ili toplum ruh sağlığı merkezlerinde takip edilen şizofreni hasta yakınlarının damgalanma ve ruhsal hastalığa yönelik inançlarının belirlenmesi

Abstract

Damgalanma şizofreni hastaları ve yakınları için olumsuz sonuçlar doğuran önemli bir sorundur. Araştırma şizofreni hasta yakınlarında damgalanma ve ruhsal hastalığa yönelik inançlarını belirlemek amacıyla metodolojik ve kesitsel tipte yapılmıştır. Araştırmanın evrenini Hatay İlindeki Toplum Ruh Sağlığı Merkezlerine kayıtlı olan şizofreni hastalarının yakınları oluşturmuştur. Örneklemi TRSM'ye aktif kayıtlı olan şizofreni hastalarının yakınları (n=170) oluşturmuştur. Veriler tanıtıcı bilgi formu, Şizofreni Hastalarının Yakınları İçin Damgalanma Ölçeği (ŞHYDÖ), Ruhsal Hastalığa Yönelik İnançlar Ölçeği (RHİÖ) ile Toplum Ruh Sağlığı Merkezinde uygun bir ortamda toplanmıştır. ŞHYDÖ'nün geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılmıştır. Ölçeğin geçerliliği faktör analiziyle, güvenilirliği Cronbach Alfa katsayısıyla değerlendirilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzdelik, Mann-Whitney U, Kruskal Wallis, All Pairwise, Spearman Kolerasyon Katsayısı testleri kullanılmıştır. Araştırmaya katılan hasta yakınlarının, ŞHYDÖ toplam puan ortalaması 30,64±8,35, sosyal izolasyon ve yetersizlik alt ölçeği puan ortalaması 11,29±3,85, kaçınma ve kişilerarası ilişkilerde bozulma alt ölçeği puan ortalaması 4,83±2,00, toplumsal negatif ayrımcılık alt ölçeği puan ortalaması 4,34±1,75, gizleme ve utanma alt ölçeği puan ortalaması 5,05±1,85, olumsuz içselleştirme alt ölçeği puan ortalaması 5,12±1,13 olarak bulunmuştur. ŞHYDÖ'den alinabilecek toplam puan 17 ile 51 arasında değişmektedir. Hasta yakınlarının, eğitim düzeyi, din hocasından yardım alma durumu, hastaları nedeniyle akrabalarının farklı davrandığını düşünme durumu, hastayla birlikte katıldıkları sosyla etkinliklerdeki insanlardan hastalarını ve onun hastalığını gizleme durumuna göre istatistiksel olarak anlamlılık tespit edilmiştir (p<0,05). ŞHYDÖ toplamı ile RHİÖ tehlikeli alt ölçeği (r=0,422), çaresizlik ve kişilerarası ilişkilerde bozulma alt ölçeği (r=0,311), utanma alt ölçeği (r=0,385) arasında istatistiksel olarak pozitif yönde zayıf bir anlamlı ilişki bulunmuştur (p<0,05). ŞHYDÖ toplam ve RHİÖ toplam (r=0,464) arasında istatistiksel olarak orta düzeyde pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p<0,05). Araştırmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda hasta yakınlarının damgalandıkları ve ruhsal hastalığa yönelik olumsuz inanca sahip oldukları belirlenmiştir. Çalışmanın sonucunda TRSM ve ilgili diğer kurumlarda sağlık çalışanları tarafından toplumun şizofreni hastalarına ve yakınlarına yönelik olan tutumunun iyileştirilebilmesi ve damgalanmayı ortadan kaldırmaya yönelik faaliyetlerin başlatılması önerilir.Anahtar Kelimeler: Damgalanma, şizofreni, hasta yakını, inanç

Stigmatization is an important problem that causes negative consequences for patients with schizophrenia and their relatives. The study was carried out with a methodological and cross-sectional design to determine the stigmatization and mental illness beliefs of relatives of patients with schizophrenia. The universe of this study was consist of the relatives of schizophrenia patients registered to the Community Mental Health Center in Hatay. The samples were consist of the relatives of Community Mental Health Center registered schizophrenia patients (n=170). The data were collected in a suitable environment at the Community Mental Health Centers using an introductory information form, the Stigmatization Scale for Relatives of Patients with Schizophrenia (SSRPS) and the Beliefs Towards Mental Disorders Scale (BMDS). The validity and confidence studies of incuse scale of schizophrenia patient's relatives (ISSPR) were performed. The validity and confidence of scale was assessed by factor analysis and Cronbach alpha coefficient respectively. in the evaluation of the data, numbers, percentiles, Mann-Whitney U, Kruskal Wallis, All Pairwise and Spearman's Correlation Coefficient tests were used. The mean SSRPS score of the patient relatives participated in the study was 30.64±8.35, the mean social isolation and disability sub-scale score was 11.29±3.85, the mean avoidance and deterioration in interpersonal relations sub-scale score was 4.83±2.00, the mean social negative discrimination sub-scale score was 4.34±1.75, the mean suppression and shame sub-scale score was 5.05±1.85, and the mean negative internalization sub-scale score was found to be 5.12±1.13. The total obtained point of ISSPR is change 17 to 51. Educational rate, religious support, idea of different behaviors from other relatives due to their patients, hiding their patient or disease of patients in social events attend with their patient were found statistically significant (p<0,05). There was a statistically significant and weakly positive correlation between the total SSRPS score and the dangerous sub-scale (r=0.422), helplessness and deterioration in interpersonal relations sub-scale (r=0.311) and the shame sub-scale (r=0.385) of the Beliefs Towards Mental Disorders Scale. There was a statistically significant and moderately positive correlation between the total SSRPS score and the total score of BMDS (r=0.464, p<0,05). According to the results obtained in the study, it was determined that the relatives of the patients have been stigmatized and have negative beliefs about mental illness. The results of study suggested that the medical employees from Community Mental Health Center and related institution should begin the activity for enhance the manner of society and destroy the stamping, exclusion and bias as well as develop the mental educational programs.Keywords: Stigma, schizophrenia, patient relatives, beliefs