Divriği bölgesi skarn tipi demir yatağının jeolojisi, jeokimyası ve skarnlaşma süreçleri

Abstract

ÖZET DİVRİĞİ BÖLGESİ SKARN TİPİ DEMİR YATAĞININ JEOLOJİSİ, JEOKİMYASI VE SKARNLAŞMA SÜREÇLERİ YILMAZER, Erkan Niğde Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı Danışman : Yrd. Doç. Dr. İlkay KUŞÇU Şubat 2003, 116 sayfa Cevherleşmeyi kontrol eden magmatik-hidrotermal sistem Geç Kretase yaşlı Murmano plütonunun yerleşme-kristallenme ve soğuma süreçleriyle kontrol edilmektedir. Bölgedeki plütonik kayaçlar çok yaygın bir alkali metazomatizması (önce Na-Ca, sonra K) etkisiyle önce skapolitleşmiş daha sonra ikincil K-feldispat oluşumları ile belirginleşen potassik alterasyona maruz kalmıştır. Cevherleşme, bu tür metazomatik kayaçlar içinde gözlenmekte ve endoskarn özellikleri de göstermektedir. Yatakta ekzoskara zonlan ya hiç gelişmemiştir ya da sınırlı bir şekilde serpantinleşmiş ultramafîk kayaçlar içinde çok inceve tali damarcıklar olarak gözlenmektedir. Bu çalışmada, Divriği (Sivas) bölgesinde yapılan jeolojik çalışmalar, A-B-kafa cevherleşmelerinin yaygın alkali metazomatizma ve alterasyon geçirmiş plütonik kayaçlar içinde bulunduğunu göstermektedir. Divriği bölgesinde yer alan demir oksit cevherleşmelerindeki yaygın alkali metazomatizma ve cevherleşmelerle alkali metazomatizma arasındaki ilişkiler, oksit ve sülfîd mineralojisi, B-kafa cevher kütlesinin morfolojisi ve dağılımı, bu bölgede yer alan cevherleşmelerin Fe-oksit-Cu-Au yataklarına benzer özellikleri olduğunu göstermektedir. Anahtar sözcükler: Divriği (Sivas), A-B-kafa cevherleşmeleri, alkali metazomatizması, metazomatik zonlanma, geç alterasyon zonlan, Fe-oksit-Cu-Au.

SUMMARY GEOLOGY, GEOCHEMISTRY AND SKARNIZATTON PROCESSES OF SKARN- TYPE IRON DEPOSIT IN DİVRİ?İ YTLM AZER, Erkan Niğde University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Geological Engineering Supervisor : Assist. Prof. Dr. İlkay KUŞÇU February 2003, 116 pages The magmatic-hydrothermal system that controls the mineralizations is related to emplacement, crystallization and cooling of the Late Cretaceous Murmano pluton. The plutonic rocks have been first subjected to a pervasive alkaline metasomatism resulting in scapolitization followed by a potassic alteration resulting in secondary K-feldspar formation. The mineralization is hosted by these metasomatic rocks and by rocks that could be regarded as endoskarns. The exoskarns are not observed or are not of importance and limited to a few veinlets within the serpentinized ultramafic rocks. This study show that A-B-kafa mineralizations at Divriği (Sivas) occur in metasomatic plutonic rocks that were experienced an extensive and pervasive alkaline metasomatism. Pervasive alkaline metasomatism and relationships between mineralizing events and alkaline metasomatism, the oxide and sulfide mineralogy, morphology and distribution of the iron oxide deposits in and around Divriği (Sivas) suggest that it shows characteristics similar to the Fe-oxide-Cu-Au deposits. Key words: Divriği (Sivas), A-B-kafa, mineralizations, alkaline metasomatizm, metasomatic zoning, late alteration zones, Fe-oxide, Cu-Au. u