Cora maarı`nın (Erciyes volkanik kompleksi) volkanolojisi ve petrolojisi

Abstract

ÖZET CORA MAARI'NIN (ERCİYES VOLKANİK KOMPLEKSİ) VOLKANOLOJİSİ VE PETROLOJİSİ ŞATVAN, Nezihe Niğde Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman: Yrd. Doç. Dr. Gonca KUŞÇU Eylül 2003, 69 sayfa Bu çalışma, Erciyes Dağı'nın 35 km kuzeybatısında bulunan Cora Maarı'nm petrolojisini içermektedir. Cora Maarı andezitik lavların üzerinde bulunmaktadır. Dünyadaki diğer maarlar gibi freatik patlamayla oluştuğu düşünülmektedir. Patlama sırasındakraterden çıkan malzemenin oluşturduğu maar istifi; jüvenil klastlar (skorya), litik klastlar, yığışım lapilileri, kül ve lapili boyutundaki tefradan oluşmaktadır. İstif çok iyi tabakalanmış ve içerisindeki sedimanter yapılar günümüze kadar oldukça iyi korunmuştur. İstiften alman skorya örnekleri petrografik olarak incelenmiştir. Hem skorya klastları hem de litik klastlar başlıca piroksen, olivin ve plajiyoklazdan oluşmaktadır. Ancak iki grupta da farklı mineral parajenezleri görülmektedir. Örneklerde elek dokusu, iskeletsi/yenmiş kristaller gibi denge dışı dokular bulunmaktadır. Jeokimya analizlerine göre örneklerin tamamı kalkalkalin karakterdedir. Skorya klastları bazaltik andezitik, litik bloklarsa dasitik bileşimdedir. Majör ve iz element değerlerikullanılarak varyasyon diyagramları çizilmiştir. Skorya örnekleri sınırlı bir Sİ02 aralığına sahip oldukları için varyasyon diyagramları tam olarak sonuç vermemiştir. Litik klast örnekleri ise daha geniş Sİ02 aralığına sahip oldukları için varyasyon diyagramlarında daha belirgin trendler görmek mümkündür. Artan Sİ02 değeriyle beraber CaO, MgO, Fe203 ve Tİ02 gibi oksitler negatif bir trend gösterirken, K20 ve NA20 pozitif bir trend göstermektedir. Hem skorya hem de litik klast örnekleri literatürdeki bazaltik andezit ve dasit bileşimli kayaçlarla karşılaştırıldığında çok yüksek Cr değerlerine sahiptir. Gerek yüksek Cr değerlerinin gerekse petrografik çalışmalarda gözlenen denge dışı dokuların magma karışması sürecine işaret edebileceği düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Cora Maarı, freatik patlama, base surge, tefra, skorya, litik klast

ABSTRACT VOLCANOLOGY AND PETROLOGY OF CORA MAAR (ERCİYES VOLCANIC COMPLEX) ŞATVAN, Nezihe Niğde University Graduaete School of Natural and Applied Sciences Department of Geological Engineering Supervisor: Assist. Prof. Dr. Gonca KUŞÇU January 2004, 65 pages This study concerns petrology of Cora Maar located to the 35 m northwest of Erciyes Mountain. Cora Maar lies on andesitic lava flows. Its origin is thought to be phreatic as in other mars in the world. Ejected material from the Cora crater comprises juvenile (scoria) clasts, lithic clasts, accretionary lapilli and ash and lapilli size tephra. Cora Maar tephra sequence is well bedded and structures within the sequence are well preserved. Scoria and lithic clasts collected from the Cora sequence were petrographically studied. Both scoria and lithic clasts consist of plagioclase, olivine and pyroxene crystals. Both scoria and lithic clast samples display disequilibrium textures such as sieved plagioclases, skeletal and embayed olivine and pyroxene crystals. According to geochemical analysis all samples are calc-alkaline in nature. Scoria clasts are basaltic andesitic and lithic clasts are dacitic in composition. Harker variation diagrams were plotted using majör and trace element data. Since scoria samples have a very limited Sİ02 content they do not display a significant variation. Lithic clast samples have a wider Sİ02 range, therefore they display beter trends compared to scoria clasts. CaO, MgO, Fe203, Tİ02 display negative trend, while Na20 and K20 display positive trend with increasing Si02.Both scoria and lithic clasts have comparatively higher Cr values than basaltic andesites and dacites in the literature. Disequilibrium textures observed in petrographic studies and high Cr content can be interpreted as evidence for magma mingling processes. Keywords: Cora Maar, phreatic explosion, tephra, base surge, scoria, lithic clast. Ill