Atık sorunsalı bağlamında Avrupa Birliği`nin yeni ekonomi modeli olarak döngüsel ekonominin değerlendirilmesi

Abstract

Ekonomisi yüksek oranda kaynak tüketimine dayanan ve kaynak ihtiyacının büyük bölümünü ithal etmekte olan Avrupa Birliği'nde, mevcut ekonomik büyüme modelinin uzun dönemde sürdürülebilir olmadığının, temelde ise üretim ve tüketim sisteminin risklere fazlasıyla açık olduğunun anlaşılmasıyla, kaynak verimliliği ve düşük karbonlu ekonomi bir politika önceliği olarak ortaya çıkmaya başlamıştır. `Daha azla daha fazla yapmak` anlayışına sahip olan kaynak verimliliğinde, atık önemli bir kaynak olarak görülmekte ve atıkların geri kazanımı ve geri dönüşümü ön plana çıkarılmaktadır. Bu alanda en önemli gelişmelerden biri Avrupa Komisyonu tarafından 2 Aralık 2015 tarihinde Döngüsel Ekonomi Paketinin kabul edilmesi olmuştur. Çok farklı tanımları yapılmakla birlikte, döngüsel ekonomi modeli, ürün ve hammaddelerin yeniden kullanımını mümkün kılabilecek, atığın geri kazanıldığı, enerji ve tüm kaynakların verimli kullanıldığı, neredeyse hiç atık üretmeyecek şekilde temiz üretimin yapıldığı bir model olarak tanımlanmaktadır. Ancak kavram bütünsel olarak ele alındığında, tüm yaşam döngüsünü ele aldığı ve tüketimi minimize etmeyi amaçladığı görülürken, mevcut çalışmaların daha ziyade atık ve kaynak yönetimine odaklandığı görülmektedir. Döngüsel ekonomiye geçişte en büyük zorluk, kaynak tüketimindeki küresel büyüme trendini tam tersine çevirmek, mevcut üretim ve tüketim kalıplarını değiştirmektedir. Bütünsel bir değerlendirme yapabilmek için henüz erken olsa ve ciddi teşvikler gerekse de döngüsel ekonomi için çalışmaların, kaynak verimliliğine etkisinin umut verici olduğu düşünülmektedir. Diğer taraftan, modelin sürdürülebilirlik açısından önemli bir araç olabilmesi için ise tüketim kalıplarını değiştirmede de etkili olması gerekmekte; ancak sistemin henüz bunun çok uzağında olduğu değerlendirilmektedir.

Through the understanding that the current economic growth model is not sustainable in the long term and indeed the production and consumption systems are vulnerable, resource efficiency and low carbon economy have emerged as a policy priority in the EU, whose economy is based on high resource consumption and imports most of its resources. At the most basic level, resource efficiency has an understanding of `doing more with less`, in which waste is seen as an important source and recycling and recovery are at the forefront. One of the most significant recent developments in this area was the adoption of the Circular Economy Package by the European Commission on 2 December 2015.Despite having many different definitions, the circular economy model could be defined as a model having an integrated process, which enables the reuse of products and raw materials, the recovery of waste, energy and the efficient use of all resources; while having a clean production process that produces virtually no waste. It is seen that the current studies focus more on waste and resource management; however, when the concept is taken as a whole, it actually aims to address the whole life cycle and minimize consumption as well. In this direction, the greatest challenge in the transition towards the circular economy is to reverse the global growth trend of resource consumption; that is, to change both the current production and the consumption patterns. Regarding its impact on resource efficiency, though it is early to make an overall assessment and serious incentives are necessary, circular economy is considered as definitely promising. On the other hand, to become an important tool for sustainability, the efforts for the circular economy should also be effective in changing consumption patterns; nevertheless, the system is still too behind.