Yaşayan ilkellerde toplumsal cinsiyet rolleri üzerine bir araştırma

Abstract

Bu çalışmada, (i) toplumsal cinsiyet rollerinin ilkel ve geleneksel toplumlarda farklılık ve çeşitlilik gösterdiği, (ii) bu çeşitlenmenin nedeninin biyolojik değil, kültürel olduğu ve (üi) çocuk yetiştirme tarzlarının cinsiyet rollerinin belirlenmesinde önemli olduğu varsayımları literatür taraması yapılarak doğrulanmaya çalışılmıştır. Veriler, dünyanın farklı coğrafyalarında yaşayan otuzu aşkın ilkel topluluklar ve bazı Orta Doğu, Afrika ve Asya geleneksel toplumlar üzerinde yapılan çalışmalardan derlenmiştir. Elde edilen veriler, bir insanın biyolojik döngüsü ve sosyal yaşamı (üreme, doğum, çocukluk, ergenlik, evlilik, iş hayatı, akrabalık ve soy takibi, boşanma, ölüm ve miras) esas alınarak sınıflandırılmıştır. İlgili literatürün gözden geçirilmesinde, ölüm törenleri hariç yaşamın birçok kesiminde yukarıdaki varsayımları destekleyen çarpıcı örneklere rastlanmıştır. Ölüm konusunda ise cinsiyet rollerinde önemli bir ayrım yok iken, yas tutma konusunda bir ayrım gözlenmiştir. Çalışmaya konu olan toplumlarda, yeni bireyleri varolan kendi kültürel ve etik değerler ile uyumlu olarak yetiştirilme eğiEminde olduğu gözlenmiştir. Bu çalışma ile Türkiye'deki kadın/erkek eşitsizliği sorununa karşılaştırmalı bir bakış açısı getirilmeye çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Kadın, statü, cins, cinsiyet, toplumsal cinsiyet rolleri, çağdaş ilkel topluluklar, geleneksel toplumlar.

In this study, the following assumptions (i) that gender roles differentiate and are diversified among both contemporary primitives and traditional societies, (ii) that reason for this diversification of the roles is not biological but cultural, and (iii) that the manners of child up-bringing are primary determinants of the gender roles were attempted to be justified through an extensive literature review. The data were compiled from the literatures of over thirty contemporary primitive societies living in the different geographical areas of the world as well as of some traditional societies of Middle East, Asia and Africa. The data gathered were classified based on the life cycle and social life of a human being (reproduction, birth, childhood, puberty, marriage, division of labor, kinship and lineage, divorce, death and heritage). A lot of striking evidence in the numerous stages of the life excluding death ceremonies that supported the above assumptions was encountered in the literature review. The gender roles were found not to differentiate as to death, but as to mourning. The contemporary primitive and traditional societies tended to bring up new individuals in conform to their own cultural and ethical values. A comparative point of view was posed about the inequality issue between women and men in Turkey by this study. Key words: Women, status, sex, gender, gender roles, contemporary primitive cultures, and traditional societies.