Alkol ve tütün ürünlerinde uygulanan özel tüketim vergileri ve tüketim ilişkisi çerçevesinde Türkiye örneği

Abstract

Vergiler çoğunlukla devletin mali amaçlarını karşılamak için toplanıyor olsada vergilere sosyal ve ekonomik amaçlarda yüklenebilmektedir. Özellikle gelişmekteolan ülkeler tarafından en çok kullanılan vergiler arasında yer alan özel tüketimvergilerinde sosyal ve ekonomik amaçlar mali hedefler kadar önem kazanmıştır. Özeltüketim vergilerinin uygulandığı alanlardan biri olan alkollü içecekler ve tütün ürünleri,tüketicilerin sağlığı üzerinde olumsuz etkilere neden olmaktadır. Ortaya çıkan buetkiler doğrudan ve dolaylı yollarla devletin sağlık, adalet ve güvenlik gibi kamusalharcamalarında artış yaşanmasına neden olmakta ve tüm toplumu etkilemektedir. Hemtoplum sağlığını korumayı hem de kamu harcamalarında tasarrufu hedefleyen devlet,alkollü içecekler ve tütün ürünlerine özel tüketim vergisi uygulayarak, tüketimoranlarını kontrol altına almayı ve ürünlerin tüketiminin azaltılmasınıhedeflemektedir. Bu çalışma alkol ve tütün ürünlerinde uygulanan vergi politikalarınınetkinliğinin ortaya çıkarılması ve vergileme ile hedeflenen amaçların yerine getiripgetirmediğinin belirlenmesine yöneliktir.

While taxes are collected mainly to meet the financial needs of the state, taxescan also be burdened with social and economic goals. Especially in the privateconsumption tax which is among the most used taxes by the developing countries, thesocial and economic goals are as important as the financial targets. Alcoholicbeverages and tobacco products, one of the areas where special consumption tax isapplied, cause negative effects on consumers' healths. These effects directly orindirectly affect the whole society by causing the state to increase public spending suchas health, justice and security. The government intends to protect public health andsave money in public expenditures by applying special consumption taxes to alcoholicbeverages and tobacco products, which in turn should control and reduce theirconsumption. We study the effectiveness of tax policies applied to alcohol and tobaccoproducts and determine whether special consumption taxes on them meet theirintended objectives.