Celali isyanları örneğinde Canbuladoğlu Ali Paşa İsyanı

Abstract

Bu çalışma, 17. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin merkezi otoritesinin zayıflamasıy-la birlikte Osmanlı Anadolu'sunda görülen Celali İsyanları ve bu isyanların örneğinde Canbuladoğlu Ali Paşa ile ilgilidir. Canbuladoğlu Ali Paşa amcasının öldürülmesini ge-rekçe göstererek öç almak için ayaklandıysa da kısa zamanda bölgede etkinlik kurmak isteyen Toskana ve İran'ın (Safevi) yardımını almayı ummuş böylece isyan diğer örnek-lerinden farklı olarak ülkeler arası bir boyut almıştır. Canbuladoğlu Ali Paşa'nın diğer Celali liderlerinin aksine dış destek alarak Suriye'de bir devlet kurmaya çalışması, Os-manlı Devleti'nin isyanı benzerlerinden daha tehlikeli bulmasına ve isyanı bastırmaya öncelik vermesine neden olmuştur. Doğu ticaret yollarının Avrupa ile bağlantısının Su-riye olması bu bölgeyi stratejik açıdan önemli kılmaktaydı. Bunun farkında olan Osman-lı Devleti yöneticileri isyanı bastırarak bölgede hâkimiyetlerini kısa zamanda yeniden kurmuşlardır. Canbuladoğlu Ali Paşa yenildikten sonra İstanbul'a giderek Sultan I. Ah-met (1603-1617) ile görüşüp af dilemiş; isteği her ne kadar kabul edilip Temeşvar'a vali olarak atandıysa da dönemin sadrazamı Kuyucu Murad Paşa tarafından idam edilmekten kurtulamamıştır.ANAHTAR KELİMELEROsmanlı, Celali, Canbuladoğlu Ali Paşa, Suriye, Sipahi, Toskana,Antakya 2011Süleyman DUMAN

This study is about uprising as an example of Celali Rebellions witnessed in Ottoman Anatolia upon weakening of statue central authority in the 17. th century. Although Canbuladoglu Ali Pasha defied on grounds of his paternal cousin?s murder to take revenge, he in fact, hoped to get the support of Tuscany and Persia (Safevid) which were willing to set up their authorities in the region in a short time; thus, this defiance of Ali Pasha?s, different from others, had regional results. Unlike other Celalies, Ali Pasha, struggled to found a state in Syria by taking outside support, caused the Ottoman State?s considering this uprising more risky and giving precedence to supressing this revolt. The fact that Syria was the link of eastern trade routes to Europe made this region strategically important. Being aware of this, Ottoman rulers set up their domination in the region again in a short time by supressing the Ali Pasha?s rebellion, afterwards, went to İstanbul and asked to be forgiven by Sultan Ahmed I (1603-1617). Although his demand was accepted and assigned as a governor to the city of Timisoara, he wasn?t able to escape from his eternal fate of being hanged up by Kuyucu Murad Pasha, the period?s Grand vizier.KeywordsOttoman, Celali, Canbuladoglu Alı Pasha, Syria, Sipahi, TuscanyAntakya 2011Suleyman DUMAN