Hatay Devleti`nin yapısını ve işleyişini yansıtan Hatay Devleti Resmi Gazetesi

Abstract

Antakya, İskenderun ve havalisi 1918 yılında Fransızlar tarafından işgal edildi. Fransa bu bölgeye ?İskenderun Sancağı? adını verdi. Yöre halkı işgalcileri kovmak için silahlı mücadele başlattı. Fransızların barış istemesi üzerine 20 Ekim 1921 tarihinde Türkiye ile Fransa arasında Ankara İtilafnamesi imzalandı. Bu itilafname hükümlerine göre nüfusunun çoğunluğu Türk olan İskenderun Sancağı Suriye sınırları içinde kaldı; fakat burada yaşayan Türklere özel kültürel haklar tanındı. Ankara İtilafnamesi imzalanmış olmakla beraber Türkiye Sancak'tan vazgeçmemişti. Atatürk bu konuda kararlı ve dahice bir politika izleyerek Aralık 1936'da İskenderun Sancağı'na ?Hatay? adını verdi. Milletler Cemiyeti'ndeki görüşmeler sonucunda 27 Ocak 1937'de Milletler Cemiyeti Konseyi İskenderun Sancağı'nın bağımsızlığını kabul ederek Sancak'ı, Fransız mandası olan Suriye içinde, bağımsız, ?ayrı bir varlık? olarak ilan etti. Milletler Cemiyeti tarafından görevlendirilen uzmanlar tarafından 29 Mayıs 1937'de hazırlanan anayasa 29 Kasım 1937'de yürürlüğe girince devlet statüsü kazandı. İskenderun Sancağı artık bir devletti. Kurulacak devletin Millet Meclisi'ni oluşturmak üzere seçimler yapılacaktı. Seçimlerden önce, Nisan 1938'den itibaren Sancak'ta, İskenderun SancağıCeride-i Resmiyye gazetesi yayımlanmaya başladı. Bundan sonra seçim süreci başladı. Ama seçimler olaylı geçtiği için, Fransa ile yapılan bir anlaşma gereğince, seçim güvenliğini sağlamak üzere Sancak'a 2500 Türk, 2500 Fransız askerinin girmesi kararlaştırıldı. Ayrıca güvenlik görevlisi olarak 1000 kişi de Sancak halkından sağlanacaktı. Türk ordusundan 48. Takviyeli Dağ Alayı 5 Temmuz 1938'de Payas ve Hassa üzerinden İskenderun Sancağı'na girdi. Bundan sonra Ağustos ayında seçimler tamamlandı ve Meclis için 40 Milletvekili seçildi. Millet Meclisi 2 Eylül 1938 günü toplandı. Meclis Başkanı ve Devlet Reisi seçildi. Hatay Anayasası kabul edilerek Başbakan ve dört bakandan oluşan Hükümet göreve başladı. Devlet ?Hatay Devleti? adını aldı. İskenderun Sancağı döneminde yayınlanan Ceride-i Resmiyye, Hatay Devleti'nin resmi gazetesi olarak yayınını sürdürdü. Yeni kurulan devletin bütün kanun ve kararnameleri bu gazetede yayımlandı. Devlet 10 ay kadar varlığını sürdürdü. Türkiye ile Fransa'nın 23 Haziran 1939'da Hatay'ın Türkiye'ye katılması için anlaşma imzalamasının ardından Hatay Millet Meclisi 29 Haziran 1939'da toplanarak Türkiye'ye katılma kararı aldı ve kendi varlığına son verdi. Bundan sonra Hatay Türkiye'nin 63. vilayeti oldu. Bu çalışmamızda Hatay Devleti'nin yapısının ve işleyişinin belgesi olan ve 14 Haziran 1939 tarihinde 89. sayıda yayını sona eren Hatay Devleti Resmi Gazetesi'nin kuruluşu, çalışması ve içeriği incelenmiş, yayımlanan mevzuat bakanlıklara göre sınıflandırılmış, böylece gazeteye yansıyan devlet yapısı özetlenmeye çalışılmıştır.ANAHTAR SÖZCÜKLER :İskenderun Sancağı, Hatay Devleti, Ceride-i Resmiyye, Hatay Devleti Resmi Gazete, Hatay Millet Meclisi

Antakya, İskenderun anditsneighbouringterritorieswereoccupied in 1918 bythe French. France calledthisregion as ?Sanjak of Alexandretta? (İskenderun Sancağı). Thelocalpeople of thisregionstarted an armedfightagainst French army. After France asked a peaceagreementbetween France andTurkey, the Ankara agreementwassignedbetweentwosides in October 20, 1921. Accordingtothisagreement, Sanjak of Alexandretta, whosepopulationwere in majoritybyTurks, wasleft in Syrianterritories; howevertheTurks in thisregionweregivenculturalautonomy. Despitethisagreement, Turkey had not givenupSanjak of Alexandretta. Atatürk followed a verydeterminedand a cunningpolicy in thismatter, thus, he calledSanjak of Alexandretta as ?Hatay? in December, 1936. Aftermanynegotitations in League of Nations, theindependence of Sanjak of Alexandrettawasaccepted, andLeague of Nations declaredSanjak of Alexandretta as ?a distinctentity? in Syriaunder French Mandate. Theconstitution of thisnewstatewasprepared on 29 May, 1937 bythespecialiststhatwereappointed by theleague of Nation sandthisconstitution wasimplemented on November, 1937. TheSanjak of Alexandrettawas, fromnow on, a state. Theelectionswould be heldto form thenationalassembly of thenewst Beforetheelections, an officialjournalnamed ?İskenderun Sancağı Ceride-i Resmiyye? (OfficialJournal of Alexandretta) wasstartedto be published in April 1938. Afterthat, theprocess of electionsbegan. Since theelectionspassedeventfully, accordingto an agreementbetweenTurkeyand France, 2500 Turkishand 2500 French soldiersweredecidedtoenter in ordertosecurethesafety of theelections. Inaddition, 1000 peoplewould be providedfromthelocalpeople of theSanjak..The 48th ReinforcedTroopswithadditionalunitsenteredtheSanjak of Alexandrettabyway of Payasand Hassa. Later, theelectionswereheld in Augustand 40 deputieswereselectedfortheNational Assembly. Theassemblyconvened on 2 September, 1938. Thehead of theassemblyand Thepresident wasappointed. Theconstitutionwasapprovedandthenewgovermentthatconsisted of one prime ministerandfourcabinetministerswasinaugurated. Thestatewasremaded as ?TheState of Hatay?. The Official Journal Ceride-i Resmiyye, whichwaspublished in theperiod of theSanjak of Alexandretta, continuedtoitspublications as as TheOfficialJournal of Hatay State. Al thelawsandregulations of thenew state werepublished in thisnewspaper. Thestateexistedfor ten months. AfterTurkeyand France signedandagreementfor Hatay tojoinTurkey on 23 June 1939, Thenational Assembly of Hatay convenedtojoinTurkey on June 29, 1938 andendeditsexistence. Hatay becamethesixtythirdprovince of Turkey. Inthisresearch, thestudyandcontent of TheOfficialJournal of Hatay State, whichwas a formaldocument of how Hatay Stateworkedandfunctionedandwhichendeditspublication in the 89th issue on 14 June,1939, wereexamined. Thebroadcastedregulationswereclassifiedaccordingtotheministries, thusthestucture of thestatewastriedto be summarized.KEY WORDS :TheSanjak of Aleksandretta, Hatay State, TheOfficialJournal of TheSanjak of Alexandretta, TheOfficialJournal of Hatay State, TheNational Assembly of Hatay