Hatay Müzesi sikkelerinin ışığı altında Antiokheia Darphaneleri

Abstract

Orontes üzerindeki Antiokheia, antik dönemden itibaren yerleşimler ve medeniyetler açısından daima tercih edilen gözde bir kent olmuştur. Bu özelliğinden dolayı bu kentte birçok sikke basılmıştır. Zaman ilerledikçe darphane açısından kuvvetlenen kentte çok şubeli darphanelere ihtiyaç duyulmuştur.Tezdeki ana amaç Antiokheia isminin ve darphanesinin sikkelerdeki yansımasını görmektir. Antiokheia darphanesinde basılan sikkelerinin yer aldığı yayınlar incelendiğinde sikke tiplerinin genellikle tüm darp yapan kentlerin sikkeleriyle bir arada gösterildiği görülmektedir. Antakya'da ?The committee for the Excavation and its Vicinity ?adlı kazı komitesinin 1930'lu yıllarda yaptığı kazı çalışmaları sonucu 5 ciltlik Antioch on the Orontes kitabı yayınlanmıştır. Bu kitaplarda Antiokheia basımlı sikkelerde yer almıştır. Ancak bu sikkeler basım yapan ve darphanesi olan tüm kentlerin sikkeleri ile bir arada gösterilmiştir. Dolayısıyla Antiokheia Darphanesinde basılan sikkelerin takibini yapabilmek mümkün olamamaktadır. Şehir isminin sikkelerdeki yazılış değişimleri, şube sayıları algılanamamakta ve bu şubelerin kullanım sıklıkları ölçülememektedir. Aynı zamanda Antiokheia darphanesinin hangi yıllarda aktif ya da pasif durumda kaldığı, hangi yıllarda diğer şubelerle birlikte basım yaptığı bilinmemektedir.Bu çalışmada Hatay Müzesinde bulunan 14500 sikke tek tek incelenmiştir. Tüm koleksiyon içinden Antiokheia isminin ilk yazılı olduğu sikkeden (M.Ö 175-164) son sikkeye kadar ( M.S.608 ) kendi dönemini yansıtan ve farklı özellikler taşıyan amaca uygun 168 adet sikke seçilmiştir. Seçilen tüm sikkelerin fotoğrafları çekilmiş kataloğu oluşturulmuş ve kendi içinde değerlendirilmesi yapılmıştır. 168 sikkenin öncelikle birebir ölçüsündeki fotoğraflarına, ayrı bir bölümde ise öne çıkan sikkelerin ayrıntılı fotoğraflarına yer verilmiştir.Bu tez Hatay Müzesi koleksiyonunda yer alan Antiokheia basımlı sikkelerin sınıflandırmasını sağlamıştır. Sınıflandırma sonucu; siyasi, dinsel ve toplumsal olayların şehirdeki darphanelere dolayısıyla da sikke üzerindeki şehre verilen isimlere yansıyış biçimlerinin takibini yapmak mümkün olmuştur. Antiokheia darphanesinin kaç şubede basım yaptığı, bu şubelerin çalışma sıklıkları, hangi imparatorun hangi şubeleri kullandığı ortaya çıkartılmıştır. Ayrıca sikke koleksiyonundaki diğer darphanelere bakılarak o yıllarda hangi şehirlerle birlikte darp yaptığı görülebilecektir. Sikkelerde işlenen kompozisyonların dinsel inanç ve sosyo-kültürel yaşantı ile bağlantılı olduğu ortaya çıkartılmıştır. Sonuç bölümünde elde edilen tüm veriler derlenerek Antiokheia darphanesinin tarihsel süreci işlenmiştir.

Antiocheia which is on Orontes has been one of the most popular city in means of localization and civilization .Because of this popularity lots of coins have been printed in this city. As the time passed, mints with several departments have become an essential need for this city.The main aim of this thesis is to see the reflection of the name of Antiocheia and its mints in coins. As a result of the excavations made by ? The committee for the Excavation and its Vicinity?in 1930?s a book consisting 5 series published named Antioch on the Orontes. But the samples of the other mints have been presented together with the samples of Antiocheia. So it is also impossible to compare the difference of wording, number of officina and frequency rate of usage of the officina can not be understood or perceived. Another point that can not be understood is in which years the Antiokheia mints were active or passive and in which years the printings had been done together with other officinas are stil not known.In this study among whole collection in Hatay Museum which is 14500 starting with the first coin on which the name of Antiokheia seen for the first time (B.C175 -164) to the last(A.D608) the 168 coins were chosen which reflect its time and carry different features were chosen.These are categorized ,photographed and evaluated. Firstly the photographs of coins are presented then in a seperate part the pictures of mostly recognized coins are shown.This study provided a categorization for the coins in Hatay Museum which were printed in Antiokheia. It will be possible to follow the names of the officinas and also the names given to the city. It will also be understood how many parts officinas there were ,the frequency rate of minting and which emperor used which officinas. In addition by looking at the other mints in coin collection we could know with which cities the minting had been done in those years. It has been claimed in this study that figures shown in the coins has a connection with religious beliefs and social ?cultural lives. By compiling all datas in conclusion part the historical process of Antiocheia mint has been presented.