Rahman Abdurrehim`in ?Uygurlarda Şamanizm? adlı eserinin halkbilimi açısından incelenmesi

Abstract

?Rahman Abdurehim'in `Uygurlarda Şamanizm' Adlı Eserinin Halkbilimi Açısından İncelemesi? adlı çalışmamızın konusunu, Uygur Türkleri arasında Şamanizm inancına bağlı uygulamalar oluşturmaktadır. Çalışmada, Şamanizm inancının özellikleri, etki alanları, Türk kültür ve inanç dünyasındaki yeri ve önemi ele alınarak, Doğu Türkistan'da yaşayan Uygur Türklerinde Şamanizm inancı, Şamanların bu inanç içindeki yeri, ritüellere yansıyış şekli ve Şamanizm inancının Uygur Türklerinin sosyo-kültürel hayatındaki işlevi incelenmiştir.Çalışmamızın amacı, en eski Türk boylarından biri olan Uygur Türklerinin dini inanışlarının ve bunların sosyal hayata yansımalarının ele alınması, özelde Uygur Türklerinin genelde ise Türklerin yüzyıllardır güncelleyerek ve geliştirerek günümüze taşıdıkları toplumsal belleğinin ve bunların dışavurumlarının incelenmesi, Şamanizm inancının Uygur Türklerinin sosyo-kültürel hayatındaki yeri ve önemini ortaya koymaktır. Ayrıca Uygur Türkleri arasında Şamanizmin etkisi ve izleri üzerine yapılmış bu çalışmayla, hem Doğu Türkistan'da Şamanizm üzerine hazırlanmış bir eseri Türkiye Türkçesine kazandırmak hem de Türk inanç ve düşünce sitemi üzerine yapılacak çalışmalara yeni bir boyut getirmektir.Bu çalışmada temelde metin merkezli bir yöntem kullanılmakla birlikte bağlam merkezli kuramlardan işlevsel teori metotları da kullanılmıştır. Bir başka ifadeyle 20 bölümden oluşan ?Uygurlarda Şamanizm? adlı eser transkribe edilmiş ve bu metinler Türkiye Türkçesine aktarılmıştır. Daha sonra metinlerin muhtevası esas alınmak suretiyle bahsi geçen inanç ve uygulamaların Uygur Türklerinin sosyo-kültürel yaşamlarındaki işlevi üzerinde durulmuştur. Çalışmanın Giriş kısmında, Uygur Türkleri hakkında kısaca bilgi verilmiştir.Türkler tarih boyunca farklı coğrafyalarda hayat sürmüş ve çeşitli inanç sistemlerini benimsemişlerdir. Günümüzde farklı coğrafyalarda ve kültürel yapı içinde varlığını sürdüren Türk boylarının birçok ortak yönünün bulunduğu çalışmamızda bir kez daha tespit edilmiştir. Ayrıca yüzyıllar önceye ait bir inanış olan Şamanizmin, Uygur Türklerinin tarihsel süreç içerisinde çeşitli dinleri kabul etmelerine rağmen, bu dinlerin içerisinde kaynaşarak bu Şamanistik ritüellerin birçoğunun devam ettirildiğini, günümüzde ise Şamanizm inancına dayanan birçok uygulamanın İslam dini ile birleştirilerek genelde tüm Türk toplulukları, özelde Uygur Türkleri bağlamında devam ettiğini tespit ettik.

This study titled ?A Folkloristic Study on Rahman Abdurehim?s Book Shamanism among the Uighurs? deals with the shamanistic beliefs and practices among the Uighur Turks from a folkloristic point of view within the framework of the book Shamanism among the Uighurs by Rahman Abdurehim. Moreover, it deals with the shamanism among the Uighur Turks living in the East Turkestan, the views of people on shamans, the form of its reflection on the rituals, the function of the shamanistic beliefs in the socio-cultural life of the Uighur Turks, and discusses the characteristics of the shamanism, its spheres of influence and its place and importance in the world of Turkish culture and belief system.The objectives of this study is to deal with the religious beliefs and their reflection on the social life of the Uighur Turks, which is one of the most ancient Turkish tribes, to study the collective memory and its expression that the Uighur Turks in particular and the Turks in general have passed down for centuries by updating and developing them. It also presents the importance of shamanism on the socio-cultural life of the Uighur Turks. In addition, this study, which studies the influence and traces of shamanism among the Uighur Turks, aims to translate and provide us with a translation of a work on shamanism written in the East Turkestan so that it will bring a new dimension to the prospective studies to be conducted on the Turkish belief and thought system.This study has followed text oriented and functional study methods. In other words, a book titled Shamanism among the Uighur Turks published in the East Turkestan was found and obtained. First, a text oriented study was carried out on this book that consists of 20 parts. Second, the whole book was transcribed and translated into Turkey Turkish. Afterwards, based on the content of the work, an emphasis was placed on the function of the relevant beliefs and practices in the socio-cultural life of the Uighur Turks.The introduction of the study provides us with a brief information on the Uighur Turks, which constitute the sample group of the thesis.The Turks have inhabited various parts of the world throughout the history and adopted varied belief systems. This study reconfirms the fact that the Turkish tribes which have been spread around the world, living in different places and cultures have several things in common. Moreover, it was found out that, even though the Uighur Turks have adopted and practiced various religions throughout the history, shamanism, which dates back to centuries has continued to exist in an amalgamated form with these religions. Furhermore, many shamanistics rituals under the guise of Islam were found to be still practiced by all of the Turkish communities in general and the Uighur Turks in particular.