Şanlıurfa Müzesi`ne satın alma yoluyla gelen M. Ö. 3. bin yıla tarihlenen yüksek ayaklı çanaklar ve Orta Fırat havzasındaki dağılımı

Abstract

Şanlıurfa Müzesine satın alma yoluyla müzeye kazandırılan ve M.Ö.3.bine tarihlendirilen yüksek ayaklı çanak buluntularının incelenerek, Orta Fırat Bölgesi'ndeki dağılımının ve öneminin saptanması bu tez çalışması kapsamında değerlendirilmeye çalışılmıştır. İncelenen yüksek ayaklı çanak buluntuların bölgedeki diğer kazılarda ele geçen örneklerle karşılaştırılmasıyla, M.Ö. 3. bin yılda Şanlıurfa İlini de kapsayan Orta Fırat Bölgesindeki yüksek ayaklı çanak buluntularının dağılımını ve seramik kültürünün anlaşılmasına katkı sağlanması hedeflenmiştir.Tez kapsamında, 54 adet yüksek ayaklı çanak değerlendirilmiştir. Bunların tamamının fotoğrafları çekilmiş, çizimleri yapılarak tipolojik sınıflamaya tabi tutulmuştur.İncelenen malzemeler, Şanlıurfa Müzesine satın alma yoluyla gelen ve Erken Tunç Çağı dönemi özelliklerini yüksek ayaklı çanaklardır. Bölgede yapılan diğer kazılardan ele geçen yüksek ayaklı çanaklar, özellikle Gre-Virike, Birecik Mezarlığı, Oylum, Tilbeş ve Şaraga kazılarından ele geçen yüksek ayaklı çanaklarla karşılaştırılmıştır.Yüksek ayaklı çanaklar tanımlanırken dış biçimleri, boyutları ve kullanım amaçları göz önünde bulundurulmuştur. Formlarının isimlendirilmesi ağız kenarlarının dikkate alınmasıyla oluşturulmuştur. Ağız kenarı biçimden yola çıkılacak olan tipolojik özelliklerin belirtilmesi yanında, boyut, bezeme, cidar kalınlığı, hamur rengi gibi özellikler sınıflandırma yöntemi olarak belirlenmiştir.Tez kapsamında değerlendirilen yüksek ayaklı çanaklar, Erken Tunç Çağına ait, basit yalın seramiklerden: boncuk ağız kenarlı yalın basit seramik, bant ağız kenarlı yalın basit seramik, basit ağız kenarlı keskin omurgalı yalın basit seramik, omurgalı dışa dönük ağız kenarlı yalın basit seramik gruplarından oluşmaktadır. İncelenen buluntular bölgede yapılan kazılardan ele geçen yüksek ayaklı çanaklarla karşılaştırılmış ve ETÇ II,III ve IV tarihlenebileceği anlaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Yüksek Ayaklı Çanak, Erken Tunç Çağı, Oylum Höyük, Titriş Höyük, Grevirike Höyük, Tilbeş Höyük, Şaraga Höyük.

Sanliurfa Museum purchased the high-footed bowls, dated to the 3rd BC thousand by examining, the distribution of the Middle Euphrates region and determination of the importance this work was to assess the scope of the thesis work. Other high-footed bowls, surveyed the excavations in the region of the finds uncovered by benchmarking with examples, BC 3. thousand years, Şanlıurfa Provinces including Central Euphrates region is high-footed bowls finds to the understanding of the distribution and the aim is to ensure the contribution of ceramic culture.The scope of the thesis was evaluated 55 item high-footed bowls. Photos of all of them taken, the drawing , typological subjected to the assortment. The examinated materials, Şanlıurfa Museum through the purchase from and early Bronze age period features are a high-footed bowls. Other excavations in the region uncovered high-footed bowls, especially they were compared with high-footed bowls which were found in Gre-Virike, Birecik cemetery, Oylum, Tilbeş and Şaraga.High-footed bowls while were defining, form, sizes, and propose intended uses were stated. It is The named of the form was created with regard to the sides of the rim and size, decoration, thickness and the feature as color of paste are designated as a method of classification.Thesis is being evaluated in the context of high-footed bowls, belongs to the early Bronze Age, from a simple ceramice groups are composed of. the bead rims simple ceramic, rim with band simple ceramic, simple rims sharp vertebrate simple ceramic, vertebrate flaring rims simple ceramic. The finds which are examinated compared with the high footed bowls that uncovered in excavations in the region and It was understood that put a date on ETÇ II,III and IV.Keywords: high-footed bowl, Gre-Virike, Early Bronze Age, Birecik Cemetery, Oylum Mound, Tilbeş Mound and Şaraga Mound.