Antakya 4642 nolu parsel kazısı iskeletlerinde diş hastalıkları

Abstract

Arkeolojik buluntular ışığında Orta Bizans dönemine tarihlendirilen Antakya 4642 Nolu Parsel Kazısında, mezarlık olarak kullanılan alanda 2010-2012 yılları arasında yapılan kazılarda 66 bireye ait iskelet kalıntıları açığa çıkarılmıştır. İncelenen toplulukta 516'sı daimi 104'ü süt dişi olmak üzere toplamda 620 diş tespit edilmiştir. Bu çalışmada Antakya parsel topluluğuna ait çene ve diş kalıntıları, ağız ve diş sağlığının göstergeleri olan diş çürüğü, aşınma, hipoplazi, diştaşı, periodontal hastalık, ölüm öncesi diş kaybı ve apse gibi lezyonlar, mevcut tüm daimi ve süt dişlerinde incelenmiştir.Parsel topluluğunda erişkinlere ait diş ve çenelerde çürük % 12,48, diştaşı % 83,43, hipoplazi % 89,72, periodontal % 85,42, ölüm öncesi diş kaybı % 10,71 oranlarında bulunmuş, aşınma ortalaması 3,04 olarak belirlenmiştir. Parsel topluluğunu oluşturan bireylerin dişlerinde en fazla çürük oluşumu M2, aşınma M1, diştaşı I1'de hipoplazi I1, I2 ve C, periodontal rahatsızlık I1, apse PM2 ve ölüm öncesi diş kaybı M3'te gözlenmiştir. Topluluktaki erkeklerde diş hastalıklarının frekansı kadınlarınkinden daha yüksek oranda bulunmuştur. Cinsiyetler arası bu farklılık apse, periodontal ve hipoplazi açısından istatistiksel olarak anlamlı bulunurken, çürük, aşınma, diştaşı ve ölüm öncesi diş kaybı açısından istatistiksel olarak anlamlı değildir. Toplulukta yaşla birlikte çürük sıklığında, aşınma ortalamasında, diştaşı birikiminde, peridontal rahatsızlıkta, apse oluşumunda ve ölüm öncesi diş kaybında bir artış gözlenmektedir.Süt dişlerinde ise çürük % 11,83 oranında olup çürükler özelikle (% 81,82) ara yüzeyde yoğunlaşmıştır. Aşınma ortalaması 2,06 olarak belirlenmiştir. Süt dişlerinde aşınmadan en fazla etkilenen diş olan ı1'dir. Diştaşı oluşumu % 24,71 oranında gözlenmiş olup hafif düzeyde gelişim göstermiştir. Diğer bir lezyon olan hipoplazi ise % 28,74 oranında gözlenmiş olup hafif düzeyde gelişim göstermiştir.Elde edilen bulgular doğrultusunda ağız ve diş sağlığı açısından incelenen topluluk ile aynı döneme tarihlendirilen bazı Bizans (Sardis, İznik, Eski Cezaevi, Iasos, Alanya Kalesi, Smyrna Agorası) toplulukları karşılaştırıldığında, Antakya topluluğunda tespit edilen diş hastalıklarının frekansının daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Bu durum söz konusu topluluğun ağız ve diş sağlığı açısında çağdaşı topluluklardan daha kötü durumda olduğunu göstermektedir.

In the Antioch number 4642 parcel excavation, which had been dated back to Middle Byzantine period in an area which was used as a graveyard, 66 indiviual bone remnants were digged out in the excavations that took place in between 2010-2012. In that population, 620 teeth, 516 of them permanent and 104 of them deciduous, were located. In this study, jaw and dental remnants that belonged to Antioch parcel population, dental caries, abrasion, enamel hypoplasia, dental calculus, antemortem tooth loss, periodontal diseases and lesions such as abscess which are the indicators of oral and dental health were examined in the whole permanent and deciduous teeth.In the parcel population, caries that were belonged to adults' dental and jaw structure constitutes of % 12,48, dental calculus of % 83,43, enamel hypoplasia of % 89,72, periodontal diseases of % 85,42, antemortem tooth loss of % 10,71 and average of abrasion was found 3,04. The highest caries formation in the teeth of the individuals of parcel population has been observed in M2, highest abrasion in M1, highest dental calculus in I1, enamel hypoplasia in I1, I2 and C, highest periodontal disease in I1, highest abscesses in PM2 and highest antemortem tooth loss in M3.The frequency of dental diseases were found higher in the population's males than females in terms of proportions. The difference between the genders was found statistically significant in terms of abscesses, periodontal disease and enamel hypoplasia, but not statistically significant in terms of caries, abrasion, dental calculus and antemortem tooth loss. In this population as getting older, it was observed an increase in the frequency of caries, average of abrasion, cumulation of dental calculus, periodontal disease, formation of abscesses and antemortem tooth loss.Caries in primary teeth were about % 11,83 concentrating mainly (%81,82) on the interface. Abrasion average was identified as 2,06. I1 is the most affected tooth due to abrasion among the primary teeth. Formation of dental calculus was about % 24,71 indicating slight progress. Another lesion named enamel hypoplasia was about % 28,74 indicating slight progress.Comparing the population which had been examined in terms of oral and dental health and some Byzantine communities (Sardeis, Nikaia, Old Prison, Iasos, Alanya Castle, Agora of Smryna) of same period in the light of the obtained findings, the frequency of dental diseases were identified higher in the population of Antioch.