Büyükşehir belediye meclislerinde temsil ve katılımda adalet: Hatay örneği

Abstract

ÖZETDemokrasinin okulu olarak da değerlendirilen yerel yönetimler, halka en yakın idari kuruluşlardır. Bu açıdan, yerel ihtiyaçlara en uygun cevabı verebilmesi ile halkın katılımını daha fazla açıklamaktadır. Tarihsel süreçte farklı ad ya da oluşumlar olarak var olan yerel yönetimler, Cumhuriyet ile beraber kendine özgü yasal düzenlemelere konu olmuştur. Temsil ve katılım kavramlarının da tarihsel bir gelişimi vardır. Galata-Beyoğlu uygulaması (kısmi temsil) istisna tutulursa Cumhuriyetle birlikte bu kavramlarda çok konuşulmuştur. Özellikle 90'lı yıllarla birlikte bu kavramlar özel sektörde, sivil toplum örgütlerinde ve kamuda öne çıkmaya başlamıştır. Son yıllarda yapılan demokratikleşme uygulamaları ile bu alanda yapılan reformlar, etkin bir yerel yönetim açısından daha fazla önemli hale gelmiştir.Bugün büyükşehir yönetimlerinin çok daha fazla önemli olduğu hatta 6360 sayılı yasa ile ayrı bir boyut kazandığı dikkate alınırsa temsil ve katılım olgusunun büyük ölçekli yerleşim alanlarında da dikkatle üzerinde durulmasını gerektirmektedir. Çünkü büyükşehir belediyeleri hizmetlerin planlı, programlı, etkin ve uyum içinde yürütülmesi ve yerel halkın ihtiyaçlarını karşılaması açısından önemli bir konumdadır. Belediyelerin karar organı olan belediye meclislerindeki üyeler, halkın yerel müşterek ihtiyaçlarını karşılama konusunda önemlidir. Özellikle 6360 sayılı yasanın oluşturduğu yeni durum dikkate alınarak oluşan yeni ölçeğin, 2014 seçilmeleri sonrası yerel meclislerin temsil yeteneği üzerinde ne gibi etki yapacağının araştırılmasına ihtiyaç vardır. Meclis üyeleri kendilerini seçen halkı meclislerde ne düzeyde temsil ettiği, halkın meclise ve yönetime katılımının ne düzeyde olduğu ve katılımda adaletin sağlanıp sağlanamadığı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu çalışma ile belediye yönetimlerine ilişkin düzenlemelerin hem genel hem de Hatay ili özelinde etkileri değerlendirilmeye çalışılmakla birlikte özellikle Büyükşehir yönetimlerine ilişkin yapılan yeni düzenlemeyi de dikkate alarak, ölçeğin büyüklüğü veya küçüklüğünün, yerel meclislerde temsilin işlevselliğine nasıl etki edeceği, temsilde adalet ve katılımcılığa etkisinin ne yönde olacağı üzerine çalışılmıştır. Bu bağlamda Büyükşehir belediye meclislerinin oluşumu, ilçelerin nüfus büyüklüğü, meclis üyelerinin profilleri, ölçek büyüdükçe meclis üyelerinin etki alanının ne olacağı, meclis üye sayısının artışı ve niteliği, il sınırı düşünülerek hangi temsilcinin kentin hangi alanını ve ne kadar temsil edeceği ve gerçek bir temsilin ve katılımın sağlanıp sağlanamayacağı gibi konular irdelenmiştir. Bu bağlamda, üç bölümden oluşan tezin Birinci Bölümü büyükşehir yönetimlerini dikkate alarak kavramsal, kuramsal çerçeve ve temsil ve katılıma ilişkin süreç üzerinde durmaktadır.İkinci bölümde, öncelikle Büyükşehir Yasası çerçevesinde temsil ve katılım açısından büyükşehir belediyelerinin yapısı, gelişimi ve işleyişi, daha sonra ise kalkınma planları ve çeşitli raporlarda temsil ve katılım konularının nasıl yer aldığı üzerinde durulmuştur.Üçüncü Bölümde, büyükşehir belediyelerinin yeniden düzenlenmesi bağlamında değerlendirilen ve büyükşehir yönetimlerine ilişkin yeni düzenlemeyi dikkate alarak Hatay Büyükşehir Belediye Meclis üyelerine bir anket uygulaması yapılarak, onların görüş ve düşünceleri alınmıştır. Anket çalışmasından elde edilen veriler SPSS frekans ve regresyon yöntemleriyle değerlendirilmiştir. Sonuçta ise hem teorik hem de uygulamada elde edilen bilgi ve veriler birlikte değerlendirilmiş ve bazı önerilerde bulunulmuştur.ANAHTAR KELİMELERBüyükşehir Belediyesi, Belediye Meclisi, Temsil, Katılım, Hatay

ABSTRACTLocal administrations which are also considered as school of democracy are the closest administrative institutions to the public. In this respect, civil participation is explained more clearly as it satisfies the local needs more adequately. Changing their forms and names throughout the history, local administrations, with the republican regime, become the subject of specific legal regulations. The terms, representation and participation have also their historical developments. Excluding Galata-Beyoğlu example (Partial Representation) these terms were also preoccupied intensely. Especially in the 90's, these terms came to the forefront in public sector, non-governmental organizations and public. Reforms In this field with the democratization processes in the recent years become more important for a more efficient local administration. Today considering that the importance of the metropolitan municipalities has grown immensely, and in fact, with the law number 6360 it has gained a new dimension, the phenomena of representation and participation must be a point of emphasis in the large scale residential areas, because they are critical for the metropolitan municipalities to undertake their services in a planned, systematic, efficient and compatible way and meet the necessities of the local people. City council members who are the decision making body of the municipalities, are important due to providing services for people's local needs. It is necessary to study how the new scale, generated by considering the new situation which is formed by the law number 6360, especially affect the ability to represent of the city councils elected by the 2014 local elections. In what level the city council members represent their electorates in their council, the level of people's participation in council and administration, and ensuring the justice in participation problems are tried to be revealed. With this work, not only the effects of the regulations relating to municipality administrations in both general and specific to Hatay Province are evaluated, but also how the magnitude of the scale affects the functionality of representations in city councils, how it will react upon justice and participation in representation are assessed. In this regard, formation of metropolitan city councils, magnitude of populations in counties, profiles of council members, how the increase in scale would affect influence areas of members, increase in number of council members and their qualities, considering the borders of provinces which representative will represent which are of the city and the level of representation and probability of achievement of genuine way of representation and participation are studied.Concordantly, the first part of the tripartite thesis emphasizes on the process regarding conceptual, theoretic framework and representation and participation.Second part primarily focuses on structures, development and functionality of metropolitan municipalities in terms of representation and participation within the Metropolitan Law framework and then development plans and how the subjects of representation and participation are addressed. Third part, in accordance with the reformation of metropolitan administrations and regarding the new regulations of metropolitan municipalities, a questionnaire was applied to the members of the city council in Hatay Province Metropolitan Municipality in order to receive their thoughts and opinions. The data from the questionnaire study is evaluated in accordance with SPSS frequency and regression procedures. As a result, the information and data, both theoretic and recollected from the application, are evaluated together and various suggestions are offered.KEY WORDSMetropolitan Municipality, City Council, Representation, Participation, Hatay