Sabunçayı Havzası`nın (Düziçi/Osmaniye) jeomorfolojisi

Abstract

Sabunçayı Havzası'nı oluşturan alan, idari olarak çok büyük bir kısmı Osmaniye ilinin Düziçi ilçesi ve çok sınırlı bir kısmı ise Kahramanmaraş ilinin Türkoğlu ilçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Öte yandan havza Amanosların yüksek zirvelerinin bulunduğu Kuzey Amanos'larda yer almaktadır. Konu alanı olan Amanos Dağları Osmaniye ve Kahramanmaraş illerinin önemli bir sıradağ yükseltisidir. Bölgenin jeomorfolojik özellikleri arazi kullanım ve coğrafi planlamalar için önem arz etmektedir.Amanos Dağları kuzey-güney doğrultulu uzanışı ile Toros Dağlarına dike yakın bir uzanış yönü göstermektedir. Kuzey Amanoslar yerbilimleri açısından çalışılmış ancak jeomorfolojik açıdan çok fazla çalışılmayan bir bölge özelliği göstermektedir. Oluşum bakımından farklı tektonik hareketler bu sahaya etki etmiştir. Kuzey Amanoslar içerisinde yer alan Sabunçayı Havzasında önemli yeryüzü şekilleri, su kaynakları ve doğal güzellikleri vardır. Araştırma sahamız olan konu ile ilgili olarak daha önce jeomorfoloji ile ilgili çalışma yapılmamış olması `Sabunçayı Havzasının Jeomorfolojisi` adlı bu çalışma jeomorfoloji çalışmaları açısından, bölgenin jeomorfolojik özelliklerinin ortaya konması bakımından önemli kılacaktır. Bu çalışmanın amacı sahanın jeomorfolojik unsurlarını CBS yardımıyla etkin bir şekilde ortaya çıkarmak, tanımak ve tanıtmaktır. Çünkü bu araştırma sahası Doğu Akdeniz'de önemli bir sıradağ yükseltisi olup bölgenin yerleşme, ulaşım, tarım, iklimi, su kaynakları yayla turizmi, mesire alanları gibi unsurların dağılışı ve gelişimi oldukça dikkat çekicidir. Bu çalışmada araştırma sahasının genel yeryüzü şekilleri, klimatolojik, hidrografik, toprak ve bitki örtüsü özellikleri ile sahanın jeolojik özelliklerini verdikten sonra sahanın jeomorfolojik özellikleri ortaya konulmuştur. Çalışmada sahanın jeomorfolojik birimleri Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) tekniğiyle haritalanarak; Dağlık ve tepelik alanlar, platolar, vadiler, boğazlar, birikinti koni ve yelpazeleri, kütle hareketleri gibi jeomorfolojik unsurlar ve jeomorfolojik gelişim ayrıntılı bir şekilde ortaya konulmuştur.Bu çalışmalarla haritalar, arazi çalışmalarından elde edilen yükselti ölçümleri, gözlemler, yapılan grafikler ve araziye ait fotoğraflar ile büro çalışmalarında CBS ile hazırlanan bilgiler sentezlenerek çalışmanın son şekli oluşturulmuştur. Sabunçayı Havzası'nın jeomorfolojik birimleri tespit edilmiş sahanın jeomorfolojik gelişimi ortaya konulmuştur.ANAHTAR KELİMELERFiziki Coğrafya, Jeomorfoloji, Sabunçayı Havzası, Kuzey Amanoslar, Düziçi, Osmaniye

A great part of the study area which forms Sabunçayı Basin administratively takes place in Düziçi District of Osmaniye Province and very limited part of it within the borders of Türkoğlu District of Kahramanmaraş Province. On the other hand basin exists North Amanos where high peaks of Amanos exist. Amanos Mountains, which are subject field and very Considerable Mountain, has different altitudes of Osmaniye and Kahramanmaraş Provinces. Geomorphological features of the area become more of an issue for land use and geographical planning Amanos Mountains have a steep like strike to Taurus Mountains with the strike of north-south direction. There are a lot of geological studies related to Amanos Mountains, but geomorphological studies are very limited. Different tectonic movements have an impact on this field with regards to formation. In Sabunçayı Basin, which exists in North Amanos, there are important landforms, springs and natural beauties. Since there is not any study related to geomorphology in our study area, we think that this geomorphology study is very important for this area. This work which is named `Geomorphology of Sabunçayı Basin` becomes important in terms of Geomorphological studies to reveal geomorphological aspects of the region. This work's aim is to obtain, to define and to introduce effectively the geomorphological units of the study area with the helping of GIS. Because this research area is a considerable mountain chain altitude in east Mediterranean, tectonism and fluvial erosions forming the landforms here affect the distributions and the development elements of settlement, transportation, agriculture, climate, springs, highland tourism and promenade area. In this work general landforms, climatological, hydrographical and vegetation aspects of research area with short geological features are introduced and after these geomorphological units of Sabunçayı Basin are explained in detailed. In this study, mapping is done with GIS technology. So, Mountainous-hilly areas, plateaus, valley, straits, alluvial fans, landslides are showed (drawed) in the geomorphology map. As a result, by synthesizing these works with maps, elevation measurements obtained from searching fieldtrip, observation, graphics which are done, photos belong to the field with data that were prepared with GIS in office works finally state of the work is formed. In the geomorphology of Sabunçayı Basin Geomorphology units were determined and geomorphological development of the study area is given in this study. KEYWORDPhysiography, Geomorphology, Sabunçayı Basin, North Amanos, Düziçi District, Osmaniye Province