18. ve 19. yüzyıllarda optik kuramlar

Abstract

Görme ve ışık ile ilgili tüm araştırmalar insanlık tarihi kadar eskidir. İnsanlar çağlar boyunca ışığın tabiatına büyük ilgi duymuşlar ve ışığın kaynağı, görmenin oluşumu ile ışığın mahiyeti dikkat çeken iki farklı problem olmuştur. İlk uygarlıklarda ışığın kaynağı ve görme olayı ele alınırken, 16. yüzyıl ve sonrası ışığın mahiyetine yönelik çalışmalar bilim adamlarının çalışmalarını oluşturdu.Işığın niteliğine ait ilk fikirler eski Mısır ve Yunan bilginleri tarafından ortaya kondu. Antik Yunan ve Mısır'da gözden çıkan ışınlar görmeyi oluşturması iken 10. yüzyıl Batı'da ?Alhazen? olarak bilinen İbn el-Heysem görme olayını nesneden çıkan ışınların gözümüze gelmesi sonucu oluştuğunu ifade ederek bu günkü şekliyle açıkladı. İbn el-Heysem'in optik alanında yapmış olduğu başarılı çalışmaları hem Batı hem de Doğu'da gelenek haline dönüşmüştü.İbn el- Heysem sonrası 17. yüzyıla kadar optik alanında pek ilerleme olmamıştır. Yapılan tüm çalışmalar İbn el-Heysem'in çalışmalarıyla sınırlı kalıp, etkisi devam etmiştir. 17.yüzyılda Kepler modern deneysel optiği kurdu. Newton ışığın niteliğine ve rengin doğasına yönelik ilk özgün çalışmalarını ortaya koydu. 18.yüzyılda optik biliminde pek fazla ilerleme olmadı. Bu dönemde Newton'un görüşlerinin birçok bilim adamı tarafından kabul görmesi Huygens'e ait dalga teorisi ve Grilmadi'nin keşfettiği ışığın kırınımı olayı geri planda bıraktı. Fakat 18. yüzyılın sonlarında Thomas Young'un çalışmaları ile yaşama geçirilebildi.19. yüzyılda ışığın özellikleri tam olarak anlaşıldı. Thomas Young ve Augustine Jean Fresnel tarafından ?girişim? ve ?kırınım? özellikleri ortaya çıkartılarak ?ışığın dalga modeli? ön plana çıkmıştır. 19. yüzyılın sonlarında Maxwell ve Heinrich Hertz'in çalışmaları ile dalga modelinin etkinliği artı. 20. yüzyılda optik bilimi önemli keşif ve çalışmalar dönemine girdi.Anahtar Kelime: Optik, İbn el-Heysem, Ortaçağ'da Bilim, Bilim Tarihi, Modern Fizik

Every research about seeing and light is old as human history. Human interest in nature of the light during the ages, and source of the light and performing the seeing and composition of the light has been exotic two problems. When the source of the light and seeing has been handled in first ages, the works about composition of the light in and after 16th century were performed by scientists.The first ideas about the feature of the light were displayed by old Egyptian and Greek Scientists. Antique Greek and Egypt believed that seeing is performed via the beams from the eyes; but Ibn el-Heysem who has been known as ?Alhazen? in the West explained the seeing as beams from the object as known today. Ibn el-Heysem?s successful studies in optic area converted to a tradition both of in East and West.After Ibn el-Heysem, any development hasn?t been recorded to 17th century. Entire studies carried on its effect and limited with Ibn el-Heysem?s studies. Kepler established modern experimental optic in 17th century. There was not been any notable development about optic science in 18th century. Newton?s suggestions accepted by a lot of scientists, and the wave theory of Huygens and the light refractory event of Grilmadi remained the behind. But the works of Thomas Young were adapted to the life in the end of the 18th century.The features of the lights were understood as fully in 19th century. ?The wave model of the light? has been loomed large by understanding of ?interference? and ?refractory? features by Thomas Young and Augustine Jean Fresnel. Effect of the wave model increased with Maxwell and Heinrich Hertz?s studies? in end of the 119th century. The optic science entered to important investigations and studies period in 20th century.Keyword: Optical, Ibn el-Heysem, Science in the Middle Ages, History of Science, modern Physics