Marmara bölgesinde yetiştirilen silajlık (Sorgum bicolar moeneh) ve tane sorgum (Sorgum vulgare L.) genotiplerinin verim, tarımsal karakterler ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

Marmara Bölgesi'nde yetiştirilen silajlık ve tane sorgum genotiplerinin verim, tarımsal karakterler ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yapılan bu araştırma 2005-2007 yılları arasında yürütülmüştür. Silajlık sorgum denemesi, Muratlı/Tekirdağ ve Ahmetbey/Kırklareli olmak üzere 2 lokasyonda düzenlenmiştir. Dane sorgum denemesi de yine 2 lokasyon olarak hazırlanmış olup 1. lokasyon Yeniceçiftlik/Keşan'da, 2. lokasyon ise Bandırma'da kurulmuştur.Araştırmada materyal olarak May, Çimsan ve Kazak tarım şirketlerinden sağlanan silaj sorgum çeşitleri materyal olarak kullanılmıştır. Araştırma tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak hazırlanmıştır.Araştırmada göz önünde bulundurulan başlıca verim ve verim kriterleri, bitki boyu, biçim sayısı, ilk biçim gün sayısı, çiçeklenme gün sayısı, çıkış gün sayısı, yaprak ayasında antosyan oluşumu, kardeş sayısı, salkım sıklığı, dal sayısı, salkım ağırlığı verimi, fizyolojik olgunlaşma gün sayısı, hasat nemi ve hektolitredir.Silajlık sorgum çeşitlerinde yeşil ot verimleri açısından en yüksek verim 1321,87 (kg/da) ile 2006 yılında Ahmetbey lokasyonunda DSM 14-007 çeşidinden elde edilmiştir.Tane sorgum için erkenciliğin belirlenmesinde önemli bir kriter olan çiçeklenme gün sayısında en düşük sonuç ise her iki lokasyonda da 70 çiçeklenme gün sayısı ile 1-520 çeşidi vermiştir.Salkım ağırlığı verimi açısından çeşitler incelendiğinde her iki lokasyonda da 7-502 çeşidi ilk sırada yer almıştır.Dane sorgumda parsel verimi ortalamaları arasında Yeniceçiftlik lokasyonunda çeşitler arasında önemli bir farklılık gözlenmemiştir. Bandırma lokasyonunda ise en yüksek verimi 9?159 çeşidi 1385 (kg/da) olarak vermiştir. En düşük parsel verimi ise 1200 (kg/da) ile 8?758 çeşidinden alınmıştır.

The aim of this study was to determine the yield, agricultural characters and some quality traits of different sorghum vulgare ssp. sudanense genotypes in Marmara region. This research was conducted between the years 2005-2007 in the farmer conditions. Four field experiments were carried out in the research area that is located in Marmara region of Turkey under farmer conditions in Edirne (Yeniceçiftlik-Keşan), Kırklareli (Ahmetbey), Tekirdağ (Muratlı) and Balıkesir (Bandırma) provinces.The experimental desing was a randomized complate block with four replicates. The seeds were obtained from the firms MAY, CİMSAN and KAZAK A.Ş. in Turkey.There were statistically significant differences among genotypes for yield, yield components, plant height, cutting numbers, numbers of first cutting days and numbers of flowering days, anthocyanin/leaf area, density of raceme, number of shoots, yield of raceme weight, number of physiplogical maturity days, harvest moisture and hectoliter were evoluated.The highest green fodder yield (13.21 t ha¹) was found in DSM 14-007 genotype from Ahmetbey location in 2006. The lowest numbers of flowering days (70) was counted from the 1-520 genotypes. The maximum yield of raceme weight was determined in 7-502 genotypes. There were no significant differences with respeet top lot yield among cultivars (genotypes) at Yeniçiftlik location. The highest plot yeild obtained (13.85 t ha¹) was found from 9-159 genotypes. The 8-758 produced the lowest plot yield with (1200 t ha¹).