Hatay yöresinde doğal olarak yetişen oğul otu (melissa officinalis L.)`nda farklı hasat dönemlerinin ve kurutma yöntemlerinin uçucu yağ miktarına etkilerinin araştırılması

Abstract

ÖZET Bu araştırmada Hatay yöresinde doğal olarak yetişen oğul otu (Melissa officinalis L. subsp. inodora Boram.) bitkisinde iki lokasyonda farklı hasat dönemlerinin, günün farklı saatlerindeki hasatların ve farklı kurutma yöntemlerinin uçucu yağ miktarına etkileri araştırılmıştır. Mart ayından itibaren doğada yapılan survey çalışmaları neticesinde 80m. rakımlı Sinanlı ve 450m. rakımlı Batıayaz yöreleri denemenin yürütülmesine uygun alanlar olarak belirlenmiştir. Denemede her iki lokasyonda doğal olarak yetişen oğul otu bitkilerinden çiçeklenme öncesi, çiçeklenme dönemi ve çiçeklenme sonrası dönemlerde, günün farklı saatlerinde (sabah, öğle, akşam) hasat yapılmıştır. Her bir hasat dönemi ve günün farklı saatlerinde alınan örnekler biri yaş olarak (kurutulmadan) diğerleri ise güneşte ve gölgede kurutma olmak üzere üç ayrı işleme tabi tutularak içerdikleri uçucu yağ oranları araştırılmıştır. Bu çalışmada, farklı hasat dönemlerinde, günün farklı saatlerinde ve değişik kurutma yöntemlerine göre elde edilen uçucu yağ oranlarının Sinanlı lokasyonunda % 0.064-0.073; Batıayaz lokasyonunda ise % 0.079-0.135 arasında değiştiği belirlenmiştir. Denemede en yüksek uçucu yağ oranlan, Sinanlı lokasyonunda % 0.077 ile çiçeklenme döneminde, Batıayaz lokasyonunda ise % 0.135 ile çiçeklenme öncesi dönemde saptanmıştır. Gün içinde en uygun hasat saati Sinanlı lokasyonunda sabah (% 0.081), Batıayaz lokasyonunda ise akşam (% 0. 1 17) olarak belirlenmiştir. Kurutma yöntemlerinde ise en uygun sonuç; her iki lokasyonda da gölgede kurutma yönteminden elde edilmiştir. Çalışmada incelen örneklerde oğul otu uçucu yağının önemli bileşenlerinden olan neral ve geranial oranları çok düşük oranlarda bulunmakla birlikte diğer önemli bir bileşen olan sitronellal'e hiç rastlanmamıştır. 2000, 48 sayfa Anahtar kelimeler: Oğulotu, hasat dönemleri, hasat saatleri, kurutma yöntemleri

ABSTRACT In this study, the effects of different harvesting dates, day time harvest and different drying methods on the essential content of naturally grown lemon balm plants in two locations of Hatay province were determined. As a result of survey studies started in March, the location of Sinanh with 80 m altitude above sea level and Batiayaz with 450 m altitude above sea level were found to be suitable for the experiments During the experiments, the lemon balm plants were harvested before blooming, full blooming and after blooming periods in different times of a day (in the morning, at noon and in the evening) in both locations. The essential oil contents of samples as fresh leaves, leaves dried under sun and leaves dried in shade for each harvesting date and day time harvest were investigated in both locations. In this study, the essential oil contents of lemon balm plants harvested from Sinanh and Batiayaz locations varied between 0.064-0.073 % and 0.079-0.135 % respectively. In the experiment, the highest essential oil content were obtained from the full blooming period of harvesting in Sinanh location with 0.077 % and before blooming period of harvesting in Batiayaz location with 0. 135 %. The most suitable day time harvesting was in the morning in Sinanh and in the evening in Batiayaz locations in terms of essential oil content with 0.081 % and 0.117 % respectively. In both locations, the highest essential oil content were obtained from the samples dried in shade. In this study, the important essential oil components of lemon balm plant, neral and geranial were found in low quantities but the other important component, sitronellal were not extinct. 2000, 48 pages Key words: Lemon balm, harvesting dates, day times harvest, drying methods.