Bazı turunçgil tür ve çeşitlerinin Dörtyol koşullarında meyve gelişim sürecinde gösterdikleri fizyolojik, morfolojik ve biyokimyasal değişimler

Abstract

ÖZET 1998-1999 yıllarında 2 yıl süreyle Dörtyol TİGEM Turunçgil İşletmesine ait 828,60 dekarlık arazide yürütülen bu çalışmada mandarinlerden Satsuma, Klemantin, Fairchild, Fremont, Minneola tanjelo; portakallardan Washington Navel, Thomson Navel, Yafa, Dörtyol Yerli; altıntoplardan Marsh Seedless, Redblush çeşitlerinin meyve gelişim sürecinde fizyolojik, morfolojik ve biyokimyasal değişimleri araştırılmıştır. Dörtyol koşullarında çeşitlerin tam çiçeklenme dönemleri 18-29 Nisan arasında, çiçeklenme süreleri 20-40 gün arasında ve en kısa çiçeklenme süreleri Satsuma mandarini (20 gün), Thomson Navel portakalı (20 gün) ve Klemantin mandarininde (22 gün) belirlenmiştir. Çiçek döküm oranlarının % 32,96-82,49 arasında değiştiği, en fazla çiçek dökümlerinin Yafa (% 82,49), Thomson Navel (%69,23) ve Minneola tanjeloda (% 65,17) olduğu saptanmıştır. Küçük meyve döküm oranlarının % 28,62- 84,77 arasında değiştiği ve en yüksek küçük meyve dökümleri Minneola tanjelo (%84,77), Marsh Seedless altıntopu (%66,50) ve Fairchild (% 59,00) mandarininde bulunmuştur. Haziran dökümleri %20,26- 71,40 arasında bulunmuş ve en fazla Satsuma mandarini (% 71,40), Thomson Navel (% 60,52) ve Washington Navel (%53,75) portakalında saptanmıştır. Olgunlukta meyve bağlama oranlan %2,40- 12,55 arasında belirlenmiş olup, en yüksek oranlar Satsuma mandarini (% 12,55), Minneola tanjelo (% 7,02) ve Redblush altıntopunda (% 6,07) bulunmuştur. Hasat önü dökümler % 0,86- 14,71 arasında bulunarak, en yüksek Redblush (% 14,71), Minneola (%13,53) ve Klemantinde (% 11,86) görülmüştür. Dökümler tür ve çeşitlere göre değişmekle birlikte, Haziran sonu -Temmuz başına kadar hızlı bir şekilde meydana gelmiştir. Küçük meyve dökümlerinin iklim koşullarından (sıcaklık, nem, yağış) sıcaklıkla daha fazla ilişkili olduğu da belirlenmiştir. Dörtyol koşullarında, standartlarda belirtilen olgunluk kriterlerine; Satsuma Ekim başında, Klemantin Ekim ortasında, Fremont Kasım başında, Minneola tanjelo Aralık ortasında, Washington Navel Kasım başında, Thomson Navel Ekim ortasında, Yafa Aralık ortasında, Dörtyol Yerli Aralık sonunda, Marsh Seedless ve Redblush Ocak ortasında ulaşmışlardır. Meyve iriliği ve diğer faktörler de dikkate alındığında Satsuma, Klemantin, Fairchild, Fremont, Minneola tanjelo için sırasıyla Ekim ortası - Kasım başı, Kasım ortası - Aralık ortası, Kasım ortası -Aralık başı, Aralık sonu- Ocak başı ve Aralık ortasından itibaren; Washington Navel, Thomson Navel, Yafa ve Dörtyol Yerli portakallarında sırasıyla Kasım ortası- Aralık sonu, Ekim sonu-Kasım başı, Aralık sonu- Ocak ortası ve Ocak ortasından itibaren; Marsh Seedless ve Redblush altıntopları için ise, Ocak ortası dönemlerinin en uygun derim dönemi olduğu belirlenmiştir. 2001, 371 sayfa Anahtar Kelimeler: Turunçgil, çiçeklenme zamanı, meyve tutumu ve dökümler, optimal hasat zamanı

u ABSTRACT This study was carried out between 1998 and 1999 in the citrus orchard (828.60 acre) of Dörtyol TIGEM Citrus Station. In this study, the physiological, morphological and biochemical changes in Satsuma, Clemantine, Fairchild, Fremont and Minneola tanjelo mandarins; Washington Navel, Thomson Navel, Yafa and Dörtyol Yerli oranges; Marsh Seedless and Redblush grapefruits were studied. Under Dörtyol ecological condition, the full bloom dates of the species varried between April 18 and April 29. The flowering period ranged from 20 days to 40 days. Satsuma mandarin, Thomson Navel orange and Clemantine mandarin had the shortest flowering period, 20 days, 20 days and 22 days, respectively. Flower drop rates varried from % 32.96 to 82.49. The highest flower drop rate was observed in Yafa, Thomson Navel and Minneola tanjelo, %82.49, %69.23, %65.17, respectively. The small fruit drop rates varried from % 28.62 to % 84.77. The highest small fruit drop rates were determined in Minneola tanjelo, Marsh Seddlees and Fairchild, %84.77, % 66.50 and %59.00, respectively. The June fruit drop rates varried between %20.26 and % 71.40. The highest June fruit drop rate was observed in Satsuma, Thomson Navel, Washington Navel, %71.40, %60.52 and %53.75, respectively. The rates of fruit set in maturity was between %2.40- 12.55. The highest rate was obtained from Satsuma, Minneola tanjelo and Redblush, % 12.55, % 7.02 and % 6.07, respectively. Preharvest drop rates were between % 0.86 and 14.71. Redblush, Minneola tanjelo and Clemantine showed the highest preharvest drop rates, % 14.71, % 13.53 and % 11.86, respectively. Drop rates, depending on species and cultivars, were highest between the end of June and the beginingof July. It was determined that small fruit drops was affected more by temperatures than relative humudity and rainfall. According citrus maturity index, the optimum harvest period under Dörtyol ecological condition was the begining of October for Satsuma, the mid of October for Clemantine, the begining of November for Fremont, the mid of December for Minneola tanjelo, the begining of November for Washington Navel, the mid of October for Thomson Navel, the mid of December for Yafa the end of December for Dörtyol Yerli, the mid of January for Marsh Sedlees and Redblush. When the fruit size and other factors were considered, the optimum harvest period was mid October - the begining of November for Satsuma, the mid of November - the mid of October for Clementine, the mid of November- the beginings of December for Fairchild; the end of December - the begining January for Fremont, the mid of December for Minneola tanjelo, the mid of November- the end of October for Washington Navel, the end of October - the begining of November for Thomson Navel, the end of December- the mid of January for Yafa, the mid of January for Dörtyol Yerli, the mid of January for Marsh Sedless and Redblush. 2001, 371 page KEY WORDS:Citrus, flowering period, fruit set and drops, and optimum harvest period.