Sürtünme karıştırma kaynağı yöntemi ile 6XXX serisi alüminyum alaşımlarının alın ve bindirme kaynağının uygulanabilirliğinin incelenmesi

Abstract

ÖZET SÜRTÜNME KARIŞTIRMA KAYNAĞI YÖNTEMİ İLE 6XXX SERİSİ ALÜMİNYUM ALAŞIMLARININ ALIN VE BİNDİRME KAYNAĞININ UYGULANABİLİRLİĞİNİN İNCELENMESİ Sürtünme Karıştırma Kaynağı yaklaşık on yıl önce TWI tararından bulunan patentli bir birleştirme işlemidir. Bu işlem aşınmaya karşı dayanıklı alüminyum, bakır ve kurşun gibi saç ve levha malzemelerin birleştirmesinde kullanılmaktadır. Laboratuar deneylerinde alüminyum tabanlı kompozit malzemeler, magnezyum alaşımları, çinko, titanyum alaşımları ve çelikler Sürtünme Karıştırma Kaynağı ile basan ile kaynaklanmıştır. Kaynak katı fazda erime noktasının altında yapıldığından mükemmel mekanik özellikler ve düşük distorsiyon elde edilir. Katı faz kaynağı olmasına rağmen Sürtünme Karıştırma Kaynağı, diğer kaynak prosesleri ile kaynak edilemeyen malzemelerin kaynağı sağlanmıştır. Uzay endüstrisinde, Sürtünme Karıştırma Kaynağı ile yüksek mukavemetli alüminyum alaşımlarından (AA 2219 ve Al-Li 2195) fırlatma araçları için büyük yakıt tankları üretilmektedir. 1999 yılı ağustos ayında Sürtünme Karıştırma Kaynağı ile birleştirme işlemleri yapılmış Inter Stage modüllü Delta n roketi basan ile fırlatılmıştır. Gemi ve ulaşım endüstrisinde birçok şirket, alüminyum ekstrüzyon ile yapılmış prefabrik panellerin imalatında bu teknikten yararlanmaktadır. Otomobil endüstrisinde Sürtünme Karıştırma Kaynağı yüksek hacimli komponentlerin üretiminde (hafif alaşımılı jant) kullanılmakta ve yan mamul parçalan, süspansiyon parçalan ve alüminyum şasi yapımında kullanılması düşünülmektedir. Sürtünme Karıştırma Kaynağı makinelerinin üretim ve araştırmaları mevcut olup, 16 metre uzunluğa kadar kaynak kabiliyetleri vardır. 2002, 39 sayfa Anahtar Kelimeler : Alüminyum, Al-Alaşımlan, kaynak, sürtünme karıştırma kaynağı, mekanik özellikler, kaynak performansı, sertlik profilleri

n ABSTRACT INVESTIGATION INTO BUTT AND OVERLAP WELDABILITY OF 6XXX SERIES AL-ALLOYS WITH FRICTION STIR WELDING Friction stir welding (FSW) is a patented joining process, which was invented at TWI ten years ago. A wear resistant rotating tool is used to join sheet and plate materials such as aluminium, copper and lead. In laboratory experiments, aluminium based metal matrix composites, magnesium alloys, zinc, titanium alloys and steels have also been friction stir welded. The welds are made below the melting point in the solid phase. The excellent mechanical properties and low distortion are attributed to the low heat input and the absence of melting. As it is a solid phase process, FSW permits joining of materials that cannot be welded with conventional fusion welding processes. In the aerospace industry, large tanks for launch vehicles are being produced by FSW from high-strength aluminium alloys, and a Delta II rocket with a friction stir welded Interstage Module has successfully been launched in August 1999. In the shipbuilding and rolling stock industry several companies now exploit the process, e.g. for the production of large prefabricated aluminium panels, which are made from aluminium extrusions. The automotive industry uses FSW now in the high-volume production of components and considers the use for making suspension parts and components of aluminium space frames. Research and production FSW machines are commercially available and include installations for welding up to 16m lengths. 2002, 39 pages Key Words : Aluminum, Al-Alloys, Welding, Friction Stir Welding, Mechanical Properites, Joint Performance, Hardness Profiles.