Şam (Damascus) keçilerinde mevsim dışı oğlaklatmanın döl ve süt verim özellikleri üzerine etkileri

Abstract

Bu çalışma Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama Çiftliği Hayvancılık İşletmesinde yürütülmüştür. Deneme materyali olarak kullanılan ve ilk doğumunu yapacak olan Şam keçileri yıl boyu merada otlatılmışlar ve keçilere kurak dönemlerde meraya ek olarak yonca kuru otu verilmiştir. Keçiler ve tekeler teke katımı döneminden 1 ay önce başlayarak teke katımı dönemi bitene kadar, 2250 kcal/kg ME ve %16 ham protein içeren kesif yemden, sırası ile 800 g/gün ve 1 kg/gün tüketmişlerdir. Deneme materyali keçiler mevsim dışı (MD) çiftleştirilenler ve kontrol (K) grubu olarak` iki gruba ayrılmışlardır. MD grubu keçiler, progesteron ve PMSG hormonları uygulamasını takiben Temmuz ayı başında, gruptaki keçilerin tamamı 2 gün içerisinde kızgınlık göstererek çiftleştirilmiştir. K grubu keçilere sadece kızgınlık toplulaştırma için progesteron hormonu verilmiş ve tamamı 3 gün içerisinde kızgınlık göstererek çiftleştirilmişlerdir. K grubuna arama tekesi katıldığında, aynı uygulama MD grubuna da yapılmış ve bu gruptan çiftleşen hayvanların ilk çiftleşme döneminde gebe kalmamış olduğu kanaatine varılmıştır. Bu dönemde tekrar çiftleşen MD grubu keçileri ise `Diğerleri` (D) olarak adlandırılmıştır. Deneme keçilerinde döl verim özellikleri K, MD ve D grupları için sırasıyla, gebelik oram %100, %44 ve %100, doğum oram %10Q, %44 ve %100, teke altı keçiye göre doğumda oğlak verimi %123.08, %76 ve 157.14, doğuran keçiye göre doğumda oğlak verimi %123.08, %172.72 ve %157.14, çoğuz doğum oram %23.08, %64,54 ve %57.15, sütten kesimde yaşama gücü %93.75, %84.21 ve %86.36 olarak saptanmıştır. Çalışma sonucunda, Şam keçilerinde tekiz doğan oğlakların ikiz doğan oğlaklardan daha yüksek doğum (sırasıyla K grubu, 4.0±0.18 kg ve 3.2±0.14 kg, p<0.05; MD grubu, 2.9±0.26 kg ve 2.3±0.08 kg, p<0.05; D grubu, 4.0±0.43 ve 3.2±0.21 kg, p<0.05) ve sütten kesim ağırlığı ortalamasına (sırasıyla K grubu, 8.7±0.54 kg ve 9.9±0.73 kg, p>0.05; MD grubu, 10.2±0.48 kg ve 9.9±0.70 kg, p>0.05; D grubu, 8.4±0.63 ve 8.5±0.76 kg, p>0.05) sahip olduğu saptanmıştır. Denemede gerek laktasyon süresi ve gerekse laktasyon süt veriminin, farklı oğlaklatma mevsiminden etkilenmediği saptanmıştır (p>0.05). Laktasyon süresi K grubu için 231.1±6.60 gün; MD grubu için 222.9±2.75 gün ve D grubu için 218.9±4.72 gün; laktasyon süt verimi ise K grubu için 290.9±20.17 kg; MD grubu için 219.3±32.01 kg ve D grubu için 303.7±24.73 kg olarak hesaplanmıştır. Anahtar Kelimeler: Şam Keçisi, kızgınlık toplulaştırma, mevsim dışı oğlaklatma, laktasyon

This study was carried out at The Research and Training Farm of Agriculture Faculty of Mustafa Kemal University. Experimental Shami goats which would be first kidding pastured during the year adding with alfalfa hay only in dry period. Goats were ingested 800 g per day concentrate containing 2250 kcal/kg ME and 16% CP in dry matter. Bucks were ingested 1 kg per day the same concentrate from 45 days before and during mating. Experimental goats assign into 3 groups as out-season (OS) group and control (C) group. Heat was detected within 2 days in OS groups and 3 days in C group. All goats in heat were matted individually. When C group were introduced by buck, the same procedure were made for OS group and matting OS-goats were accepted non pregnant in OS matting mouth and named other (O) group. Reproductive characteristics of experimental goats was calculate as 100%, 44% and 100% for gestation ratio; 100%, 44% and 100% for fertility; 123,08%, 172.72% and 157.14 for litter size; 123.08%, 76% and 157.14% for fecundity; 32.08%, 64.54% and 57.15% for multiple rate; 93.75%, 84.21% and 86.36% for surviving and weaning for with order of C, OS and other groups, respectively. At the end of the study it was detected that single kids were heavier than twins at birth (4.0*0.18 kg and 3.2±0.14 kg, p<0.05 for C group; 2.9±0.26 kg and 2.3±0.08 kg, p<0.05 OS group; 4.0±0.43 and 3.2±0.21 kg, p<0.05 for O group, respectively) and at weaning (8.7±0.54 kg and 9.9±0.73 kg, p>0.05 for C group; 10.2±0.48 kg and 9.9±0.70 kg, p>0.05 OS group; 8.4±0.63 and 8.5±0.76 kg, p>0.05 for O group, respectively). Lactation length and lactation milk yield were not effected by kidding season (p>0.05). Lactation length was calculated as 231.1±6.60 days for C group; 222.9±2.75 days for OS group and 218.9±4.72 days for O group. And lactation milk yield was 290.9±20.17 kg for C group; 219.3±32.01 kg for OS group and 303.7±24.73 kg for O group. Key words: Shami goats, oestrus synchronisation, out-season kidding, lactation