Bulanık mantık (fuzzy logic) teorisi ve tarımda kullanım olanakları üzerine bir araştırma

Abstract

IÖZETBULANIK MANTIK (FUZZY LOGIC) TEORİSİ VE TARIMDA KULLANIMOLANAKLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMADünya üzerinde bugüne kadar birçok bilim alanında yapılan çalışmalardakullanılan Aristo mantığının (0, 1) ikili önermelerine karşın gerçek hayatta ve canlımateryal ile çalışan uygulamalı bilim dallarında (Tıp, Biyoloji, Ziraat vb.) verilerinkesin olmamasına dayanarak üç veya daha fazla sayıda önermeler yapabilen ve kısmiüyeliğe izin veren bulanık mantık teorisi kullanılmaya başlanmıştır. Bu teorinin bulanıkkümeleri kullanarak akıl yürütmeler yapmasıyla çok daha hassas, verimli ve doğrusonuçlar elde edilmiş ve teori zaman içerisinde hızla gelişmiştir.Bu çalışmada bulanık mantığın doğuşu ve gelişimini incelemenin yanında,bulanık küme teorisi, bulanık çıkarım ve durulaştırma yöntemlerine yer verilmiştir. Buteorinin tarımsal veriler üzerinde uygulanabilirliği, fayda ve sakıncaları üzerindedurulmuştur. Bu amaç doğrultusunda 3 farklı veri kümesi üzerinde farklı bulanık mantıkuygulamaları yapılarak, sonuçların yorumlanması ve nihai kararlar irdelenmiştir. Birçokalanda yaygın olarak kullanılan bulanık mantık teorisinin tarımsal alandaki farklıuygulamalarda da etkin bir şekilde kullanılabileceği gösterilmiştir.2007, 98 sayfaAnahtar kelimeler: Bulanık mantık, Bulanık küme, Tarım

IIABSTRACTA STUDY ON THE FUZZY LOGIC THEORY AND ITS APPLICABILITY TOAGRICULTUREAristotle logic, which has been used in many different types of scientific studiesin the world, enables to make only two sided premises (i.e. 0, 1) despite the fact that, inreality, the data in the applied science (i.e. Medicine, Biology, Agriculture etc) are notcertain. Thus, fuzzy logic theory that enables to make three or more simultaneouspremises and partial memberships is started to use. More sensitive, efficient and preciseresults can be obtained by means of reasoning made by using fuzzy sets in this theoryand consequently the theory has been rapidly developed to the date.This study elucidates the history of fuzzy logic, description of essential termsand procedures, fuzzy inference and defuzzification methods in fuzzy logic approach.Applicability of this approach to the agricultural data was also considered. For this goal,application of fuzzy logic was shown for three different types of data set. Resultssuggested that fuzzy logic, which is commonly used for many different scientific areas,can be efficiently used in agriculture as well.2007, 98 pagesKey words: Fuzzy logic, Fuzzy set, Agriculture