Silifke yağlık, sarı ulak ve Gemlik zeytin çeşitlerinin meyve gelişim sürecinde gösterdikleri bazı fizyolojik, morfolojik ve biyokimyasal değişimler

Abstract

Zeytin yetiştiriciliği için oldukça yüksek bir potansiyele sahip olan Mersin ilinde yetiştirilen çeşitlerin büyük bir çoğunluğu yerel çeşitlerdir. Son yıllarda standart çeşitlerden Gemlik çeşidinin de bölgede hızlı bir şekilde yayıldığı görülmektedir. Ancak, bu çeşitlerin bölgedeki özellikleri bilinmemektedir. Bu çalışma, Mersin ilinde yoğun olarak yetiştiriciliği yapılan Gemlik, Sarı Ulak ve Silifke Yağlık çeşitlerinin Mersin koşullarında çiçeklenmeden itibaren siyah olum dönemine kadar geçen süreçte meyvenin fiziksel ve kimyasal içeriğindeki değişimleri saptamak, bu süreçte sofralık kalite unsurları ve zeytinyağı kalite parametreleri açısından en uygun derim zamanını belirlemek amacıyla yapılmıştır.Çeşitlerin çiçeklenmesi nisan ayının dördüncü haftasında başlamış ve mayıs ayının ikinci haftasında tamamlanmış, çiçeklenme 11 ile 15 gün arasında sürmüştür. Çeşitler içerisinde gerek yeşil oluma gerekse siyah oluma en erken Gemlik çeşidi ulaşmıştır. Çeşitlerin daldan kopma dirençleri yeşil olumda yüksek iken, siyah oluma doğru azalmalar görülmüş ve daldan kopma direnci bu dönemde en düşük Gemlik çeşidinde saptanmıştır.Çeşitlere ait meyvelerin ağırlıklarında sürekli olarak bir artış görülmüştür. Bu artış Gemlik çeşidinde 14.12.2008 tarihinde maksimum seviyeye, Silifke Yağlık ve Sarı Ulak çeşitlerinde ise 29.12.2008 tarihlerinde maksimum seviyeye ulaşmıştır. Meyve et oranları en fazla Gemlik çeşidinden elde edilmiştir. Meyve et oranlarında Gemlik çeşidinde 14.10.2008 tarihine kadar, Silifke Yağlık ve Sarı Ulak çeşitlerinde ise 29.10.2008 tarihine kadar artış görülmüştür. Her 3 çeşitte de olgunluk ilerledikçe yağ içeriklerinde sürekli bir şekilde artışlar olmuştur. Zeytinyağı verimi açısından Mersin ilinde Gemlik çeşidinin ekim ayının sonundan itibaren, Silifke Yağlık ve Sarı Ulak çeşitlerinin kasım ayının sonlarından itibaren derimlerinin yapılması önerilebilir. Çeşitlerden yeşil olumdan itibaren bütün dönemlerde natürel sızma zeytinyağı elde edilebileceği saptanmıştır. Çeşitlerin olgunluk indeksleri arttıkça palmitik asit, palmitoleik asit, stearik asit, linolenik asit, araşidik asit oranları azalmış, linoleik asit oranı artmış, oleik asit ve minör yağ asitlerinden olan eicosenoik asit oranları ise çok fazla bir değişim göstermemiştir.Anahtar Kelimeler: Zeytin; meyve ve zeytinyağı kalitesi; derim tarihi

In Mersin province with quite important potential for olive growing, most of the grown cultivars are local varieties. Recently, standard Gemlik cultivar also appears to be spreading quickly. However, the characteristics of these cultivars in the region are unknown. This study conducted in order to determine change in physical structure and chemical content of olive cultivras Gemlik, Sarı Ulak and Silifke Yağlık from flowering to black maturity stage, and to determine the best suitable harvest time as regarded to oil and table olive qualities parameters.Flowering began at the fourth week of April and completed at the second week of May. Flowering has continued for eleven-fifteen days. Among cultivars, the earliest both green and black maturity were observed in Gemlik cultivras. While fruit detachment force of cultivars were high at green maturity, decreases were observed towards to black maturity and the lowest detachment force was found in Gemlik cultivar.Fruit weight of cultivars continuously increased. This increase reached to maximum level in Gemlik cultivar in 14.12.2008 and Sarı Ulak and Silifke Yağlık in 29.12.2008. The highest fruit flesh rate was determined in Gemlik cv. As increase in fruit flesh rate stopped in Gemlik cv. in 14.10.2008, in SarıUlak and Silifke Yağlık, increase has continued until 29.10.2008. Oil content has continuously increased with maturity in all three olive cultivras. It may be suggested that Gemlik cv. can be harvested since the end of October but in Sarı Ulak and Silifke Yağlık, harvest can be started since end of Nowember as regarded to oil yield in Mersin province. It was determined that natural extra virgin oil can be obtained at all stages after green maturity in the cultivras. As maturity index of the cultivars increased, while rate of palmitic acid, palmitoleic acid, stearic acid linolenic acid, arashidic acid decreased, rate of linoleic acid increased. Significant change was not observed in rate of oleic acid and eicosenoic acid from minor fatty acid.Key Words: Olive; olive fruit and olive oil quality; harvest date