Hatay ilinde üretilen balların eser element düzeyleri ve kemometrik yöntemlerle karakterizasyonu

Abstract

Türkiye'nin çok zengin bir bitki örtüsüne ve farklı iklim kuşaklarına sahip olması çok çeşitli balların üretilmesini sağlamaktadır. Farklı bölgelerin sahip oldukları bitki orijini ve çevresel faktörler üretilen balın kalitesini etkiler. Balın temel bileşimi karbonhidrattır. Karbonhidratların % 85-95'ni glikoz ve fruktoz oluşturmaktadır. Balın yapısında karbonhidratlardan başka organik asitler, amino asitler, mineral maddeler, vitaminler, enzimler ve aroma maddeleri mevcuttur. Balın üretildiği sezon, bitki örtüsü, iklim koşulları ve çevre kirliliği balın yapısına etki etmektedir. Dünyanın birçok yerinde baldaki ağır metal içeriğinin çevre kirliliğini belirlemede bir kriter olarak kullanılabileceği yönünde çalışmalar yapılmaktadır. Arı kolonilerinin çok farklı bitkisel kaynağa yayılım göstermeleri nedeni ile, son yıllarda çevresel bulaşma çalışmalarında arıların ve arı ürünlerinin indikatör olarak kullanılması yönünde çalışmalar yaygınlaşmaktadır.Bu çalışmada, Hatay genelinden toplanan 45 bal numunesinin ağır metal içerikleri belirlenip, biyokimyasal analizleri yapılarak, bölgedeki sanayiden ve çevresel kirlilikten etkilenip etkilenmediği araştırılmıştır. Ayrıca bölgede üretilen bu balların Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliğine ve Avrupa Birliği standartlarına uygunluğunu araştırılmıştır. Bunun yanında toplanan bal örneklerinin eser element içeriğine bağlı olarak temel bileşen analizi ve öbekleme analizi gibi kemometrik tekniklerle kimyasal karakterizasyonu yapılmıştır.Ağır metal ve mineral içerikleri İndüktif çiftleşmiş plazma optik emisyon spektroskopisi (ICP-OES) ile yapılarak bal numuneleri içerisindeki 17 element (Al, B, Ba, Ca, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, K, Mg, Mn, Na, Ni, Pb, Sr ve Zn) tayin edilmiştir. Ca, K, Mg ve Na elementleri balda en fazla bulunan elementler olup; sırasıyla 219.375, 446.930, 49.064 ve 95.910 mg kg-1 içerdiği tespit edilmiştir. Al, B, Ba, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb, Sr ve Zn konsantrasyonları ise sırasıyla 4.434; 4.992; 0.153; 0.033; 0.031; 0.203; 1.249; 15.071; 0.563; 0.345; 0.389; 0.708 ve 4.709 mg kg-1 bulunmuştur

Turkey?s rich flora and its various temperate zones enable a variety of honey to be produced. Different regions having different climate origins and environmental factors effect the quality of the honey that is produced. The main ingredient of honey is carbohydrate. 85-95 % of the carbohydrate is made up of glucose and fructose. In the chemistry of honey there are organic acids, amino acids, minerals, vitamins, enzymes and aroma other than carbohydrate. The season in which honey is produced; flora, climatic conditions and environmental pollutions effect the chemistry of the honey. In many parts of the world it is studied that heavy metal ingredients in honey can be used as a criterion for environmental pollution.In this study, fourty five honey samples which gathered around Hatay was researched by biochemical analysis and also determining heavy metal ingredients if honey was being effected by the industry around and environmental pollution. Also honey produced in this area?s suitability to Turkish food codex?s announcement for honey and to European Union standards was researched. Along with this, according to the trace element ingredience of the gathered honey samples, the chemical characterization was done by chemometric methods like principal component analysis and cluster analysis.The concentrations of seventeen elements (Al, B, Ba, Ca, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, K, Mg, Mn, Na, Ni, Pb, Sr and Zn) were determined by inductively coupled plasma optical emission spectrometry (ICP-OES). Ca, K, Mg and Na were the most abundant elements, with mean contents of 219.375, 446.930, 49.064 and 95.910 mg kg-1 respectively. The trace element mean contents were 4.434; 4.992; 0.153; 0.033; 0.031; 0.203; 1.249; 15.071; 0.563; 0.345; 0.389; 0.708 and 4.709 mg kg-1 for Al, B, Ba, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb, Sr and Zn.