Türk inşaat sektöründe bina yapılarındaki teknik şartnamelerin yeterlilik düzeyi ve şartname kaynaklı ihtilafların analizi

Abstract

Bu tez çalışmasında, bina yapılarındaki teknik şartnamelerin yeterlilik düzeyi ve şartname kaynaklı ihtilaflar konusunda; öncelikle literatür taraması yapılmış, yüze yakın bina yapısı ile ilgili şartname dosyası ile teknik şartname kaynaklı ve yüklenici ile işveren arasında ihtilaflara neden olan 27 dava dosyası incelenmiş ve inşaat firmaları ile bu ihtilafların nedenleri ve olası çözüm önerileri konusunda bir anket çalışması yapılmıştır.Yapılan literatür çalışmaları sonucunda, her yapı için farklı, tasarım ve inşaat sürecinde tüm ihtiyaçları karşılayan, kılavuz niteliğinde, standart ve dinamik bir teknik şartname sisteminin oluşturulmasının önemli olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Ülkemizde ise henüz bu düzeyde sistemli bir yaklaşımın olmadığı, dolayısıyla da yapılan inşaat projelerinde proje gereksinimlerinin karşılanamadığı, taraflar arasında sıklıkla ihtilafların yaşandığı görülmüştür. Konu ile ilgili olarak incelenen teknik şartname dosyaları, davalar ve inşaat firmaları ile yapılan anket neticesinde de bina yapılarında teknik şartname kaynaklı ihtilafların genelde proje karakteristiklerinden, insan faktöründen, planlama ve yapım sürecinde yaşananlar nedeniyle ve dış etkenlerden kaynaklandığı belirlenmiştir.Çalışma sonucunda gelecekte değişen teknolojik koşullar doğrultusunda, konu hakkında uzman sektör temsilcilerinden, akademisyenlerden vb. oluşturulacak bir kurul tarafından, her yapı türü için farklı, kılavuz niteliğinde standart ve dinamik bir teknik şartname sisteminin oluşturulmasının ve bu kurulun hazırlayacağı, sürdürülebilir bir veri tabanının gerekliliğine vurgu yapılmıştır. Çalışmada ayrıca, yargı organlarının, bu kapsamda açılmış davalar ve verilen kararlar ile ilgili mahkeme kayıtlarını düzenli bir şekilde tutmasının ve konu ile ilgilenen kişi ve kurumları sürekli bilgilendirmesinin önemine dikkat çekilmiştir. Üniversitelerin de bu konuda yapacağı akademik çalışmalar ile sürece katkıda bulunması gerektiğinin altı çizilmiştir. Bu sayede teknik şartname düzenlemesi ile ilgili tüm kurumların ihtilaf nedenlerini daha net görebileceği ve önceden yapılan hata ve eksiklikleri gidererek kılavuz niteliğinde standart ve dinamik teknik şartnamelerin hazırlanması sürecine katkıda bulunacağı düşünülmektedir.

During the current study, a literature review has been undertaken related with the competence of technical specifications and about one hundred technical specification files and twenty seven lawsuit files related with the subject were investigated. A questionnaire survey about the reasons of disputes and solution suggestions was additionally undertaken with construction companies.Literature review results showed that a standardized and dynamical specification system is required for every new design and construction project. Meanwhile, project requirements can not be met and controversies have been frequently observed between contractors because of lack of the systematic approach in Turkey. In addition, questionnaire survey results showed that disputes based on technical specifications resulted from human related, planning and building process related and project environmental related factors.Finally, it has been underlined by the current research results that a standardized and dynamic technical specification regarding the contemporary technological conditions must be developed as a guide by a commission that consists of experts interested in the specifications and academicians, etc. The commission also should create a sustainable database. This thesis additionally underlines that the lawsuit files related to the subject should be recorded by judicial branches. It has also been stressed as an important point that the individuals and institutions related with the lawsuit files must be informed continuously. Also, the necessity of the contribution of universities on the subject has been underlined. So, it has been thought that, all commissions, related with technical specifications regulation, should find out reasons of disputes in more detail and contribute to the process of preparing standardized and dynamical specification as a guide by eliminating the previous mistakes and deficiencies.