Doğu Akdeniz kıyısında (Suriye, Lübnan, İsrail) yaşanan göçler ve devlet oluşum süreçlerine etkileri

Abstract

Bu çalışmamızda Doğu Akdeniz kıyısında bulunan Suriye, Lübnan ve İsrail'deki göçhareketleri ve bu göçlerin devlet oluşum süreçlerine etkileri açıklanmıştır. Ayrıcabağımsızlıklarından günümüze bu ülkelerdeki göçler incelenmiştir.Eski Osmanlı toprakları olan her üç ülke yakın tarihimizde önemli değişikliklergeçirmişlerdir. I.Dünya Savaşı sonucunda dağılan Osmanlı toprakları batılı devletlertarafından paylaşılmıştır. Suriye ve Lübnan Fransız manda yönetimine verilirken, Filistin'deİngiliz manda yönetimi kurulmuştur.Fransız manda yönetimi altındaki Suriye manda yönetimi sırasında değişik güçoyunlarının merkezinde kalmıştır. Osmanlı döneminde Suriye vilayeti altında yer alan DağlıkLübnan Bölgesi Hristiyan Marunilerin yoğun olarak yaşadıkları yerdi. Ayrıca misyonerlerinçalışmaları, Dağlık Lübnan Bölgesi'ndeki nüfusun Fransa'ya göç ederek yerleşmeleri bubölge ile Fransa'yı birbirine daha da yaklaştırmıştı. Bu nedenlerle Fransa Dağlık LübnanBölgesi'ne Suriye'nin diğer bölgelerine göre çok daha fazla önem vermiştir. Fransa DağlıkLübnan'ın topraklarını doğuya ve kuzeye doğru genişleterek Hristiyan ağırlıklı LübnanDevleti'nin temellerini attı. 1932 yılında Fransız manda rejimi altında ülkedeki tek nüfussayımı yapıldı. Bu sayımda Hristiyanların Müslümanlara karşı az bir farkla sayıca fazlaoldukları ve bu nedenle yönetimde Hristiyanların daha etkin olmaları sağlandı. BöyleceFransa 1946 yılında bölgeden tamamen çekilirken Suriye ve Lübnan ayrı ayrıbağımsızlıklarını ilan ettiler.Bağımsızlık dönemlerinden günümüze Suriye ve Lübnan'da göç hareketleri devametmiştir. Özellikle yönetim zaafiyeti, yaşadığı iç savaş ve dolaylı olarak İsrail-Filistinsorunundan etkilendiği için göç hareketleri Lübnan'da çok daha kapsamlı olmuştur.Günümüzde Suriye ve Lübnan'dan, başta ABD olmak üzere Kanada, Avustralya, Almanya vekomşu Körfez ülkelerine yoğun göçler yaşanmıştır.1880'li yıllarda sistematik olarak Filistin'e başlayan Yahudi göçleri 1948 yılında İsrailDevleti'nin kurulmasına etken olduğu gibi göçlerin daha da hızlanmasına yol açmıştır.I.Dünya Savaşı'na kadar Osmanlı idaresinde kalan Filistin'de Yahudi göçleri Osmanlıyönetimince bilinmesine karşın, siyasi ve ekonomik çöküntü içinde olan Osmanlı bu konuhakkında tam bir kararlılık sergileyememiştir. I.Dünya Savaşı sonrasında İngiliz mandayönetimi altına giren Filistin büyük değişimler geçirmeye devam etti. Manda yönetimininYahudi göçleri ile ilgili fazla bir kısıtlama getirmemesi Filistin'e olan Yahudi göçlerinin dalgadalga devam etmesini sağladı. Bu arada Filistin'e yerleşen Yahudiler burada kendi yerleşimbirimlerini kurarak toprak satın almaya devam ettiler. Her ne kadar bu faaliyetler bölgedekiArap nüfusunun tepkisini çekse de bu süreç devam etti. Avrupa'da kurulan Siyonist örgütFilistin'deki Yahudilere maddi ve manevi destek sağlayarak bölgedeki Yahudi devletinintemellerinin atılmasına yardımcı oluyordu. II.Dünya Savaşı sırasında özellikle Almanya'dayaşanan Yahudi soykırımları bölgeye olan göçleri daha da hızlandırdı. Artık hem Filistin'dekihem de dünyanın birçok yerindeki Yahudi nüfusu İsrail Devleti'nin kurulmasının kendigüvenlikleri için gerekli olduğu sonucuna vardılar. Bu arada 1930 ve 1940'lı yıllardaFilistin'de Araplar ve Yahudiler arasında çatışmalar çıkıyordu. Bu çatışmalardan bunalanİngiltere olayları 1947 yılında Birleşmiş Milletler'in gündemine getirdi. Birleşmiş Milletlerbir ayrım planı hazırlayarak Filistin'deki Arap ve Yahudi topraklarını birbirinden ayıran,Kudüs'ü uluslararası kontrole bırakan planını açıkladı. Planın açıklanmasıyla Arapdevletleriyle bölgedeki Yahudiler arasındaki çatışmalar şiddetlendi. Ancak 1948 yılındaİngiltere'nin askerlerini tamamen bölgeden çekmesiyle 15 Mayıs 1948'de İsrail Devletiresmen kuruldu. İsrail'in kuruluşunun açıklanması çatışmaları daha da arttırdı. Ayrıca 1956,1967 ve 1973 yıllarında da Arap-İsrail Savaşları yaşandı. Bu savaşlardan çoğunlukla İsrailüstün çıktığı gibi topraklarını daha da genişletti. Bu gelişmelerin yanı sıra İsrail'e olan Yahudigöçleri tüm hızıyla günümüze kadar sürdü.

This paper covers migration movements and its effects on state formation process inSyria, Lebanon and Israel that constitutes of Eastern Mediterranean coastal line in the region.Also migrations in these countries analysed from their independence to the present time.These countiries which were parts of former Ottoman Empire underwent significantchanges. After World War I defeated Ottoman Empire divided into parts by powerful westerncountries. While Syria and Lebanon had been given French Mandate, Palestine was underBritish rule.Syria remained centre of power games during the French Mandate administration.Mount Lebanon that part of Syria province largely consist of Christian Moranites population.Missionary works, immigration to France from Mount Lebanon gave rise to close relationbetween the French and the Moranites. For these reasons French mandate rule had given moreimportant to the Moratines Christians in the region. France lay the foundation of theChristian-dominated Lebanon by expanding Lebanon lands to the east and North. Singlecensus conducted under French mandate in Lebanon in1932. According to the censusChristians outnumbered Muslims by small percentage. In consequence of this census gavemore power to Christians over Muslims in governance. In this way Syria and Lebanon gainedits independences when French troops pulled out from the region in 1946.Migration movements have been continuing their independences to the present time.These movements have been more comprehensive in Lebanon than Syria due to rulingweakness, civil wars and effects of Israeli-Paletinian problem on Lebanon. Immigration fromSyria and Lebanon to mainly United States, Canada, Australia, Germany and neighbouringGulf countries have taken place for decades.Systematic immigration to Palestine that began in 1880?s resulted in founding of stateof Israel. Similar migration movements still has been occuring in the country. Until WorldWar I Palestine ruled by Ottoman Empire, which aware of Jewish immigration to Palestinebut political and economical weakness hampered Ottoman Administiration has taken propersteps and stable determination. After World War I Palestine continued to experienceenormous changes. The mandate administration had more less restricted pertaining to Jewishimmigration to Palestine, which gave rise to mass Jewish immigration to the region.Meantime the Jews that settled Palestine build new Jewish settlements and land purchaisinghas been continuing. Although these activities that triggered anger among the Arabs. Thisprocess has been persisting and Zionist organization founded in Europe was supporting theJews in Palestine with regard to economical and moral issues Consequently this process laythe foundation of the Jewish state. During the World War II especially in Germany Jews hadbeen persecuted, killed and isolated by Nazi dictatorship caused mass Jewish immigration toPaletsine and USA especially. Consequently Jews in Palestine and around the World believethat the Jewish state must be formed to avoid persecution and harm . Meanwhile Arabs andJews in Palestine clashed in 1930 and 1940?s. Tired of these events British Mandateadministration carried the subject to the United Naitons in 1947. With that United Nationsprepared a partition plan of Palestine. According to this plan Palestine had been divided intoArab-controlled and Jewish-controlled areas and Jerusalem would become international zonesponsored by United Nations. Those developments aggravated the situation in the region andclashes between the Jews and the Arabs peaked. When British troops withdrew from thePalestine in 1948 formation of state of Israel declared on 15 May 1948. Moreover in1956,1967 and 1973 Arab-Israeli Wars erupted. In these wars Israel win over Arab states andgained more territories. Besides immigration to Israel from around the world has beencontinuing steadly.