1949-1981 yılları arasında Suriye ve Mısır`da vuku bulan hükümet darbeleri ve bunların Türkiye`deki yankıları

Abstract

Çalışma 1949-1981 yılları arasında Suriye'de ve Mısır'da vuku bulan hükümet darbeleri ve bunların Türkiye'deki yankılarını incelemek ve tarihe ışık tutmak gayesi gütmektedir. Her iki Arap ülkesinde meydana gelen darbeler kronolojik olarak ele alınmış olup neden-sonuç ilişkisi bağlamında bu darbelerin Türkiye'de yaratmış olduğu etkiler ve Türkiye'nin iki ülkede yaşanan siyasal değişimlere vermiş olduğu tepkiler incelenmiştir.II. Dünya Savaşı sonrası değişmiş olan küresel aktörler ve dengeler çalışmamızda son derece belirleyici rol oynamıştır. Bölgenin stratejik önemi ABD'yi ve SSCB'yi çıkar çatışmasının baş aktörleri yapmıştır. Dolayısıyla ele aldığımız dönem, bu iki küresel gücün mücadele halinde olduğu dönemdir. Bölge ülkelerinin siyasal kurumlarına ve ordularına nüfuz ederek kendilerine yakın olanlara iktidar yolu açan büyük güçlerin araçları, doktrinler ve paktlar olmuştur. Ülkelerin siyaseti, ekonomisi ve kaderi çoğu kez bu büyük güçler tarafından ve daha geniş bir planda, uluslararası ilişkiler ve güç dengeleri çerçevesinde belirlenmiştir.Türkiye bu konjonktürde tercihini Batı'dan yana kullanmış olup Suriye, SSCB'nin kontrolü altına girmiş, Nasır'ın liderliğindeki Mısır ise Bağlantısızlar safında olmasına rağmen SSCB'den önemli ekonomik ve askeri destek görmüştür. Her iki Arap ülkesiyle köklü bağlarımız olsa da siyasal bakımdan farklı tercihler çoğu zaman bizi karşı karşıya getirmiştir. Dolayısıyla gerek Suriye'yle gerekse Mısır'la olan ilişkilerimizi küresel güçleri dikkate almadan analiz etmek sağlıklı olmayacaktır. Bu bağlamda çalışmamızda gerçekleşmiş olan darbelerin yanı sıra konuyu daha iyi kavrama ve anlam bütünlüğünü bozmama adına bu denklemde yaşanan krizlere, savaşlara ve bölgesel birlikteliklere de değinilmiştir.Üç bölüm olarak hazırlanan çalışmanın giriş bölümünde, Suriye'de ve Mısır'da yaşanan hükümet darbelerine kadar olan tarihi süreç ele alınmıştır. Birinci bölümde Suriye'de 1949'da Hüsnü Zaim'le başlayıp 1970'de Hafız Esad'la sona eren hükümet darbeleri ve bunların Türkiye'ye olan etkileri incelenmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde ise Mısır'da 1952'de yaşanan Hür Subaylar Darbesi'nin bölgede ve Türkiye'deki etkilerine değinilerek darbe sonrası Arap Dünyası'nın lideri durumuna gelen Cemal Nasır'ın politikaları ve bunlara karşı Türkiye'nin tavrı ele alınmıştır. Nasır'ın ölümüyle iktidara gelen Enver Sedat'ın 1981'de suikaste kurban gittiği döneme kadar olan süreç yine ikinci bölüm içerisinde yer almaktadır.Anahtar Kelimeler: Darbe, Bağımsızlık, Suriye, Mısır.

This work aims to investigate military coups between 1949-1981 in Syria and Egypt and their repercussions to Turkey. Military coups of two Arab countries were investigated in a chronological order and were also investigated how these military coups effected in Turkey and how Turkey reacted them.After the second Word War strategic situation of this region has benefits to super powers ? USA and USSR whose influenced in military of these Arab countries to support governments protect their benefits. Politics and economy of these Arab countries have always been designated by super powers.This thesis is divided into three parts. In introduction, I discussed process before military coups in Syria and Egypt. In the first part, I investigated From the 1949 coup of Zaim to 1970 coup of Esad and their effects to Turkey. In the second part, I investigated the coup of 1952 and politics of Cemal Nasır, and how Turkey reacted these situations. Enver Sedat Term until his assassination was also investigated in this part .Key Words: Military Coup, Independance, Syria, Egypt.