Ortadoğu`da uygulanan iktisadi kalkınma modellerinin analizi ve yeni bir iktisadi kalkınma modelisi önerisi

Abstract

Çalışmanın amacı iktisat literatüründe yer alan iktisadi kalkınma modellerinin Ortadoğu'ya uygulanabilirliliğini tartışmak, tarihsel süreç içinde uygulanan modelleri değerlendirip yeni görüşler ileri sürmektir. Bu amaçla öncelikle iktisadi kalkınma konusunda teorik bilgiler verilmiş, daha sonraki bölümlerde ise Ortadoğu çalışmada inceleme konusu yapılmıştır.Çalışmada, Ortadoğu bölgesi tarihsel süreç içinde ele alınarak belli başlı iktisadi kalkınma modellerinin de teorik açıdan bilgilerinin verilmesi suretiyle bu bölgede uygulanan kalkınma modelleri analiz edilmiş ve seçilen dört ülkenin (Suudi Arabistan, Kuveyt, Ürdün, İsrail) kalkınmayı etkileyen faktörlerle birlikte sosyo-ekonomik karşılaştırmaları da yapılarak, sonuçta daha önceki öneri ve çözümlerden farklı bir model önerisi getirilmeye çalışılmıştır.Ortadoğu'nun stratejik konumu ve özellikle petrol gibi doğal kaynaklara sahip olması göz önüne alındığında uzun yıllar değişik çatışma ve savaşlara sahne olduğunu görürüz. Kalkınmanın önündeki en büyük engel silahlanma ve bölge ülkelerinin siyasi bir birlik kuramayışlarıdır. İktisadi kalkınmayı bütün unsurları ile tek başına etkileyebilecek güçte olan beşeri sermaye ise silahlanmanın sona erdirilmesi yanında bölgeyi her açıdan kalkındıracak en önemli unsur olarak görünmektedir.

The objective of this study is to discuss the applicability of the economic development models, existing in the literature of economiscs, to the Middle East Region, and evaluate the models that applied in past, and to bring forward new ideas on this subjekt matter. For thşs purpose, some theoretical information on the issue of economic development has been studied at the subsequent sections.In this study, the economic models that applied in this region have primarily been analyzed by both taking the history of the region into consideration, and by giving theoretical information about the major economic development models. And then selected four countries (Saudi Arabia, Kuwait, Jordan and Israel) have been compared with each other from the points of factors affecting economic development and socio-economic situations of these countries. At the conclusion, it has been attempted to develop a new model that is different form the previous ones.Due to both the strategic poistion of the region and natural resources such as oil that region owns, the region has a long history of conflicts and wars. The most important factors curbing the economic development of the region are armament and the fact countries of the region have failed establishing political unity among them. It has been considered that improvement in human capital, which has the capacity of stimulating economic development single handedly, and stopping armament are the most important elemets for achieving the economic development in the region.