Tebriz`de sanayi ve sanayiye dayalı çevre sorunları

Abstract

Tebriz'de sanayi ve sanayiye dayalı çevre sorunlarının incelendiği bu tezde tarihi Tebriz Şehri Merkezli Doğu Azerbaycan Eyaletin de sanayileşme süreci ve bu sürece bağlı olarak gelişen çevre sorunları değerlendirilmiştir. Çok çelişkili veriler olmasına rağmen tartışmasız İran İslam Cumhuriyeti genelinde bakıldığında geçmişten günümüze Tebriz İran'ın en gelişmiş ve sanayileşmiş şehirleri arasında yer almıştır.Eyalet'in sanayileşme sürecini etkileyen en önemli unsur siyasi etkiler olmuştur. Azeri Türklerinin yoğun yaşadığı bölge olan eyalet bazı dönemlerde ekonomi politikalarında göz arda edilmiş, bölgeye yatırımlar engellenmiş ve var olan sermaye de Tahran'a kaydırılmıştır. Ancak bilhassa son 5 yıl içerisinde İran'ın petrole dayalı ekonomiden kurtulma programlarının bir parçası olarak yabancı yatırımcıları ülkeye çekmeye yönelik ciddi çalışmalar yapılarak esneklikler sağlanmış; sınır bölgesinde yer alan Doğu Azerbaycan eyaleti de öncelikli olarak yatırıma açılan, geliştirilmesi planlanan bölgeler arasına girmiştir.Lokasyon avantajının yanı sıra enerji temini, iş gücü bulabilme kolaylığı, elverişli ulaşım imkanları ve geniş bir Pazar potansiyeline sahip olması Eyaletin sanayileşmesine daha da hız kazandırmıştır. Ayrıca, bölgenin Türkiye ile etnik birlikteliği olması bilhassa Türk iş adamlarının bölgede yoğunlaşmasına sebep olmuş bu durum Türkiye-İran ticaret hacminin artması şeklinde kendini göstermiştir.2009 yılı itibariyle eyalette 26 sanayi bölgesi mevcuttur. Bu sanayi bölgelerinde toplam 2389 adet sanayi tesisi bulunmaktadır ancak 705 tanesi aktif durumdadır. Geriye kalan tesisler aşamalı olarak üretime geçmektedir. Sanayi tesislerinin belirli bölgelerde toplanması ulaşım, altyapı, telekomünikasyon ve arıtma sistemlerinin kurulabilmesi açısından oldukça avantajlıdır. Ancak hizmetlerin götürülmesinin gecikmesi bilhassa arıtma sistemlerinin birçok sanayi bölgesinde halen kurulamamış olması ve hızlı sanayileşme ciddi çevre sorunlarına neden olmaktadır. Henüz kayıt altına alınmamışsa da gözlemlerimiz bu durumu desteklemektedir.

The process of industrialization and the environmental problems of this process in East Azerbaijan State, basically in Historic Tabriz City, are evaluated in this thesis which examines ?The industry and the environmental problems based upon industry in Tabriz ?. Despite there are many contradictory datas, Tabriz is one of the most developed and industrialized cities in Islamic Republic of Iran.The most important fact that affected the process of industrialization in the state is the political facts. East Azerbaijan State where Azerbaijani Turkish people live intensely, is ignored in economical politics in some terms. The investments are frustrated and the capital costs are transferred to Tehran. But especially in last five years, there were important studies made for flexibility about foreign investments in Iran as a part of the programs for getting rid of oil-based economy. East Azerbaijan State also take place into the primarily selected areas for investments and improvements.Besides this location advantage, the state has also the power supply, labor force easiness, convenient transportation opportunities and wide market potentials advantages that accelerated the industrialization process. Additionally, the ethnic unity between the area and Turkey increased the amount of Turkish businessman in the area, and this situation improved Turkey-Iran trade volume.There are 26 industrial areas in the state by 2009. There are 2389 industrial facilities in these industrial areas, but there are only 705 of them activated. The remaining of them are beginning production gradually. Gathering industrial facilities in specific areas has the advantage of establishing transportation, infrastructure, telecommunication and refinement systems easily. But as a result of delays in services, especially missing refinement systems in lots of facilities and rapid industrialization are causing serious environmental problems. Despite the fact that is not recorded officially, our observations support this situation.