İran`ın bölgesel politikaları çerçevesinde Güney Azerbaycan`in sosyo-ekonomik yapısı

Abstract

İran'daki demokrasi sorunu tartışmalarında etnik meselelerinde bu konuya dahil olması çok yenidir.1925 Türk Kaçar sülalesinin İngiltere'nin de yeşil ışık göstermesi ile yıkılması sonucu yeni kurulan Pehlevi sülalesi kendisini eski Perslerin mirasçısı olarak görüyordu. Yeni Pehlevi sülalesi çeşitli etniklerden oluşan İrani, Farsı ve Arı ırklı bir ülke görmek istiyordu. Bunun içinde Tek dil. Tek ve safkan Irklı bir İran inşası için diğer etnikleri inkâr ve asimile yolunu saçtı. Bu amaçlara ulaşmak için çok karmaşık bir asimilasyon politikası uygulanmaya konuldu. Bu asimilasyonu politikasının en önemli araçlarından biride ekonomik araçlar olmuştur. Tabi ki bu ekonomik politikaların yanında kültürel asimilasyon politikalara da uygulamaya konulmuştur. Fars dilinin resmi edilerek başka dilerin eğitimi ve hata bazı dönemlerde konuşması yasaklanmıştır. İran Tarihi hakkında bir taraflı ve Farslığı öven tarihi gerçeklikten uzak yazın oluşturulmuştur. Fars olmayan halkların dil ve tarihlerinin yozlaştırılması ve Fars dili ve kültürü dışında İran'da var olan dil ve kültürleri yabancı kabul edip, onlara yönelik aşağılama propagandası ve çağdaş olmama propagandası yapılmıştır. 1925'ten günümüze uygulanan ekonomik politikalara kısaca baktığımızda ırkçı politikler ile ilgili çok ciddi bulgulara rastlarız. Fars bölgelerindeki ekonomik durumun başka bölgeleri ile kıyaslanması, durumu net ortaya koymaktadır. İran'daki merkezi yönetimin ülke yönetiminde ki Irkçı yaklaşımı net olarak görünmektedir. Bu sadece geçmiş yönetim ile ilgili olmayıp, İran İslam devrimi sonucu devleti ele geçiren İslami söyleme dayalı din adamlarının kurduğu yeni devlet modelinde de değişmez unsur olmuştur. Yeni İslami rejimde de geçmiş rejimdeki asimilasyon ve Irkçı yaklaşım devam etmektedir. İran'da ki demokrasinin yerleşmesi açısından üstünde durulması gereken en önemli konunu etniklerin hakları olmalıdır. İran'da ki devletin etnik ve ırkçı yapılanışı İran'da demokrasi önünde ki en önemli sorunlardan biridir.Anahtar kelimeler: İran, Güney Azerbaycan, Ekonomi, Asimilasyon

Including the issue of ethnic affairs on the issue of democracy in Iran is very new. In 1925 Turkish Qajar dynasty due to the breakdown which was supported by England the newly established Pahlavi dynasty saw itself as heir to the old Persians. New Pahlavi dynasty wanted to see Iranian, Persian and Ari blood as a country so the single language, the single and pedigree race were the needed .To achieve these goals there was a need to the policy of assimilation. One of the most important tools of this policy of assimilation has been the economic tools. Of course, next to the economic policies, the cultural assimilation policies also put into practice. Persian was made as the official language of education even in some periods it was prohibited to talk in other languages. History of Iran was written one-sided and far from reality also they try to show Non-Persian cultures and languages as unknown, worthless and primitive cultures and languages. By having a brief look on the economic policies since 1925, the racist economic policies will greet so clearly moreover. By comparison of economic situation in Persian regions with other regions, the situation clearly reveals. This racist approach is not just about the past administration, the new Islamic regime as a result of Iran's Islamic revolution carry out it currently. There is a need to focus on democracy in Iran and the most important issue in replacing democracy in Iran is ethnic people?s rights. The racist configuration of government is one of the most important challenges in implementingdemocracy in Iran.Key words: Iran, South Azerbaijan, Economy, Assimilation.