1978 sonrası okul yöneticisi atama ve yer değiştirme yönetmeliklerinin karşılaştırılmalı olarak incelenmesi

Abstract

Sosyal yaşamın gereklerinden biri olan yönetim insanlık tarihi kadar eskidir. Dolayısıyla sosyal yaşamda meydana gelen gelişmeler eğitimi de etkilemiştir. Bu değişme ve gelişmelerden okullar da nasibini almıştır. Eğitimin kalitesinin arttırılması için yönetim alanında meydana gelen gelişmeler eğitim örgütlerine de uyarlanmıştır (Summak ve Karadağ, 2009, s.131 ).Okul yönetimi eğitim yönetiminin bir alt dalıdır. Okul yöneticileri eğitim temelini oluşturan temel kavramları çok iyi bilmelidir. Yöneticiler örgütün amaçları ile iş görenlerin ihtiyaçlarını dengeleyebilmelidirler. Biri diğerine tercih edilmemelidir. Değişen dünya düzeninde toplumun beklentilerinde de birtakım değişmeler olmuştur. Bu durum yöneticilerden beklenen rolleri de etkilemiştir. Okul yöneticilerinin görev ve sorumlulukları, yönetmeliklerle belirlenmiştir. Ancak, değişen toplumsal beklentiler okulu da değişime zorlamakta ve okul yöneticilerinin rollerinde bazı değişiklikleri zorunlu kılmaktadır. Artık geleneksel yöneticilik rolü işlevini yitirmiştir.Eğitim yönetiminin bir meslek olarak benimsenmesi ve eğitim yöneticilerinin yetiştirilmesine yönelik olarak değişik Milli Eğitim Şuralarında, toplantılarda ve pek çok akademik çalışmada önerilerde bulunulmuştur. Ancak, uygulamada bu öneriler pek dikkate alınmamıştır.Bugün ülkemizde gerek ortaöğretime geçiş sınavlarında gerekse yükseköğretime geçiş sınavlarında `sıfır çeken` öğrenciler okul yöneticilerinin daha fazla tartışılmasına neden olmaktadır. Öğretmenler hiçbir yöneticilik eğitiminden geçirilmeden okul yöneticisi yapılmakta ve onların başarılı olmaları beklenmektedir. Bu durum öğretmenlerin üzerindeki yükü daha da ağırlaştırmaktadır. Bu tablo ülkemizde eğitim ve okul yöneticiliğinin meslek olarak kabul görmemesinin bir yansımasıdır. Durum böyle olunca yönetici olarak görevlendirilecek kişilerin özel olarak eğitilmesine de ihtiyaç duyulmamakta ve yöneticilik herkesin yapabileceği bir iş olarak değerlendirilmektedir. Yöneticilerin eğitim yönetimine teorik olarak vakıf olmadan göreve başlamaları ve işi süreç içerisinde deneme-yanılma yöntemiyle öğrenmeleri pek çok yöneticinin başarısız olmasına ve yıpranmasına zemin hazırlamaktadır. Yöneticilerin, hızla değişen koşullara uyum sağlayabilmeleri için yöneticilik ve liderlik davranışları bakımından iyi yetişmiş olmaları gerekir. Bu durum onlara mesleki güvence ve saygınlık kazandırmanın yanında örgütsel amaçların gerçekleşmesine de katkı sağlayacaktır.Okullarımızın çağdaş bir kimlik kazanması ve öğrencilerimizin değişen gelişen teknolojiye adapte olup hayatlarına istedikleri gibi yön verebilmeleri için eğitim ve okul yöneticilerinin seçilmesi ve yetiştirilmesi önem arz etmektedir.Yönetimin merkezinde yönetici yer alır. Amaçların istenen düzeyde gerçekleşmesi için yöneticilere çok büyük görevler düşmektedir. Bu noktada yöneticilerin sahip oldukları yeterlikler önemli bir role sahiptir. Bu tespit yöneticilerin seçilmesi ve atanmasında eğitim ve liyakat ilkelerine dikkat etmenin önemini bir kez daha vurgulamaktadır.Okullarımızın amaçlarına tam olarak ulaşabilmesi için yönetim konusunun sil baştan ele alınması gerekir. Öncelikle; `Meslekte esas olan öğretmenliktir.` anlayışından doğan öğretmen-yönetici tipinden vaz geçilip yöneticilik profesyonel bir meslek olarak kabul edilmelidir. Bu adım eğitim sistemimizin atmak zorunda olduğu ilk adımdır. Sistemin yapısına, içeriğine ve işleyişine yönelik düzenlemeler bunu takip edecektir.Yapılan araştırmanın sonuçlarına bakıldığında Milli Eğitim Bakanlığının oturmuş bir yönetici atama yönetmeliğinin olmadığı görülmektedir. Sürekli değişen atama kriterleri başarılı ve istekli öğretmenlerin okul yöneticisi olma yönündeki isteklerini kırmaktadır. Okul yöneticiliğinin öğretmenlere verilen ikinci bir görev olarak düşünülmesi, asli görevi öğretmenlik olan okul yöneticilerini ikilem içerisinde bırakmakta ve onların yıpranmasına neden olmaktadır.Anahtar Sözcükler: Eğitim, yönetim, liderlik, örgüt, yönetici, yönetici atama,yönetici atama yönetmelikleri

As One of the needs of social life, management is as old as the history of mankind. So the improvements on the social life effected even the education. And the schools are also effected by all these imrovements. To raise the level of education the improvements on the administration is applied to the education organizsations (Summak ve Karadağ, 2009, s.131).School admistration is a subbranch of Educational Administration. School managers ought to know the basic structures which form the basic of education quite well. Administrators should balance the aims of the organisations and the needs of the workers. None should be prefered to another. On the aspect of the changing world order, there are also some changes on the expectancy of the community. And this has also affected the roles expected from administrators.The duties and responsibilities of the school managers are fixed by some regulations but the changes on the social ecpectations force the school to change and it also makes some changes on the role of school managers necessary. From now on, the traditional management role has lost its function.Lots of suggestions were made on educational administration's acception as a profession and the education of school adminitrators in different National Education concils, meetings and even academic studies but in practice none of these suggestions were taken into consideration.Today students who got `0`(zero) mark from the secondary school entrance exams and higher education exams (matruculations) cause more discussions on the school administrations. Teachers are being appointed as school managers without any education on school admintrations and they are expected to be succesful. And this situation increases the burden on the teachers. This is the reflection of school administration's not being seen as a profession in our country. So it does not seem necessary for the people, who are being assigned as school adminstrators, to be specially educated and management is evaluated as a profession that can be performed by anyone. It causes lots of managers who start work without having a theoretically background knowledge and learn the theme of the work during the process by testing become unsuccessful and also causes their abrasion. In order to be adapted to the fast changing conditions the managers must be educated well on management and leadership. This will not only attribute to their professional reassurance and prestige but also to realization of the professional organisational aims.The manager stands on the centre of the the management. The managers have many responsibilities to accomplish the goals on expected levels. So the managers' adequacy has an important role on this aspect. So this also emphasize the importance of the principles on education and suitability of the managers. The management subject should be evaluated again to reach the aims of our schools first of all the idea of `the main principle on the profession is being a teacher` which forms the basis of teacher-manager style, should be altered into a professional management style. And this will be followed by some changes on the structure, content and working principles. According to the results of the surveys it's being understood that National minister of education doesn't have specific manager attending regulations. So this over changing attending criteria demotivate successful teachers' motivation on being school managers. As the school management is thought as a secondary profession for the teachers, the managers whose main profession is being a teacher are getting into a dilemma and this causes their abrasion.Key Words: Education, management, leadership, organizational, administrative,director appointment, director appointment regulations