Ortaokul Türkçe ders kitaplarının söz varlığı üzerine art zamanlı bir inceleme 1947 tarihli Türkçe 1 ve MEB 2014 Türkçe 6 ders kitapları örneği

Abstract

Bir sesli işaret sistemi olan dil, aynı toplulukta yaşayan veya aynı milletten olan insanların anlaşmasını sağlayan en gelişmiş iletişim aracıdır. Bu iletişimde söz varlığının önemi büyüktür. `Söz varlığı, bir dilde bir takım seslerin bir araya gelmesiyle kurulmuş simgeler, kodlar – ya da dil bilimindeki terimiyle göstergeler – olarak değil, aynı zamanda o dili konuşan toplumun kavramlar dünyası, maddi ve manevi kültürünün yansıtıcısı, dünya görüşünün bir kesiti olarak düşünülmelidir.` (Aksan, 1996: 16).Söz varlığı zamana bağlı olarak değişmektedir. Günlük gazetelerin 10 yıllık arayla basılmış iki nüshası karşılaştırılırsa bu değişim somut biçimde görülebilir. Söz varlığında zamanla ortaya çıkan değişmeyi çok iyi gösteren bir diğer araç da ders kitaplarıdır.Bu araştırmada 1947 tarihli Türkçe I ders kitabı ile 2014-2015 öğretim yılında okutulan MEB Türkçe 6 ders ve çalışma kitaplarının söz varlığı şu sınırlılıklara bağlı kalınarak tespit edilmiştir: `Yerli ve yabancı sözcükler, atasözleri, deyimler, kalıp sözler, ikilemeler, kalıplaşmış sözler ve sözcük türleri`.Çalışmada dil devrimiyle söz varlığında ortaya çıkan değişmelerin 1947 tarihli Türkçe I ders kitabına nasıl yansıdığı, söz varlığındaki bu değişmenin öğrencilere nasıl aktarıldığı tespit edilmiş, kitap söz varlığı açısından MEB 2014 Türkçe 6 ders kitabı ile karşılaştırılmıştır. Ayrıca 1947 tarihli Türkçe I ders kitabında neolojizm (yenileşme) üzerinde de durulmuştur.Araştırmada betimsel tarama modeli ve doküman incelemesi teknikleri kullanılmıştır. Araştırmanın birinci bölümünde problem durumu, araştırmanın önemi, amacı, sınırlılıkları ve tanımlar verilmiştir. Araştırmanın ikinci bölümünde söz varlığının tanımı ve kapsamı üzerinde durulmuş ilgili araştırmalar ve yayınlara yer verilmiştir. Üçüncü bölümde araştırmanın yöntemi ve uygulama süreci yer almaktadır. Dördüncü bölümde elde edilen bulgular ve bulguların yorumlanması yer almaktadır. Beşinci bölümde araştırma sonuçları ortaya konmuş ve öneriler sunulmuştur.Araştırmanın sonucunda art zamanlı olarak incelenen kitapların söz varlığı tespit edilmiş ve karşılaştırmaları verilmiştir.Anahtar kelimeler: dil, söz, söz varlığı, ders kitabı, neolojizm,

Language, a voiced sign system, is the most developed communication means providing to get in touch with people who lives in the same community or the members of same nation. In this communication, vocabulary has a great importance. `Vocabulary should be thought not only symbols, codes consiting of some voices in a language – or as a linguistics term instruments – but also world of concept of which a community talking that language, reflector of material and spiritual culture, a section of world-veiw` (Aksan, 1996: 16).Vocabulary has been changing depending upon time. If two copies of a daily newspaper pressed in ten year's period were compared, this change could be seen obviously. Other means which indicates the change in vocabulary during time perfecly is coursebooks. In this research 1947 - dated Turkısh I and sample of MEB 2014 Turkish 6 Grade Coursebook and Workbooks were determined with bound to these limits of vocabulary:`native and foreign elements, proverbs, idioms, routines, reduplications, stereotypes and word types`.In research, with language revolution, effects of changes in vocabulary in 1947 - dated Turkısh I coursebook and how these changes were transfered to the students is determined. The book, in terms of vocabulary, is compared with MEB 2014 Turkısh 6 Grade Coursebook. Besides in 1947 - dated Turkish I Coursebook innovation (neologism) is emphasized. In research, descriptive scanning model and documentary analysing tecniques are used. In the first part of the research situation of the problem, importance of research, intention, limitation and definitions are stated. In the second part of the research, definition of vocabulary and its content are emphasized and related studies and editions are placed. In the thirth part method of resarch and implementation process are stated. In the fourth part, derived finding and interpretation of findings is stated. In the fifth part, consequences of researh are revealed and suggestions are presented.In the conclusion of the research vocabulary of books, which are analyzed diachronicly, is determined an their comparisons are given. Key Words : Language, word, vocabulary, coursebook, neologism