Okul yöneticilerinin duygusal zekâ düzeyleriyle hizmetkâr liderlik davranışları arasındaki ilişki

Abstract

Duygusal zekâ yeni bir kavram olmasına rağmen toplumun bütün katmanlarında tartışılan ve pek çok farklı alanda uygulamaları bulunan bir olgu haline gelmiştir. Günümüzde eğitim alanı başta olmak üzere farklı iş sektörlerinde duygusal zekâ üzerine yaygın akademik çalışmalar yapılmaktadır. Duygusal zekâ son 30 yıldır literatürde tartışılmakta olan farklı bir zekâ kavramıdır. Eğitim, iş ve siyaset alanlarında çokça tartışılan duygusal zekâ günümüz liderleri için aranan bir özellik haline gelmiştir. Duygusal zekânın verimlilik, iş memnuniyeti ve meslekî başarı üzerinde pozitif etkisi olduğunu gösteren pek çok bilimsel çalışma yapılmıştır. Duygusal zekâ diğer alanlardaki liderler için olduğu kadar eğitim liderleri için de önemli bir özelliktir. Liderlik, duygusal zekânın çokça tartışıldığı ve üzerine pek çok bilimsel çalışmaların yapıldığı alanlardan birisidir. Hizmetkâr liderlik ise duygusal zekâ düzeyleriyle birlikte eğitim yöneticileri açısından önem taşımaktadır.Mersin ilinde okul yöneticilerinin duygusal zekâ düzeylerinin hizmetkâr liderlik davranışlarına etkisini belirlemeyi amaçlayan bu araştırma nicel verilere dayalı tarama modelinde bir araştırmadır. Araştırmanın evreni; Mersin merkezde yer alan okulların okul yöneticilerinden (müdür, müdür başyardımcısı, müdür yardımcısı) oluşmaktadır. Araştırma yansız olarak seçilen örneklem üzerinde yapılmıştır. Araştırmanın örneklemi ile ilgili grubun evreni temsil edebilme gücü tespit edilmeye çalışılmıştır. Örnekleme dahil Mersin ilinde görev yapan okul yöneticilerinin oluşturduğu evreni; (n=370) kişiden oluşacak bir örneklem grubunun 0,01 anlamlılık ve % 1 hoşgörü düzeyinde temsil edebileceği düşünülmüştür. Veri toplama araçları olarak 16 soru ve dört boyuttan oluşan duygusal zekâ ölçeği, 27 soru ve 5 boyuttan oluşan hizmetkâr liderlik ölçeği kullanılmıştır. Bu iki ölçeğe hem açımlayıcı hem de doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Okul yöneticilerinin duygusal zekâ düzeyleri; kendi duygularını değerlendirme alt boyutunda `Katılıyorum`; başkalarının duygularını değerlendirme boyutunda `Katılıyorum`; Duyguların kullanımı boyutunda `Katılıyorum` ve Duyguların yönetimi boyutunda `Katılıyorum` ve genel olarak `Katılıyorum` seçeneğinde yer almaktadır. Görülüyor ki, okul yöneticileri duygusal zekâya önem veriyorlar ve yönetimde kullandıkları belirlenmiştir. Okul yöneticilerinin hizmetkâr liderlik düzeyleri; sevgi boyutunda `Katılıyorum`; güçlendirme boyutunda `Katılıyorum`; vizyon boyutunda `Katılıyorum`; Güven boyutunda `Katılıyorum`; Fedakarlık boyutunda `Katılıyorum`; Alçakgönüllülük boyutunda `Katılıyorum` ve genel olarak `Katılıyorum` seçeneğinde yer almaktadır. Okul yöneticilerinin hizmetkâr liderlik davranışlarını katılıyorum düzeyinde gösterdikleri belirlenmiştir.Okul yöneticilerinin duygusal zekâ düzeyleri hizmetkâr liderlik davranışlarını önemli ölçüde yordamaktadır. Duygusal zekâ düzeyleriyle hizmetkâr liderlik davranışları arasında pozitif yönde orta seviyede anlamlı bir ilişki vardır.Anahtar Kelimeler: Duygusal Zekâ, Hizmetkâr Liderlik, Okul Yöneticiler

Since emotional intelligence is a new concept, it has started to be discussed at all levels of society and has become a fact that has applications in various fields. Nowadays there are widespread academic studies about emotional intelligence in different sectors, particularly in education. Emotional intelligence is a different intelligence concept which started to be argued in literature over the last 30 years. Emotional intelligence which is argued mostly in terms of education, business and politics has become a critical attribute for recent leaders as well. There have been plenty of scientific studies showing that emotional intelligence has a positive impact on productivity, job satisfaction and professional success. Emotional intelligence is an important feature for educational leaders, as well as for leaders in other fields. Leadership is one of the fields where emotional intelligence is intensively argued and various scientific studies are done. Servant leadership together with emotional intelligence levels is important for educational leaders.This study, which aims to determine the influence of emotional intelligence levels of school principals in Mersin province on their servant leadership behaviors, is a survey model research based on quantitative data. The universe of the study is consisted of school administrators (principals, chief deputy principal, deputy principal) of schools located in down town of Mersin province. The study was held on samples chosen objectively. The ability of the sample group to represent the whole universe was tried to be identified. It was thought that the sample group consisting of (n=370) people had the ability to represent the universe of school administrators who had been chosen from Mersin province at 0,01 significance and 1 % tolerance levels. Emotional intelligence scale formed of 16 questions and four dimensions, servant leadership scale formed of 27 questions and 5 dimensions have been used as data collection tools. Both exploratory and confirmatory factor analysis were performed on the two scales. Emotional intelligence levels of school administrators are at `Agree` level in terms of evaluation of self emotions dimension, `Agree` level in terms of evaluation of the others' emotions dimension, `Agree` level in terms of usage of emotions dimension and `Agree` level in terms of steering emotions dimension and at `Agree` level generally. It can be seen that the school administrators care about emotional intelligence and use it at administration. Servant leadership levels of school administrators are at `Agree` level in terms of love dimension, `Agree` level in terms of reinforcement dimension, `Agree` level in terms of sacrifice dimension, `Agree` level in terms of humility dimension and at `Agree` level generally. It has been determined that the school administrators exhibited the servant leadership behaviours at `agree` level. Emotional intelligence levels of school administrators significantly predict servant leadership behaviours. There is a positive meaningful correlation at moderate levels between emotional intelligence levels and servant leadership behaviours. Keywords: Emotional Intelligence, Servant Leadership, School Managers