Öğretmen algılarına göre meslek liselerinde örgütsel imaj, örgüt kültürü ve örgütsel özdeşleşme arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, mesleki ve teknik eğitimde öğretmen algılarına göre örgüt kültürü, örgütsel imaj ve örgütsel özdeşleşme düzeylerini ve bu kavramların birbirleriyle olan ilişkilerini incelemek amaçlanmıştır. Bu araştırma, mesleki ve teknik eğitim kurumlarında öğretmenlerin okullarındaki örgüt kültürünü, örgütsel imajı ve örgütsel prestiji algılama düzeylerini belirleyerek, mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarının geliştirilmesi, etkililiğinin ve niteliklerinin arttırılabilmesi, öğretmenlerin sahip olması gereken tutum ve beceriler konusunda eğitim politikacısı ve uygulayıcılarına bilgi sağlaması ve mevcut problemlere farklı bir açıdan bakılmasını sağlaması bakımından önemli görülmektedir.Araştırmanın evrenini, Konya ilinde bulunan MEB'e bağlı mesleki ve teknik eğitim veren ortaöğretim kurumlarında çalışan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise mesleki ve teknik eğitim veren kurumlar arasından rastlantısal olarak seçilen 9 okulda bulunan öğretmenler oluşturmaktadır. Toplamda 221 öğretmene anket uygulanmıştır. Araştırmanın veri analizinde ölçeklere ilişkin betimsel istatistiklerin hesaplanmasında aritmetik ortalama ve standart sapma, çalışma kapsamındaki değişkenler arasındaki ilişkilerin hesaplanmasında Pearson moment korelasyon katsayısı, bağımsız değişkenlerin (örgütsel prestij, görev kültürü, başarı kültürü, destek kültürü ve bürokratik kültür), bağımlı değişkeni (örgütsel özdeşleşme) yordama düzeyini test etmek için ise çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, Okul kültürü ölçeğinde, okul kültürü alt boyutlarının ortalamaları incelendiğinde görev kültürü, destek kültürü, bürokratik kültür ve başarı kültürü boyutlarından bürokratik kültürün `Bazen`, diğer kültür boyutlarının ise `Çoğunlukla` ifadesiyle değerlendirildiği görülmüştür. Görev kültüründen sonra, sırasıyla destek kültürü, başarı kültürü ve bürokratik kültür gelmektedir. Araştırma bulgularında kültürel boyutlardan görev kültürü ilk sırada yer almıştır. Öğretmenlerin örgütsel özdeşleşme düzeyine ait ortalama değerin 3.67 olduğu tespit edilmiştir. Dolayısıyla örgütsel özdeşleşme düzeyindeki maddelere verilen cevapların `katılıyorum` seviyesinde ve normal düzeyde olduğu görülmüştür. Örgütsel prestij ölçeğinin genel ortalamasının 3.18 olduğu ve bu tepkinin `kararsızım` düzeyinde olduğu görülmüştür. Bu durum araştırmanın yapıldığı okullardaki öğretmenlerin okullarının prestij düzeyini iyi bulmadıklarını göstermektedir. Örgüt kültürü alt boyutlarının birbirleriyle olan ilişkisine bakıldığında, bürokratik kültür ve görev kültürü alt boyutları arasında düşük düzeyde, olumlu ve anlamlı ilişki olduğu görülmüştür. Görev kültürü ile başarı kültürü arasında orta düzeyde, destek kültürü ile başarı kültürü arasında da yüksek düzeyde olumlu ve anlamlı ilişki olduğu tespit edilmiştir. Örgütsel özdeşleşme, örgüt kültürü alt boyutlarından görev kültürü, destek kültürü ve başarı kültürü ile orta düzeyde olumlu ve anlamlı ilişki göstermektedir. Örgütsel prestijin örgüt kültürü alt boyutlarından sadece başarı kültürü ile orta düzeyde, olumlu ve anlamlı ilişki gösterdiği görülmektedir. Örgütsel prestij, görev kültürü ve destek kültürü ile düşük düzeyde, olumlu ve anlamlı ilişki göstermektedir. Örgütsel prestij ile örgütsel özdeşleşme arasında da orta düzeyde olumlu ve anlamlı ilişki bulunmaktadır. Regresyon analizi sonuçlarında da; başarı kültürü ve örgütsel prestijin örgütsel özdeşleşmenin anlamlı yordayıcıları olduğu tespit edilmiştir.

This research aims to investigate levels of organizational culture, organizational prestige and organizational identification in vocational and technical education based on teachers' perspectives and the relationship between these concepts. This research is of utmost importance in order to enhance vocational and technical high schools and their efficiency and qualifications by determining their teachers' level of perception of organizational culture, organizational prestige in their schools and to provide information on attitudes and skills that teachers need to have to education politicians and operators and to provide a different perspective on existing problems.Sample space of the research consists of teachers working in vocational and technical high schools that belong to MEB in Konya. Sample of the research consists of 9 teachers randomly chosen among these vocational and technical high schools. In total, 221 teachers has been subject to the survey. In data analysis of the research, arithmetic mean and standard deviation are used in calculation of descriptive statistics regarding scales; Pearson moment correlation coefficient is used in calculation of relations between variables regarding the work; multiple regression analysis is used to test independent variables' (organizational prestige, task culture, success culture, support culture and bureaucratic culture) predictive level on dependent variable (organizational identification).As a result of the research, when subscales of school culture is examined on the scale of school culture, among task culture, support culture, bureaucratic culture and success culture, bureaucratic culture is evaluated as `Sometimes` and other culture scales are evaluated as `Mostly`. Following task culture, support culture, success culture and bureaucratic culture comes in order. In research findings, among cultural scales, task culture comes first. Teachers' average value for organizational identification is identified as 3.67. Similarly, answers given to items about organizational identification has been observed to be `agree` and at moderate level. It has been seen that general average for organizational prestige scale is 3.18 and this reaction is at the level of `no comment`. This indicates that teachers on schools where this survey is conducted do not regard their schools' prestige level as good.When looked at relation between culture subscales, it has been observed that there is a positive, meaningful, low level relation between bureaucratic culture and task culture. Moderate, meaningful and positive relation between task culture and success culture and high level, positive and meaningful relation between support culture and success culture have been identified. Organizational identification has moderate, positive and meaningful relation with task culture, support culture and success culture. Among culture subscales, only success culture has moderate, positive and meaningful relation with organizational prestige. Organizational prestige has low level, positive and meaningful relation with task culture and support culture. There is moderate, positive and meaningful relation between organizational prestige and organizational identification. In regression analysis results, success culture and organizational prestige have been identified as meaningful predictors of organizational identification.