İlköğretim okulu öğretmenlerinde stres yaratan yönetici davranışları ve öğretmenlerin bu davranışlara tepkileri (Denizli ili örneği)

Abstract

Bu araştırmada ilköğretim okulu öğretmenlerinde stres yaratan yönetici davranışları ve öğretmenlerin bu davranışlara tepkileri incelenmiştir. Araştırmada betimsel tarama modeli ve nitel araştırma yöntemlerinden görüşme kullanılmıştır. Araştırmanın verileri 2010?2011 eğitim-öğretim yılında, Denizli ilinde on üç resmi ilköğretim okulunda çalışmakta olan öğretmenlere uygulanan ölçme araçları ile elde edilmiştir. Betimsel taramada ?Stres Yaratan Yönetici Davranışları Ölçeği? kullanılmıştır. Görüşmede ise bu ölçekten elde edilen sonuçlardan, genel ortalamanın üzerindeki maddeler görüşme formuna dönüştürülerek veriler toplanmıştır.İlköğretim okullarında çalışan öğretmenler üzerinde stres yaratan yönetici davranışlarının araştırılmasında SPSS paket programından yararlanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma, t testi ve ANOVA istatistik teknikleri kullanılmıştır. Belirlenen yönetici davranışlarına verilen tepkilerin araştırılmasında ise; öğretmenlerle yapılan görüşmelerden elde edilen nitel verilerin çözümlenmesi için betimsel analiz ve içerik analizi, kişisel bilgi soruları ile elde edilen nicel veriler için de frekans ve yüzde hesapları kullanılmıştır.Araştırma bulguları göstermiştir ki; yönetici davranışları öğretmenler üzerinde orta derecede stres yaratmaktadır. En yüksek stres yaratan unsurun ?Aylıkla ödül, takdir, teşekkür vs. ile ödüllendirmelerde iyi performansın göz önünde bulundurulmaması? davranışı olduğu saptanmıştır. Öğretmenlerin cinsiyet değişkenine göre yaşadıkları stresin farklılaştığı; yaş, branş, kıdem değişkenlerine göre ise farklılık göstermediği saptanmıştır.Öğretmenler en çok işlerine ve haklarını aramak istemelerine müdahale edilmesine tepki göstermektedirler. Yönetici davranışlarına en çok gösterilen tepkiler ise; performans düşüşü, yapılan işin niteliğinin düşüşü, yönetici ile sorun yaşama ve motivasyon kaybıdır. Öğretmenlerin stres yaşamamaları için; yöneticiler eşit, adil, anlayışlı, destek veren ve takdir eden davranışlar sergilemelidirler.Anahtar Sözcükler: İlköğretim okulu, Öğretmen tepkileri, Stres, Yönetici davranışları

In this research, distinctive principal behaviors causing stress on primary school teachers and teachers? reactions to these behaviors are examined. Descriptive survey model and interview metod are used in this study. Research data are collected from surveys applied to the teachers of 13 formal primary schools in Denizli province in 2010-2011 academic terms. In the descriptive research the scale of ?Principal Behaviors Causing Stress? was used. On the other hand, in the interview, from the results obtained from this scale, above the avarage ones were coverterted into an interview form and the data were collected with it.In the analysis of the ?Distinctive principal behaviors causing stress on teachers who work at primary schools? it was benfitted fom SPSS package program. Statistic techniques like frequency, percentage, arithmetical mean, standard deviation, t-test and ANOVA in the analyzing of the data were used. In the analysis of the reactions to the determined principal behaviors, for the analysis of the qualitative data collected from the interviews which were made with teachers descriptive analysis and content analysis was used. And for the quantitative data collected with questions of personal information arithmetical frequency and percentage were used.According to the results of the research, it has been found that principal behaviors cause medium level of stress. It has also been confirmed that the question which causes the highest level of stress is the behavior of not considering good performance in rewarding with salary, appreciation and grateful certificates. According to variables of gender of teachers, while stress that they suffer from differs, age, branch and seniority do not differ.Teachers mostly react to intereference with their jobs and their desire to seek their own rights. Mainly shown reactions to the principal behaviors are performance decline, having problem with principal and motivation loss. As a result, principals should show equal, fair, understanding, supportive and appriciative behaviors.Key words: Primary school, Teachers? reactions, Stress, Principal behaviors.